Experimento: Diferenzas entre revisións

Contido eliminado Contido engadido
→‎Visión xeral: texto traducido desde a wiki .ca:Experiment#Visió_general
→‎Visión xeral: texto traducido desde a wiki .ca:Experiment#Visió_general
Liña 8:
A '''experimentación''' é a aplicación do [[método científico]] na contrastación das [[Hipótese|hipótese de traballo]] nas condicións controladas do laboratorio.<ref>{{DRAG|experimentación}}</ref><ref>{{Cita web|título=experimentació - Diccionari Català - WordReference.com|url=https://www.wordreference.com/definicio/experimentaci%C3%B3|dataacceso=16 de decembro do 2019|lingua=en}}</ref> Deste xeito, cambiando a presenza ou a intensidade daqueles fenómenos que se consideran causas, pódese verificar que producen os efectos previstos nunha hipótese. O rexistro e a medida das causas e dos efectos mediante [[Instrumento científico | instrumentos científicos]] dan lugar á verificación dunha hipótese, e por tanto dos teoremas. Mentres que o [[observación]] debe esperar a produción espontánea dun fenómeno, a experimentación permite reproducir os efectos, producindo as causas adecuadas no laboratorio, o que pon ao alcance de todos a verificación dos teoremas . Esta proposición é a base do método empírico: isto é, un teorema pode ser comprobado por todos se se segue, nos experimentos, o [[método científico]].
== Visión xeral ==
No [[método científico]], un experimento é un [[Empirismo|procedemento empírico]] que arbitra [[Modelización|modelos]] ou [[hipótese]]s competidoras.<ref>{{Cita libro|apelido1=Cooperstock|nome1=Fred I.|título=General relativistic dynamics : extending Einstein's legacy throughout the universe|data=2009|editorial=World Scientific|lugar=Singapore|isbn=978-981-4271-16-5|páxina=12|edición=Online-Ausg.}}</ref><ref name="Griffith">{{Cita libro|apelido1=Griffith|nome1=W. Thomas|título=The physics of everyday phenomena : a conceptual introduction to physics|data=2001|editorial=McGraw-Hill|lloclugar=Boston|isbn=0-07-232837-1|páxinas=[https://archive.org/details/physicsofeveryda00grif_0/page/3 3–4]|edición=3rd|url=https://archive.org/details/physicsofeveryda00grif_0/page/3}}</ref> Os investigadores tamén utilizan o experimento para probar [[Teoría científica | teorías]] existentes ou novas hipóteses para apoialas ou refutarlas.<ref name="Griffith" /><ref name="Wilczek">{{Cita libro|apelido1=Wilczek|nome1=Frank|apelido2=Devine|nome2=Betsy|título=Fantastic realities : 49 mind journeys and a trip to Stockholm|data=2006|editorial=World Scientific|lugar=New Jersey|isbn=978-981-256-649-2|páxinas=61–62}}</ref>
 
Un experimento normalmente proba unha hipótese, que é a expectativa de como funciona un proceso ou fenómeno particular. Non obstante, un experimento tamén pode ter como obxectivo responder a unha pregunta "que pasa se?", sen unha esperanza específica sobre o que revela o experimento ou confirmar resultados anteriores. Se se realiza un experimento con coidado, os resultados adoitan apoiar ou desaprobar a hipótese. Segundo algunhas [[Filosofía da ciencia | filosofías da ciencia]], un experimento nunca pode "demostrar" unha hipótese, só pode engadir soporte. Doutra banda, un experimento que proporciona un [[contraexemplo]] pode refutar unha teoría ou hipótese, pero sempre se pode rescatar unha teoría mediante modificacións [[ad hoc]] adecuadas á conta da simplicidade. Un experimento tamén debe controlar os posibles [[Factor de confusión|factores de confusión]]: calquera factor que marque a precisión ou a repetibilidade do experimento ou a capacidade de interpretar os resultados. O conflito elimínase habitualmente mediante [[Control científico|controis científicos]] e / ou, en [[experimentos aleatorios]], mediante [[asignación aleatoria]].
 
En [[enxeñería]] e [[ciencias físicas]], os experimentos son un compoñente primario do método científico. Utilízanse para probar teorías e hipóteses sobre como funcionan os procesos físicos en condicións particulares (por exemplo, se un proceso de enxeñería particular pode producir un composto químico desexado). Tipicamente, os experimentos nestes campos céntranse na [[Autorreplicación|replicación]] de procedementos idénticos coa esperanza de producir resultados idénticos en cada replicación. A asignación aleatoria non é infrecuente.
 
==Notas==