Reintegracionismo: Diferenzas entre revisións

Contido eliminado Contido engadido
m Desfixéronse as edicións de AmilGZ (conversa); cambiado á última versión feita por HombreDHojalata
Etiqueta: Reversión
m Desfixéronse as edicións de Atobar (conversa); cambiado á última versión feita por AmilGZ
Etiqueta: Reversión
Liña 1:
O '''reintegracionismo''' ou '''lusismo'''<ref>{{DRAG|lusismo}}</ref> é unha postura lingüística que defende que o [[lingua galega|galego]], éxunto unhaco variedaderesto de variedades da [[lingua portuguesa]], son unha única lingua.<ref>Francisco Fernández Rei ''A situación do galego en Galicia e no occidente de Asturias, de León e de Zamora'' en ''Estudios de sociolingüística románica: linguas e variedades minorizadas''. Universidade de Santiago de Compostela, 1999, páxina 43</ref> ou no ámbito científico, galego-portuguesa. PoloPor tanto, as diferentes falas galegas serían, como as portuguesas, parte da mesma [[lingua]], e non dúas linguas do mesmo [[diasistema]] lingüístico e, como defende a [[RAG]]. Como consecuencia da procura da converxencia entre o galego e o portugués, este movemento propón a adopción dunhada [[grafíanormativa reintegracionista do galego]], baseadase naben hoxe en día asociacións como a [[normaAGAL]] promoven a convivencia desa ortográfica|norma xunto coa [[normativa oficial do galego]] portuguesanun chamado [[binormativismo]].
 
NormaA divulgada[[normativa reintegracionista do galego]] ten a travéssúa doorixe librono ''Estudo crítico das normas ortográficas e morfolóxicas do idioma galego'' de 1983. coñecidaEstas comonormas, Norma AGALcompletadas e queactualizadas, tenpoden aser súa continuaciónencontradas no ''Compêndio Atualizado das Normas Ortográficas e Morfológicas do Galego-Português da Galiza'' <ref>[https://www.aeg.gal/noticias/item/124-sai-o-compendio-atualizado-das-normas-ortograficas-e-morfologicas-do-galego-portugues-da-galiza "Sai o 'Compêndio atualizado das normas ortográficas e morfológicas do galego-português da Galiza"] AEG</ref> da Associaçom de Estudos Galegos,. mentresPola súa parte, a [[AGAL]] logodeu un paso máis alén e encadrou esas normas xunto coas usadas pola xente partidaria de aprobarintroducir ao confluenciapadrón dasportugués, dúasnun tradiciónsproceso normativascoñecido docomo reintegracionismo''confluência normativa''.<ref>[http://www.galiciaconfidencial.com/noticia/42779-agal-aproba-confluencia-duas-tradicions-normativas-reintegracionismo "AGAL aproba a confluencia das dúas tradicións normativas do reintegracionismo"] Galicia Confidencial, 5 de decembro de 2016</ref> deuDesta aoconfluencia prelosaíu en 2017 ao ''Ortografia galega moderna: confluente com o português no mundo'' mais obra sen carácter prescritivo<ref>[http://agal-gz.org/faq/doku.php?id=pt_agal:normas:norma_da_agal "Ortografia Galega Moderna confluente com o Português no mundo I. Esclarecimentos prévios"]. AGAL</ref> que estabelece a día de hoxe a norma escrita.
 
O sector [[lusismo|lusista]] defende a adopción directa do padrón portugués.
 
== Historia ==
[[Ficheiro:Agal.jpg|miniatura|dereita|Logotipo vello da [[AGAL]]]]
Como postura moi minoritaria tivo algúns partidarios a comezos do século XX como [[Xoán Vicente Viqueira]]<ref>Domingos Prieto Alonso ''Planificaçom lingüística do galego:Vicente Viqueira, mestre de dom Ricardo'' en José Luís Rodríguez (ed.) ''Estudos dedicados a Ricardo Carvalho Calero''. Universidade de Santiago de Compostela, 2000, pp. 267-281</ref> ou [[Evaristo Correa Calderón]] e a mediados do século na figura de [[Ernesto Guerra da Cal]]<ref>Maria do Carmo Henríquez Salido ''Caracterizaçom da língua en Ernesto Guerra da Cal'' en ''Homenagem a Ernesto Guerra da Cal''. Universidade de Coimbra, 1997, páxina 277</ref>. Con todo a primeira formulación ortográfica debeuse a [[José Martinho Montero Santalha]] que en [[1976]] publicou na revista ''[[Grial (revista)|Grial]]'' a súa ''Unificación ortográfica galego-portuguesa'', recollendo a proposta que [[Manuel Rodrigues Lapa]] fixera en [[1973]] de adoptar o portugués como a forma literaria do galego, pero matizándoa para defender só un achegamento ortográfico<ref>Serafín Alonso Pintos ''O ideal de lingua na Gramática de Carballo Calero'', ''Grial'' 147, 2000, páxina 473</ref>, afondando nesa liña en ''Directrices para a reintegración lingüística galego-portuguesa'' de [[1979]]. Eses postulados recolleunos [[Ricardo Carvalho Calero]] a partir de [[1980]] nunha serie de obras. E ao ano seguinte naceu a principal organización reintegracionista; a [[Associaçom Galega da Língua]].
 
== A normativa reintegracionista do galego ==
O Concello de [[Corcubión]] foi a primeira institución pública que utilizou esta normativa na súa web.
{{Artigo principal|Normativa reintegracionista do galego}}
 
Para o reintegracionismo, as falas galegas forman parte do mesma sistema lingüístico que o portugués. Deste xeito, aos padróns portugués e brasileiro, habería que engadir un terceiro padrón galego. Por tanto, rexeitan a [[normativa oficial do galego]], xa que argumentan que está baseada na ortografía [[lingua castelá|castelá]] e que nos separa artificialmente do resto de falas [[lusofonia|lusófonas]].
O reintegracionismo é un movemento cultural, alén de lingüístico, que sostén o feito de que o galego pertence á lingua histórica coñecida mundialmente polo nome de portugués ou lingua portuguesa. Ou sexa, as falas galegas forman parte do mesmo diasistema lingüístico,que antes da aplicación do Novo acordo ortográfico era realizado por dúas normas: as estandarizadas en Portugal e nos PALOPs. E no Brasil: ás cales cabería engadir outra galega, aínda en proceso de elaboración. A aplicación do acordo ortográfico de 1990 en Brasil e Portugal provocou a actualización e flexibilización das normas promovidas pola AGAL e a edición dun novo libro en 2017 chamado "Ortografía Galega Moderna".
 
No pasado ten habido polémica entre os reintegracionistas partidarios de manter unha ortografía converxente, mais marcando claramente os trazos galegos, e outros que optaban por adoptar o padrón portugués directamente. Hai quen ten chamado estas dúas posturas de reintegracionistas e lusistas respectivamente, mais a maioría do colectivo rexeita esta nomenclatura, e fora del lusismo e reintegracionismo son usados como sinónimos.
Por consecuencia, os reintegracionistas ou lusistas cren que a normativa oficial do galego, arbitrada pola [[Real Academia Galega]] e reflectida nas [[NOMIG]] (normas ortográficas e Morfolóxicas do Idioma Galego) é inadecuada, xa que dan por irreversíbel a castelanización do galego. A última reforma destas normas, en 2003, acepta esa visión e conserva os trazos coincidentes co español, como a letra ñ, o dígrafo ll, os sufixos -ería, -ble, -ción, as regras de acentuación e as opcións léxicas tamén dan máis preferencia a vocábulos de orixe castelá.{{Cómpre referencia}}
 
== Nome da lingua ==
A norma da AGAL (Asociación Galega da Lingua) e outros grupos usan unha norma ortográfica próxima da portuguesa común: NH, LH, ~ ("til") unicamente nos plurais (s); -aria, -vel , pero -con, en vez de -ción.
 
As persoas partidarias do reintegracionismo teñen diferentes achegamentos á hora de nomear a lingua. O maior consenso está en usar o nome '''galego''', unha vez que é o mais espallado socialmente, convivindo co nome '''portugués''' no ámbito internacional. Deste xeito, ''galego'' e ''portugués'' funcionarían como sinónimos, igual do que ''castelán'' e ''español''. Non é de estrañar entón ver que certa xente reintegracionista se refira ao galego falado en Galiza como ''português da Galiza'', do mesmo xeito que é posíbel ver o termo ''galego tropical'' en referencia ao portugués do Brasil.<ref>[https://pgl.gal/portugues-brasileiro-o-galego-tropical/ "Português brasileiro: o galego tropical"] PGL, 9 de setembro de 2015</ref>
Outras agrupacións, como o MDL (Movemento Defensa da Lingua), usan a Norma AGAL e a portuguesa indiferentemente, mentres que a AAG-P (Asociación de Amizade Galiza-Portugal) e as IFG-P (Irmandades da Fala da Galiza e Portugal) optaron pola norma acordada en Lisboa en 1990 e usada en todo o mundo no Portugués actual. En Portugal, e en todo o mundo lusófono estes movementos son secundados polo MIL: Movemento Internacional lusófono e polos Coloquios da Lusofonía.
 
No ámbito académico foi aumentando o uso do termo '''galego-portugués''', a semellanza do usado noutras linguas como o [[Subgrupo lingüístico asturleonés|asturleonés]] ou o [[Lingua serbocroata|serbocroata]]. Esta nomenclatura, porén, choca co [[galego-portugués|uso dado actualmente ao termo]], que é o da lingua na súa época medieval, que requiriría ser alterado tamén.
O termo "reintegracionismo" representa, fronte ao término "lusismo" unha posición de achegamento máis lenta, e acepta posicións intermedias sobre a adopción progresiva da ortografía portuguesa. Con todo, lusismo e reintegracionismo buscan os mesmos obxectivos. Se fose posible a distinción, habería de atribuír ao lusismo a adopción da ortografía e morfoloxía portuguesas, co uso de léxico común e tamén do propio galego, mentres que o reintegracionismo usa peculiaridades galegas na ortografía e na morfoloxía, por riba sinaladas, ademais de coincidir co lusismo nos usos lexicais.
 
Para diferenciar o galego escrito segundo a [[normativa reintegracionista do galego]] daquel escrito segundo a [[normativa oficial do galego]], a [[AGAL]] promove o nome '''galego internacional''',<ref>[https://pgl.gal/agal-priorizara-galego-internacional-definir-modelo-lingua/ "AGAL priorizará “galego internacional” para definir o seu modelo de língua"] PGL, 12 de decembro de 2017</ref> que convive con outros termos como '''galego reintegrado''' ou '''galego lusista'''.
Promotores do reintegracionismo son a Asociación Galega da Lingua (AGAL), o Movemento Defensa da Lingua (MDL), a Asociación de Amizade Galiza-Portugal (AAG-P), as Irmandades da Fala da Galiza e Portugal (IFG-P), a Asociación Socio-Pedagóxica Galaico-Portuguesa (AS-PGP), a [[Academia Galega da Língua Portuguesa]] creada en 2008 e distintas asociacións cívicas locais, especialmente os chamados 'centros sociais' que na última década xurdiron en diferentes vilas e cidades de Galiza para realizar traballo cultural e lingüístico con unha orientación reintegracionista.{{Cómpre referencia}}
 
== A ILP Paz-Andrade ==
Xa no ámbito político, as forzas de referencia española adoitan ser máis refractarias fronte ao reintegracionismo, apoiando a normativa oficial. Os partidos e forzas nacionalistas e independentistas galegas teñen unha orientación máis reintegracionista, pero a corrente maioritaria, o BNG e o En Marea, asume estes principios só nun plano teórico, mentres que a minoritaria esquerda independentista Causa Galiza usa a [[proposta ortográfica reintegracionista]] xa desde 1985, cando foi aprobada pola extinguida organización [[Galiza Ceive]] (OLN).
 
OEn lusismo2014 tivo varios éxitos de renome entre os que se contan a aceptación polo [[parlamento español]] eo [[parlamento galego]] daaprobou recepciónpor das televisións portuguesas ou a aprobación daunanimidade [[iniciativa lexislativa popular|ILP]] Paz-Andrade, convertida en Lei de aproveitamento da lingua portuguesa e vínculos coa lusofonía.<ref>[https://www.xunta.gal/dog/Publicados/2014/20140408/AnuncioC3B0-310314-0001_gl.html "LEI 1/2014, do 24 de marzo, para o aproveitamento da lingua portuguesa e vínculos coa lusofonía"]DOG, 8 de abril de 2014</ref> queEsta inclúelei promove o ensino doda portuguéslingua comoportuguesa linguaen estranxeiratodos os niveis educativos e a relación co resto de países da [[lusofonía]] a todos os niveis. No seu texto, di o seguinte sobre o galego e a súa relación co portugués:
Actualmente o ''[[Diario Oficial de Galicia]]'' (DOGA) permite a súa visualización en portugués, galego e castelán.
 
''A lingua propia de Galicia, polo feito de ser intercomprensible co portugués, outorga unha valiosa vantaxe competitiva á cidadanía galega en moitas vertentes, nomeadamente na cultural pero tamén na económica. Por isto debemos dotarnos de métodos formativos e comunicativos que nos permitan desenvolvernos con naturalidade nunha lingua que nos é moi próxima e nos concede unha grande proxección internacional.''
O lusismo tivo varios éxitos de renome entre os que se contan a aceptación polo [[parlamento español]] e [[parlamento galego]] da recepción das televisións portuguesas ou a aprobación da [[ILP]] Paz-Andrade, convertida en Lei de aproveitamento da lingua portuguesa e vínculos coa lusofonía<ref>[https://www.xunta.gal/dog/Publicados/2014/20140408/AnuncioC3B0-310314-0001_gl.html "LEI 1/2014, do 24 de marzo, para o aproveitamento da lingua portuguesa e vínculos coa lusofonía"]DOG, 8 de abril de 2014</ref> que inclúe o ensino do portugués como lingua estranxeira.
 
ActualmenteEntre outras cousas, por causa desta lei o ''[[Diario Oficial de Galicia]]'' (DOGA) permite a súa visualización en portugués, galego e castelán. Tamén é posíbel ver coproducións de series entre a [[TVG]] e a [[RTP]], como [[Auga Seca]] ou [[Vadago Palace]].
A Academia Galega da Língua Portuguesa fai parte dos observadores consultivos da CPLP.{{cómpre referencia}}
 
== Galiza na CPLP ==
En 2018 en debate parlamentario foi aprobada unha resolución no [[Parlamento de Galicia]] solicitando ao goberno galego iniciar trámites para a incorporación galega na CPLP.{{Cómpre referencia}}
 
A presenza de Galiza na [[Comunidade dos Países de Língua Portuguesa]] (CPLP) vén de longo. Varias delegacións galegas teñen participado ao longo da década de 1980 nos debates sobre a unificación das normas do portugués, o que daría como resultado o [[Acordo Ortográfico do Portugués de 1990]].<ref>{{Cita novas |url=https://web.archive.org/web/20090228082504/http://www.lusografia.org/ao/participantes-90.htm |título=Delegações e intervenientes no Encontro de Unificação Ortográfica, a convite da Secretaria de Estado do Governo Português e Academia das Ciências de Lisboa, que elaboraram o Acordo Ortográfico de 1990 ou «Ortografia Unificada da Língua» |autor=Academia das Ciências de Lisboa |data=6-12 de outubro de 1990 }}</ref> En [[2016]] ingresou como observador consultivo o [[Consello da Cultura Galega]]<ref>{{Cita novas |url=http://consellodacultura.gal/noticia.php?id=4789&tipo=noticia |título=O CCG ingresa como observador consultivo na Comunidade dos Países de Lingua Portuguesa |xornal=[[Consello da Cultura Galega]] |data=1 de novembro de 2016 }}</ref>, e posteriormente en [[2017]] tamén o faría a [[Academia Galega da Língua Portuguesa]]<ref>{{Cita novas |url=https://pgl.gal/aglp-observador-consultivo-da-cplp/ |título=AGLP observador consultivo da CPLP |xornal=[[Portal Galego da Língua]] |data=24 de xullo de 2017 }}</ref>.
 
En 2018 en debate parlamentario foi aprobada unha resolución no [[Parlamento de Galicia]] solicitando ao goberno galego iniciar trámites para a incorporación galegade Galiza na CPLP.{{Cómpre<ref>''12.ª referencia}}Resolución''
''“O Parlamento insta a Xunta a adoptar as medidas que sexan necesarias, antes de finalizar a presente lexislatura, para impulsar a solicitude de admisión de Galicia como membro na Comunidade dos Países de Lingua Portuguesa. Así mesmo, insta o Goberno galego a desenvolver de maneira real e efectiva a Lei Paz Andrade para o aproveitamento da lingua e cultura portuguesas convocando prazas docentes de portugués na vindeira oferta pública de emprego dirixida ao ensino e a dotar de orzamento nas contas para 2019 a aplicación desta lei.”''
''Aprobada por unanimidade de 73 deputados e deputadas.''
''(Proposta de resolución núm. 22 do G.P. do Bloque Nacionalista Galego).''
 
{{Cita novas |url=http://www.parlamentodegalicia.es/Actualidade/2749/resolucions-aprobadas-no-debate-anual-de-politica-xeral/ |título=Resolucións aprobadas no Debate anual de política xeral |xornal=[[Parlamento de Galicia]] |data=9 de outubro de 2018 }}</ref>
 
== Asociacións e colectivos afíns ao reintegracionismo ==
 
A maior asociación do movemento reintegracionista é a [[Associaçom Galega da Língua]]. Dela escindiuse a [[Associaçom de Estudos Galegos]] por diferenzas relacionadas coa ''confluência normativa''. Noutro ámbito máis diplomático está a [[Academia Galega da Língua Portuguesa]], observador consultivo da [[CPLP]]. Alén destas, destacan historicamente outras agrupacións como como o MDL (Movemento Defensa da Lingua), usan a Norma AGAL e a portuguesa indiferentemente, a AAG-P (Asociación de Amizade Galiza-Portugal), as IFG-P (Irmandades da Fala da Galiza e Portugal) ou a Asociación Socio-Pedagóxica Galaico-Portuguesa (AS-PGP). Xa no ámbito internacional, encontramos o MIL: Movemento Internacional lusófono e os Coloquios da Lusofonía.
 
Fora destas asociacións, cómpre destacar os movimentos sociais de base, como os centros sociais ou a Rede de Escolas Semente.
 
Xa no ámbito político, mesmo que os principais partidos non adoptan a [[normativa reintegracionista do galego|normativa reintegracionista]], a nivel persoal diferentes persoas, como os deputados [[Antón Gómez-Reino]] ([[Podemos]]) e [[Néstor Rego]] ([[BNG]]), teñen usado e defendido esta normativa publicamente.
 
==Notas==
Liña 39 ⟶ 55:
{{wikiquote|Antoloxía Histórica do Reintegracionismo}}
{{Galifontes}}
===Ligazóns externasOutros artigos ===
* [[Normativa reintegracionista do galego]]
*[https://web.archive.org/web/20050412193926/http://www.agal-gz.org/modules.php?name=Sections Web da Associaçom Galega da Língua]
* [[AGAL]]
*[http://www.aglp.net Academia Galega da Língua Portuguesa]
 
===Ligazóns externas===
{{desviacións da norma}}
* [http://agal-gz.org/faq/doku.php?id=pt_agal Wíki-FAQ do reintegracionismo]
* [https://a.gal/ Associaçom Galega da Língua]
* [http://www.aglp.net Academia Galega da Língua Portuguesa]
* [https://pgl.gal/ Portal Galego da Língua]
* [https://estraviz.org/ Dicionário Estraviz]
* [http://agal-gz.org/faq/doku.php?id=pt_agal:normas:norma_da_agal ''Ortografia Galega Moderna confluente com o Português no mundo'']
 
{{Nacionalismo galego}}
 
{{Control de autoridades}}
 
[[Categoría:Reintegracionismo|Lingua galega]]
[[Categoría:Lingua portuguesa]]
[[Categoría:Reintegracionismo]]