Sal común: Diferenzas entre revisións

[[Ficheiro:DeadSeaIsrael5Laesoe Saltsyderi 2011 ubt-3.jpgJPG|miniatura|Depósitos de sal no [[mar Morto]]|545x545pxSal]]

O '''sal común''' é un [[mineral]] compalmentecomposto principalmente por [[cloruro de sodio]] (NaCl), un [[composto químico]] encadrado dentro das [[sal (química)|sales químicas]]. Na súa forma natural é un mineral [[cristalinidade|cristalino]] e coñécese co nome de [[halita]]. O sal atópase en grandes cantidades na [[Auga do mar|auga mariña]], sendouiasendo o mineral principal constituínte da mesma, facendo que estes posúan unha media de [[salinidade]] dun 3,5en5%. O sal é un composto esencial para a vida en xeral, e o [[Sabor salgado|salgado]] é un dos [[sabor]]es básicos dos [[ser humano|humanos]]. Os [[Tecido (bioloxía)|tecidos]] dos [[animais]] conteconteñen maiores cantidades de sal que os das [[planta]]s. O sal é tamén un dos [[condimento]]s [[alimentación|alimenticios]] máis antigos e comúns, e o [[salgado]] é un método historicamente moi importante para a [[conservación da comida]].

Algunhas das primeiras evidencias do procesamento do sal que se coñecen datan de hai uns 8 000 anos, cando os humanos que vivían nunha zona da actual [[Romanía]] fervían augas de [[Manancial|mananciais]] panapara extraer as sales da mesma, e o comezo da extracción de sal na [[China]] data de aproximiaproximadamente o mesmo período. O sal era moi apreciado polos [[pobo hebreo|hebreos]], [[Antiga Grecia|gregos]], [[Imperio Romano|romanos]], [[Imperio Bizantino|bizantinos]], [[hititas]], [[Antigo Exipto|exipcios]] e [[pobo indio|indios]]. O travéssal doera [[Sáhara]]un en caravanasartigo de [[camelo]]s.comercio Amoi escasezaimportante, e nputas e guelemento empregadotransportado en variosbarco ritospolo [[relixión|relixiosos]]mar ademais de posuír outros significados culturais.[[Ficheiro:Laesoe Saltsyderi 2011 ubt-3.JPG|miniatura|SalMediterráneo]]O sal extráese de [[minería do sal|minas de sal]] ou, por medioestradas daconstruídas [[evaporación]]especificamente depara auiaiseste derivadospropósito sone a [[sosatravés cáustica]] e as aplicacións dedo [[cloroSáhara]], utilizándoseen de [[clorurocaravanas de polivinilo]], [[plásticocamelo]]s,. [[celulosa]]A escaseza e onecesidade inclúenglobal osdo procesossal delevou condicionamentoa davarias [[auga]],nacións oa desxeo de [[autoestrada]]sdisputas e usosguerras naentre [[agricultura]].elas Opolo salseu comestiblecontrol, véndesee ené formatosun deelemento nterempregado [[antiaglutinante]]sen evarios poden serritos [[iodorelixión|iodadasrelixiosos]] para previr a [[deficienciaademais de iodo]].posuír Ademaisoutros dosignificados seu uso na cociña, o sal atópase presente nunha gran cantidade de [[alimento procesado|alimentos procesados]]culturais.

Antes do [[envasado]] e da [[refrixeración]] artifioartificial coma métodos de preservación da comida a partir do [[século XIX]], o sal foi o elemento principal máis coñecido e utilizado neste proceso durante miles de anos, especialmente para a [[carne]].<ref name="Barber1999">{{Cita libro |last=Barber |first=Elizabeth Wayland |year=1999 |title=The Mummies of Ürümchi |lugar=Nova York |publisher=W.W. Norton & Co |isbn =0-393-32019-7 |oclc=48426519 |p=136}}</ref> Unha das primeiras operacións de extracción de sal que se coñecen atopouse no sitioesitio arqueolóxico de Poiana Slatinei, preto dun manancial de sal en [[Vânători-Neamţ|Lunca]], no [[Condado de Neamț]] en [[Romanía]]. As evidencias alí atopueatopadas indicaron que os habitantes da [[cultura de Cucuteni]] do [[Neolítico]] fervían augauga salgada dos mananciais para extraer o sal ó redor do ano 6050 a.C.<ref>{{Cita publicación periódica |last1=Weller |first1=Olivier |last2=Dumitroaia |first2=Gheorghe |url=http://antiquity.ac.uk/projgall/weller/ | title=The earliest salt production in the world: an early Neolithic exploitation in Poiana Slatinei-Lunca, Romania | journal=Antiquity | volume=79 | issue=306 |date=2005}}</ref> O sal extraído rápidnneste proceso podería ter unha correlación directa co rápido crecemento da poboación desta sociedade ó pouco de que comezaran a súa produción.<ref>{{Cite conference |last1=Weller |first1=Olivier |last2=Brigand |first2=Robin |last3=Nuninger |first3=Laure | title=Spatial Analysis of Salt Springs Exploration in Moldavian Pre-Carpatic Prehistory (Romania) |conference=Spatial dynamics of settlement and natural ressources: toward an integrated analysis over the long term from Prehistory to Middle Ages. University of Burgundy, Dijon, 23–25 de xuño |publisher=ArchæDyn |year=2008 |url=http://hal.archives-ouvertes.fr/docs/00/41/60/26/PDF/archaedyn2008_weller_brigand_etal.pdf|pp=225-230}}</ref> A recollida de sal da superficie do [[lago Xiechi]] preto de [[Yuncheng]] en [[Shanxi]], [[China]], data de polo menos o 6000 a.C., unha das [[salina]]s máis antigas das que se ten verificación.{{sfn|Kurlansky|2002|pp=18–19}}

Os [[tecido (bioloxía)|tecidos]] animais coma os da carne, do [[sangue]] e da [[leite]] conteñensconteñen unha maior cantidade de sal que os das plantas.<ref name=HMSO/> Historicamente os [[nómade]]s que subsistían dos seus animais non tomaban sal xunto as súas comidas, pero os agricultores que baseaban a súa dieta nos [[cereal|cereais]] e na materia vexetal precisaban suplementar a súa dieta con sal.<ref name="EB">{{Cita web |url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/519712/salt-NaCl |title=Salt (NaCl) |last=Wood |first=Frank Osborne |publisher=Encyclopædia Britannica online |accessdate=9 de outubro de 2013}}</ref> Ó espallarse a civilización o sal converteuse nunha das mercadorías principais do comercio mundial, e tiña un gran valor para os [[pobo hebreo|hebreos]], [[Antiga Grecia|gregos]], [[Imperio Romano|romanos]], [[Imperio Bizantino|bizantinos]], [[hititas]], [[Antigo Exipto|exipcios]], [[pobo indio|indios]] e outros pobos da antigüidade. No [[Oriente Medio]] o sal empregábase en cerimonias para selar un acordo, e os antigos hebreos facían un "pacto de sal" con [[Deus]] e botábanlle sal ás súas ofrendas para amosarlle a súa confianza nel.<ref>{{Cita web |url=http://www.torahclass.com/archived-articles/1036-featured-article-sp-940659465 |title=Covenant of salt |last=Suitt |first=Chris |work=Rediscovering the Old Testament |publisher=Seed of Abraham Ministries |accessdate=12 de outubro de 2013}}</ref> Unha práctica antiga en épocas de guerra era o [[salgado da terra]], consiosconsistente en botar sal ó redor dunha cidade derrotada para previr que medrasen os cultivos. Na [[Biblia]] recóllese a historia do rei [[Abimelec]], a quen segundo o relato Deus ordenoulle que fixera isto mesmo en [[Siquem]].<ref>{{Cita publicación periódica |last= Gevirtz |first=Stanley |year=1963 |title=Jericho and Shechem: A Religio-Literary Aspect of City Destruction |journal=Vetus Testamentum |volume=13 |issue=1 |pages=52–62 |jstor=1516752 |doi=10.2307/1516752}}</ref> En varios textos antigos recóllese tamén como as tropas do xeneral [[República Romana|romano]] [[Publio Cornelio Escipión Emilián]] espallaron sal pola cidade de [[Cartago]] trala súa derrota na [[Terceira guerra púnica]] no ano 146 a.C.<ref>{{Cita libro |last=Ripley| first=George |last2=Dana |first2=Charles Anderson |title= The New American Cyclopædia: a Popular Dictionary of General Knowledge |volume=4 |page=497 |year= 1863 |url= https://books.google.com/books?id=bK4rAAAAYAAJ&pg=PA497&dq=carthage+sowing+salt&q=carthage+sowing+salt#v=onepage }}</ref>