Grupo de teatro O Facho: Diferenzas entre revisións
Contido eliminado Contido engadido
Sen resumo de edición |
m Bot: Arranxos varios |
||
Liña 1:
{{Sen notas}}
O '''Grupo de Teatro O Facho''' foi creado en 1965 por membros da [[Agrupación Cultural O Facho]], un colectivo de intelectuais galegos que desenvolveron unha serie de actividades culturais en prol da defensa da lingua galega nos anos da [[ditadura]].
== Orixe da conformación do Grupo de Teatro ==
Liña 23:
== Composición e Membros do Grupo de Teatro O Facho ==
O Grupo de Teatro O Facho abrangue destacadas personalidades intelectuais galegas. Durante a súa historia, o Grupo experimentou diferentes cambios na dirección, así como continuadas modificacións en canto ao amplo elenco de actores e actrices que participaban nas representacións, por mor de diversos motivos (estudos, laborais, persoais etc.).
Foron directores en diferenciadas épocas: Manuel Lourenzo, actor, dramaturgo, director teatral, conferenciante, tradutor galego, e dinamizador de diferentes iniciativas teatrais; [[Francisco Pillado Mayor]], escritor e persoeiro do mundo do teatro galego; [[Xosé Manuel Rodríguez Pampín]], sacerdote católico, escritor, tradutor e dramaturgo galego en lingua galega; Ramiro Cartelle, destacado músico, crítico e difusor da música de Galiza; Xosé Ramón Rabón Lamas e Antón de Santiago.
Participaron na organización das lecturas e representacións destacadas figuras do panorama cultural galego como: [[Enrique Harguindey]], escritor e tradutor galego; [[Xosé Manuel Beiras]], político galego, líder do PSG e BNG; Xosé Luís Franco, escritor e avogado; [[Ramón Lugrís]], xornalista e ensaísta; [[Isaac Díaz Pardo]], empresario e artista, entre outros.
== Cronoloxía da actividade do grupo de teatro ==
Liña 37:
A estrea do Grupo tivo lugar na Sala de Exposicións da Casa da Cultura (Xardín de San Carlos), o 20 de agosto de 1965 e consistiu nun programa mixto, modestamente intitulado ensaio escénico en tres xornadas: as dúas primeiras cubríronse con correspondentes recitais de catro poemas de ''[[Sombra do aire na herba]]'', de [[Luís Pimentel]] (“Enterro do neno probe”, “Canción de tres culleres”, “Xogo ruín” e “Galicia”) e de catro historias de ''[[Cousas]]'' de [[Alfonso Daniel Rodríguez Castelao|Castelao]] (“A marquesiña”, “A tola”, “Conto triste” e “Peza en dous lances”); a terceira xornada consistiu na representación da farsa ''O cabalo do cabaleiro'', de Carlos Muñiz, en versión galega do propio director do grupo, unha farsa dun só acto que transcorre no cuarto de estar dunha familia burguesa. Participaron como actores: Mª Carmen San León, Manoli Corral, Luci Rey, Pura Barrio, Juan Mª Castro, Manuel Lorenzo, Inés Armesto, Antonio Arias, Alfredo Ferrreiro e Fernando Porto. Decorados e luces: Maximino Cacheiro; maquillaxe: Inés Armesto; música: canción “Can’t lovin’dat man”, de Bill Marx, arpa de Harpo Marx.
Polos meses de outubro e novembro, representouse no paraninfo da Escola de Maxisterio, ''O cabalo do cabaleiro'', co mesmo elenco (substituído Ferreiro por M. Lorenzo) e gravouse en Radio Coruña a peza radiofónica “O santo grial”, de [[Nina Epton]], en versión de Ramón Lugrís e nas voces de Manuel Lorenzo, Ramiro Cartelle, Fernando Porto, Chichi Paredes, Juan Mª Castro e José Manuel Vázquez.
O 7 de xaneiro de 1966 (16º cabodano do patriota rianxeiro), na mesma Casa da Cultura, realizouse a lectura dunha escolma de textos de Castelao, coa intervención de José Manuel Vázquez, Chichi Paredes, Fernando Porto, Ramiro Cartelle, Manuel Lorenzo, Pura Barrio e Juan Mª Castro, presentados por Manuel Varela. E o 8 de xaneiro, co mesmo motivo, gravouse, en Radio Nacional de España, unha escolma de contos de Castelao, nas voces de Francisco Pillado, María José Lorenzo e Manuel Lorenzo. O 6 de febreiro, nunha sala de festas de Oza dos Ríos, representáronse ''O cabalo do cabaleiro'' e máis “A feira dos criados”, fragmento de ''O señor Puntilla e o seu criado Matti'', de [[Bertolt Brecht]], unha sucesión de escenas que describen as aventuras dun rico propietario que quere desposar cun vello a súa filla Eva. Ela rexéitao xa que está namorada de Matti. Actuaron: José Manuel Vázquez, Fernando Porto, Antonio Arias, Manuel Lorenzo, Juan Mª Castro, José Ribeiros, Chichi Paredes, María José Lorenzo e Alfredo Ferreiro, a máis dos comparsas.
Liña 43:
O 11 de abril léronse, na Sociedade da Gaiteira, contos de Castelao e representouse, novamente, ''O cabalo do cabaleiro'', actuando Alfredo Ferreiro, Fernando Porto, Juan MªCastro, Antonio Arias, Manuel Lourenzo e Chichi Paredes, presentados por María José Lorenzo. En Radio Coruña fíxose, unha outra volta, o 25 de xuño, unha gravación de contos de Castelao, lidos por Chichi Paredes, Manuel Lorenzo e Alfredo Ferreiro. O 23 de agosto de 1966, no auditorio portátil de Festivales de España, instalado na praza de María Pita, e no marco do II Certamen de Teatro Nuevo, organizado polo concello, o Grupo de Teatro representa a obra de [[Max Frisch]], en versión de Manuel Lourenzo e Enrique Harguindey, ''O señor Bonhome e os incendiarios'', unha peza didáctica sen ensinanza que nos remite á realidade política. Foron actores: José Manuel Vázquez, Mª Dolores Paredes, Mª Carmen Deus, Fernando Porto, Juan Mª Castro, Manuel Lorenzo, Enrique Harguindey, María José Lorenzo, José Ribeiros, Juan Cejudo, Alfredo Ferreiro, Manuel Romero, Andrés Salgueiro e Eduardo Tejerina. Fixo o decorado Leopoldo Pérez. Banda sonora a cargo de Adolfo Ribas e luces de José Luís Cardero.
'''2ª Época. Directores – X. M. Rz. Pampín e R. Cartelle'''
O 2 de febreiro de 1970, no Circo de Artesáns, realizouse, dirixida por Xosé Manuel Rodríguez Pampín e Anrés Rey, a lectura de ''[[Antigona]]'', de [[Jean Anouilh]], en versión de Xosé L. Franco, R. Silva e Xosé M. Beiras. Leron: Enrique Lago, Ramiro Cartelle, Paula Vázquez, María Xosé Vázquez, Mª Pilar Allegue, Andrés Rey, Daniel Alonso, Xaquín Villar, Matías Cuba, Fernando Méndez, Ánxeles G. Rivas, Xosé Garrido, Rosa Quintana e Xurxo X. Montes.
No Colexio Nacional Mixto Curros Enríquez, o 30 de setembro, e dirixida por Ramiro Cartelle Álvarez, realizouse a lectura escenificada das obras ''O Mendiño e o can morto'', de Bertolt Brecht, en versión de Xosé L. Rodríguez Pardo, unha peza de teatro breve con dous personaxes tan só: un emperador e un mendigo que teñen unha conversa que contén moita filosofía moral; e ''[[Auto do prisioneiro]]'', de [[Ricardo Carballo Calero]], obra de carácter claramente filosófico que xira ó redor da transcendencia e o problema do home de vivir encadeado e non libre, Neste caso, un home no cárcere por orde do seu propio pai.
En 1971, Ramiro Cartelle realizou, no local social, unha serie de catro Conversas de O Facho, consistentes na lectura, con ilustracións musicais, de diversos textos da nosa literatura. O 17 de maio, [[Día das Letras Galegas|Días das Letras]], no instituto Da Guarda, no acto de clausura do VII Curso de idioma da Agrupación Cultural O Facho, e baixo a dirección de Ramiro Cartelle, léronse poemas de [[Gonzalo López Abente]], facéndose tamén unha evocación biográfica do poeta muxián.
O Día das Letras de 1972, dedicado ese ano a [[Valentín Lamas Carvajal]], e tamén no acto de clausura do noso VIII Curso de idioma, O Grupo de teatro leu poemas e prosas (do [[Catecismo do labrego|''Catecismo do Labrego'']]) do autor ourensán, de quen se fixo unha evocación biográfica, todo baixo a dirección do mesmo Ramiro Cartelle.
En 1973, aínda o 16 de febreiro, esta volta baixo a dirección de Xaquín Villar Calvo e no Circo de Artesáns, O Grupo de Teatro levou a cabo un recital de poemas e cantigas de hoxe. Os poetas escollidos foron: Pimentel, Ferreiro, Díaz Castro, Tovar, Manuel María, Novoneyra, Graña, Franco G. Bondaño e L. Casanova.
Liña 58:
'''3ª Época. Director – Xosé Manuel Rabón'''
Comeza nesta mesma época a terceira etapa, especialmente próspera, do Grupo de Teatro, baixo a dirección de Xosé Manuel Rabón Lamas, cubrindo un período de sete anos (1973-1979).
Na primavera de 1973, a petición de Antón de Santiago, Xosé Manuel Rabón Lamas acepta o cargo de director do Grupo Teatral. O Grupo de Teatro representa ''[[As laranxas máis laranxas de todas as laranxas]]'', de [[Carlos Casares]], premio do concurso de teatro infantil convocado polo Facho, sendo todo un éxito. En Ribadavia, e no claustro aberto de San Domingos, para clausurar a I Mostra de Teatro Galego, organizada pola [[Agrupación Cultural Abrente]], o 27 de maio de 1973, estreouse a peza infantil de referencia, cunha masiva asistencia de pequenos e grandes, procedentes de todo o país, e un grande suceso. Outras dúas representación tiveron lugar na Coruña, no Teatro da Caixa de Aforros (Ronda de Nelle), os días 2 e 9 de xuño seguintes, con crítica moi satisfactoria.
O 19 de maio de 1974, no marco dos actos programados polo Club Cultural Valle Inclán, estreouse a obra de Brecht. Os actores foron: Chelo Ares, Elisa Crespo, Xulia Mª Carballo, Remixio Iglesias, Antón de Santiago, Xaquín Villar, Xohán Guisán, Sabela V. Fandiño, Rosario Belda, Xosé Manuel Mahía e Dely Mouriz. Dos efectos especiais ocupouse Francisco Xavier Castro e a execución dos decorados foi de Xosé González Moro, seguindo fielmente os deseños de Seoane.
''O Cantar dos cantares'' ou ''Galicia 1948'', representouse en 1975, 1976 e 1977. No entanto, no ano do centenario de [[Ramón Cabanillas]], a quen se adicou o Día das Letras, o Grupo de Teatro deu varios recitais: na [[A Coruña|Coruña]] (o 14 de maio), na clausura do XII Curso de Idioma), o Burgo (Culleredo, o 22), Nós (Oleiros, 5 de xuño), Cambados, O Barqueiro (Mañón, 0 15) e Ferrol (o 29), baseados nunha escolma poética do autor cambadés, baixo a dirección de Xaquín Villar, moitos deles coincidentes con representación do Cantar.
Dito 14 de maio, ao recital de poemas seguiu outro de ''lieder'' galegos, por Antón de Santiago e Ramiro Cartelle, cos seguintes títulos: “Un adiós a Mariquiña”, de Chané e Curros, “Aureana do Sil”, de Mompou e Cabanillas, “A neniña”, de Lens e Martínez González, e “Un sospiro”, de Berea e Martínez González.
Os recitais sobre Cabanillas seguiron a ter lugar en 1977: o 29 de xaneiro ofreceuse un na sede da Asociación de Veciños do Barrio das Flores, xunto coa representación de ''O Cantar''. Tamén se deron cincuenta representacións de ''Paco Pixiñas e a nave espacial'', de [[Celso Emilio Ferreiro]] e Isaac Díaz Pardo, o resultado da adaptación ao teatro dun romance de cego asinado por Arístides Silveira, pseudónimo de Celso Emilio, con debuxos de Isaac Díaz Pardo e música de Isidro B. Maizteguicon. Nestas representacións actuaron: Ramiro Cartelle, Amalia Gómez, Antón de Santiago, M
1978-1979 son os últimos anos da que se pode considerar a idade de ouro do Grupo de Teatro. Pouco antes (verán de 1979) do proxecto Luís Seoane, os colectivos Grupo de Teatro O Facho, [[Escola Dramática Galega]] e Teatro Experimental Tespis propuñan ao concello o estabelecemento dun pequeno teatro municipal da Coruña, proposta que, segundo é sabido, non prosperou. Aínda máis, en decembro, o proxecto tiña evolucionado, con idéntico resultado, cara a unha aula municipal de cultura, a localizarse no Quiosco Alfonso.
Sucédense varias actuacións do Grupo de Teatro, representando ''O retábulo da peste'', de [[Ingmar Bergman]], peza dramática dun só acto, en versión de Ramiro Cartelle. A historia é moi simple; un cabaleiro volve co seu escudeiro tras dez anos de cruzadas ao seu país que está asediado pola peste. Aquí aparecen unha serie de personaxes: unha meiga, un ferreiro e a súa esposa, a virxe María e a muller do cabaleiro. Estes personaxes no final da obra atoparanse coa morte. O calendario de representacións foi o seguinte: maio (Ribadavia) e agosto (A Coruña – Praciña das Bárbaras, II Xornadas de Teatro Galego). O 16 de novembro, por outra parte, os membros do Grupo de Teatro leran, no Quiosco Alfonso, os poemas dos autores galardoados no II Concurso de Poesía O Facho.
Liña 80:
Algúns anos pasaron até que o Grupo de Teatro volta á vida da man de Xosé Fernando Martínez Gallego, coa estrea, o 25 de marzo de 1984, e no Colexio Liceo La Paz, dentro do ciclo Cultur Oza 84, de ''Petición de man'', de [[Anton Chekhov]], en versión de F. Pillado Mayor e coa participación de Carlos C. Martínez, Fernando Martínez e May Vidal.
O 12 de maio, O Grupo de Teatro participa, cun recital dramático, no centro penitenciario da cidade. 0 19 de maio seguinte o Grupo de Teatro estrea, en Nós, e chamado pola Asociación de Veciños Os Rueiros á Casa do Povo, ''Panchiño'', de Osvaldo Dragún, en versión de F. Pillado Mayor. Dirixida polo mesmo X. Fernando Martínez, coas luces a cargo de Miguel Anxo Castro, a representación correu a cargo de Ana Sánchez, Xoán Manuel Ríos, Beatriz G. del Río, Sara Quintenla e Xavier Gómez Pan.
No ano 1985, o actor do Grupo Xavier Gómez Pan representou en varias ocasións o monólogo de A. Chekhov, en versión de F. Pillado Mayor. O 17 de maio de 1986, X. Fernando Martínez dirixiu en Muros a estrea de ''Os cravos de prata'', de Nicolás Bela en versión de F. Pillado Mayor. No elenco de actores figuraron: Sara Quintela, Carmen Vázquez, Santiago Prego, Ana Sánchez, Maite Vilar, Ánxeles Vidán, Olga Otero, Víctor Blanco, Beatriz del Río e Xavier Gómez Pan. O deseño, realización, escenografía e vestiario foron de Xavier Garaizábal e a montaxe, do Grupo, coa colaboración de Fanni Brañas e María de la Iglesia. A música pertenceu a Manuel Balboa. O 21 e 22 de xuño representouse na sala Luis Seoane, da Coruña. O 27 de setembro púxose no centro penitenciario. Os ensaios leváronse a cabo na Escola Dramática Galega.
| |||