Empédocles: Diferenzas entre revisións

Contido eliminado Contido engadido
Reparando formato de cita harvard. Engadindo |ref=harv. Agora ao premer nunha referencia leva automaticamente á liña correspondente da bibliografía
Liña 1:
{{Biografía}}
[[Ficheiro:Empedocles in Thomas Stanley History of Philosophy.jpg|miniatura|dereita|220px|Empédocles.]]
'''Empédocles''', nado en [[Agrigento]] arredor de [[-483|483 a.C.]] e finado no [[Peloponeso]] arredor de [[-430|430 a.C.]], foi un filósofo [[presocráticos|presocrático]], médico, lexislador, profesor e místico alén de profeta Defendeu a [[democracia]] e sustentou a idea de que o mundo está constituído por catro principios: auga, ar, lume e terra.
 
Liña 6:
 
== Traxectoria ==
Non se coñecen as datas exactas do seu nacemento e da súa morte. É probable que nacese arredor do 490 a.C. e falecese cara ao 430 a.C., aproximadamente aos sesenta anos. Empédocles proviña dunha familia brillante e acomodada, polo que recibiu unha educación acorde a iso. O seu pai foi Metón, que interveu no derrocamento do tirano [[Trasideo]], fillo de [[Terón]] no ano 470 a.C. O seu avó, tamén chamado Empédocles, foi criador de cabalos segundo conta [[Dióxenes Laercio]] e venceu nas carreiras de cabalos de [[Olimpia]] durante a LXXI [[Xogos Olímpicos nada Antigüidade|Olimpíada]].
 
Durante a infancia do filósofo, [[Agrigento]], a súa cidade natal, gozaba do seu máximo poder e sona baixo o goberno do tirano Terón (488-472), quen foi recoñecido por ser un gobernante interesado polas artes e a relixión, encarnando así as preocupacións do pobo, que conformaron o medio espiritual do que se nutriu Empédocles. Logo da morte de Terón, a tiranía pasou a mans do seu fillo Trasideo. Posteriormente esta foi derrocada e estableceuse unha [[democracia]] en Agrigento. Nesta transformación política, o filósofo tivo parte importante, e a súa defensa da democracia instaurada levouno a disolver unha organización oligárquica coñecida como asemblea dos mil.{{Harvnp|Guthrie|1998|c=Empédocles|p=143}} Ademais persuadiu os habitantes de Agrigento de abandonar as loitas entre partidos e cultivar a igualdade política e rexeitou calquera cargo que lle quixeron outorgar.{{Harvnp|Lan|Cordero|1985|c=Empédocles de Agrigento|p=144}} Polos seus ideais democráticos e quizais pola súa extravagancia e os seus métodos, Empédocles fíxose moitos inimigos, que nunha das súas ausencias de Agrigento conspiraron contra el e impediron o seu regreso.
Liña 12:
Foi orador e médico excelente, quizais foi fundador da escola siciliana de medicina, aínda que outros atribúen este título ao seu amigo [[Acrón]].{{Harvnp|Lan|Cordero|1985|c=Empédocles de Agrigento|pp=142-143}} Diversos autores falan do seu talento á hora de curar doenzas, así como dan fe de fazañas incribles, como Heráclides, que conta que chegou ao punto de resucitar unha muller que levaba trinta días sen respirar.{{Harvnp|Lan|Cordero|1985|c=Empédocles de Agrigento|p=142}}
 
Hai varias lendas sobre a súa morte. Unha delas di que despois de celebrar un sacrificio nun campo de Pisianacte, todos os convidados, mesmo o seu discípulo [[Pausanias de Sicilia|Pausanias]], se retiraron do lugar. Porén, Empédocles mantívose aló. O día seguinte, o filósofo non se atopaba por ningures e algúnsalgún servente dixo que escoitara unha voz que o chamaba e logo viu unha luz celestial. Despois diso, Pausanias determinou que era hora de loalo como un deus. Outra versión di que se lanzou ao volcán [[Etna]],<ref>Horacio, [http://www.cervantesvirtual.com/obra-visor/arte-poetica-de-horacio-o-epistola-a-los-pisones-traducida-en-verso-castellano--0/html/002ee17a-82b2-11df-acc7-002185ce6064_127.htm p. 64]</ref> buscando confirmar a súa unión divina coa natureza. Esta versión foi desmentida por moitos na antigüidade como se se tratase dun engano (Hipóboto).{{Harvnp|Lan|Cordero|1985|c=Empédocles de Agrigento|p=150}} [[Timeo de Tauromenio|Timeo]] é que dá o dato máis probable sobre a súa morte, dicindo que Empédocles morreu no [[Peloponeso]], unha vez exiliado de Agrigento.
 
== Obra ==
{{Ampliar}}
 
== Notas ==
{{Listaref|30em}}
 
== Véxase tamén ==
Liña 21 ⟶ 24:
{{wikiquote}}
=== Bibliografía ===
{{Refempeza}}
* {{cita libro |nome=Dióxenes |apelidos=Laercio |ligazón-autor=Dióxenes Laercio |título=Vida y doctrina de los grandes filósofos de la antigüedad |editorial=Claridad |ano=1947 |lugar=Buenos Aires|lingua=es}}
* [[Horacio]], (1805). [http://www.cervantesvirtual.com/obra-visor/arte-poetica-de-horacio-o-epistola-a-los-pisones-traducida-en-verso-castellano--0/html/002ee17a-82b2-11df-acc7-002185ce6064_127.htm ''Arte poética'' ou ''Epístola a los Pisones'']. Madrid: Imp. Real, 1805.
* {{cita libro |nome=William Keith ChambersDióxenes |apelidos=GuthrieLaercio |ligazón-autor=W.Dióxenes K. C. GuthrieLaercio |título=HistoriaVida dey ladoctrina Filosofíade Griega.los Tomograndes II:filósofos Lade tradiciónla presocrática desde Parménides a Demócritoantigüedad |anoeditorial=1998Claridad |editorialano=Gredos1947 |lugar=EspañaBuenos Aires|lingua=es |ref=harv}}
* {{cita libro |nome=Conrado Eggers |apelidos=Lan |nome2=Néstor Luis |apelidos2=Cordero |título=Los filósofos presocráticos |url=https://books.google.es/books?id=gp52mgEACAAJ |volume=2 |editorial=Gredos |ano=1985 |páxinas=426 |lugar=España |isbn=9788424935320|lingua=es |ref=harv}}
* {{cita libro |nome=FriedrichWilliam WilhelmKeith Chambers |apelidos=NietzscheGuthrie |ligazón-autor=FriedrichW. K. C. NietzscheGuthrie |título=LosHistoria filósofosde preplatónicosla |url=https://booksFilosofía Griega.google.es/books?id=MrTlAAAACAAJ |editorial=CelesaTomo II: La tradición presocrática desde Parménides a Demócrito |ano=20031998 |páxinaseditorial=182Gredos |lugar=Madrid |isbn=9788481645910España|lingua=es |ref=harv}}
* {{cita libro |nome=Friedrich Wilhelm |apelidos=Nietzsche |ligazón-autor=Friedrich Nietzsche |título=Los filósofos preplatónicos |url=https://books.google.es/books?id=MrTlAAAACAAJ |editorial=Celesa |ano=2003 |lugar=Madrid |isbn=9788481645910|lingua=es |ref=harv}}
 
{{Reftermina}}
=== Outros artigos ===
* [[Presocráticos]]
{{Control de autoridades}}
{{Presocráticos}}
{{Control de autoridades}}
 
[[Categoría:Presocráticos]]
[[Categoría:Suicidas]]