Venezuela: Diferenzas entre revisións

Outras versións apoiadas por documentos históricos indicarían que o nome provén dunha voz indíxena que significa "auga grande", co que se coñecía a unha poboación no [[Lago de Maracaibo]]. Con todo, a primeira versión segue sendo, con diferenza, a máis aceptada para explicar a orixe do nome do país.

 

 

[[Ficheiro:Amerigo Vespucci.jpg|miniatura|Américo Vespucio.]]

 

=== Chegada dos europeos ===

Venezuela foi avistada por [[Cristóbal Colón#Terceira viaxe|Cristóbal Colón]] na súa terceira viaxe, o [[2 de agosto]] de [[1498]], cando chegou á desembocadura do [[Río Orinoco]], logo de pasar fronte á [[Illa de Trindade]]. Era a primeira vez que os españois tocaban terra firme do continente americano, tomando en conta que nas dúas primeiras viaxes chegaron a territorios insulares.

 

 

=== Independencia ===

Entre os movementos preindependentistas que tiveron lugar a finais do século XVIII, os máis importantes foron os de [[Manuel Gual]] e [[José María España]], así como os intentos de [[Francisco de Miranda]].

 

A [[Batalla de Boyacá]] foi o culmen de 77 días da campaña iniciada por Simón Bolívar para contrarrestar as accións de reconquista lideradas polo coronel José María Barreiro. Este último pretendía chegar a [[Bogotá]] e unir forzas co vicerrei Juan de Sámano (1753-1821) pola vía de Boyacá. Bolívar iniciou a súa ofensiva desde os Chairos do Casanare, para cruzar os [[Andes]] e chegar así ao territorio da antiga provincia de Tunja.

 

 

A [[Batalla de Ayacucho]] foi o último enfrontamento armado que en campo aberto sostiveron os exércitos realista do Perú, mandado polo o Vicerrei La Serna, e o dos independentistas mandado polo venezolano [[Antonio José de Sucre]], na longa Guerra de Independencia Hispanoamericana (1809-1825), que se iniciou coa Revolución de Chuquisaca en [[1809]]. A batalla desenvolveuse na Pampa da Quinoa no departamento de Ayacucho, Perú, o [[9 de decembro]] de [[1824]]. A vitoria dos independentistas selou de facto a independencia do Perú coa capitulación militar que se transformaría en tratado diplomático moitos anos mais tarde, en 1879.

[[Ficheiro:Gran Colombia map.jpg|miniatura|esquerda|250px|Mapa da outrora Gran Colombia.]]

 

Este feito ocorreu desde [[1820]] ata [[1830]], no cal Venezuela, Nova Granada e Ecuador uníronse como unha soa República chamada [[Gran Colombia]]. Con todo, a disolución desta república viña xerminando desde os primeiros días da súa creación. A Gran Colombia foi creada en [[1819]] pola lei fundamental do [[Congreso de Angostura]] e organizada polo Congreso de [[Cúcuta]], segundo a constitución de [[1830]].

 

 

=== Guzmancismo ===

[[Antonio Guzmán Branco]], fillo de Antonio Leocadio Guzmán, loita nas filas do bando liberal durante a Guerra Federal e logo da súa vitoria, en [[1863]], forma parte do goberno de [[Juan Crisóstomo Falcón]]. É testemuña da [[Revolución Azul]] que derrocou ao presidente en [[1868]], e foi líder da [[Revolución de Abril]], para repor no poder aos liberais. Guzmán viviu moitos anos en [[París]] e outras cidades europeas e percibiu moitos dos cambios que se produciron durante o século XIX. Por iso, cando finalmente chega ao poder pon en funcionamento unha serie de medidas tendentes a modernizar o país, e especialmente Caracas, cidade á que segundo os historiadores empeñouse en darlle calidades parisienses. Do seu goberno resaltan a creación da moeda moderna (o [[Bolívar (moeda)|Bolívar]]), a instauración do ''[[Gloria al bravo pueblo]]'' coma himno nacional, o segundo censo nacional, a creación da [[Gaceta Oficial]], o antigo ferrocarril entre Caracas e A Guaira, a fundación da [[Academia Venezolana da Lingua]], o servizo telefónico entre Caracas e A Guaira, o fomento da agricultura e a educación (co [[Decreto de Instrución Pública e Obrigatoria de 1870]]), estímulo ao comercio, e a concreción de importantes obras públicas como o [[Panteón Nacional (Venezuela)|Panteón Nacional]], o [[Palacio Federal Lexislativo|Capitolio Federal Lexislativo]], o [[Teatro Municipal de Caracas]], a estatua ecuestre do Libertador na [[Praza Bolívar]], entre outras). Os seus detractores acusábano de ser un caudillo e facer política dunha forma moi persoal. Foi presidente en tres ocasións ([[1870]] - [[1877]], [[1879]] - [[1884]], e [[1886]] - [[1888]]), ata que en 1888 deixou o país definitivamente e radicouse en París.

 

=== A Restauración ===

Proveniente da rexión de Ándelos, [[Cipriano Castro]] organizou un levantamento militar ?a chamada [[Revolución Liberal Restauradora]]? en contra do presidente [[Ignacio Andrade]] de tendencia guzmancista, accedendo ao poder o [[23 de outubro]] de [[1899]]. Castro asumiu a Presidencia da República, pero non contou cos seus compañeiros de invasión, senón que ratificou nos seus cargos a algúns dos ministros do derrocado Presidente Andrade. Tamén incluíu no seu gabinete ao ex Presidente [[Raimundo Andueza Palacio]] e a destacados "anduecistas", traizoando o lema principal da súa campaña: ''"Novos homes, novos ideais, novos procedementos"''.

 

=== Etapa Democrática Representativa ===

==== Século XX ====

O novo presidente constitucional foi [[Rómulo Betancourt]], cuxa xestión abarcaría desde o [[13 de febreiro]] de [[1959]] ao\[[11 de marzo]] de [[1964]]. Neste período inaugurou algunhas obras publicas que o anterior goberno de Marcos Pérez Jiménez adiantara pero que non logrou concluír, como o [[Ponte Xeral Rafael Urdaneta]] sobre o Lago de Maracaibo. Durante o seu goberno adiantouse un decreto de Reforma Agraria que redistribuiría os terreos públicos e privados improdutivos co fin de deter o declive da produción agrícola, debido ao ''boom'' petroleiro. Os donos de terreos a quen lles foron confiscadas as súas propiedades recibiron compensacións onerosas. Esta reforma foi criticada posteriormente, xa que foron dadas supostamente a outros terratenentes achegados de Acción Democrática e de Betancourt, marxinando aos campesiños {{Cómpre referencia}}.

 

En [[1964]], [[Raúl Leoni]] recibe o poder de mans de Rómulo Betancourt. Leoni tamén era pertencente ao partido Acción Democrática. Sendo presidente intensificouse o conflito co movemento guerrilleiro de esquerda organizado (as FALN). En [[1967]] suspendeu todas as garantías constitucionais e se recrudecieron as persecucións e os asasinatos en contra dos líderes de esquerda, destacando a aparición dun cadáver nas praias do Morro de Lecherías o [[27 de outubro]] de [[1965]], que posteriormente foi identificado como o do profesor [[Alberto Lovera]], dirixente do Partido Comunista [https://web.archive.org/web/20070926233510/http://www.fpolar.org.ve/Encarte/fasciculo23/fasc2311.html Violencia política e pacificación] Por: Fundación Polar. Tamén levou a cabo algunhas obras estruturais en Venezuela, entre os que podemos destacar: a [[Central hidroeléctrica Raúl Leoni|Represa do Guri]] e a construción do [[Ponte de Angostura]] sobre o [[Orinoco]]. Tamén, neste mesmo período, asínase en [[Bogotá]] o [[Acordo de Cartaxena]], entre Venezuela, [[Chile]], [[Colombia]], [[Perú]] e [[Ecuador]].

 

O [[11 de marzo]] de [[1969]], Leoni entrégalle o poder a [[Rafael Caldera]], membro do partido socialcristiano COPEI, outro dos asinantes do Pacto de Punto Fixo, instaurando definitivamente a alternancia no poder dos dous partidos máis importantes de finais do Século XX en Venezuela.