Aves: Diferenzas entre revisións
Contido eliminado Contido engadido
elimino parámetro redundante |
Recuperando 31 fontes e etiquetando 0 como mortas.) #IABot (v2.0 |
||
Liña 85:
=== Radiación evolutiva das aves modernas ===
Algunhas das liñaxes basais de Neornithes comezaron a evolucionar cara ao final do Cretáceo, como demostra o descubrimento de ''[[Vegavis]]'',<ref>{{Cita publicación |apelido=Clarke |nome=Julia A. |nome2=Claudia |apelidos2=P. Tambussi|nome3= Jorge I. |apelidos3=Noriega |nome4=Gregory M. |apelidos4=Erickson |nome5=Richard A. |apelidos5=Ketcham |ano=2005 |título=Definitive fossil evidence for the extant avian radiation in the Cretaceous |publicación=[[Nature]] |volume=433 |páxinas=305-308 |doi=10.1038/nature03150 |pmid=15662422 |url=http://www.digimorph.org/specimens/Vegavis_iaai/nature03150.pdf |formato=PDF |dataacceso=19 de abril de 2009}} [http://www.nature.com/nature/journal/v433/n7023/suppinfo/nature03150.html Información de soporte]</ref> e dividíronse en dúas liñaxes, as [[Orde (bioloxía)|superordes]] [[Palaeognathae]] e [[Neognathae]]. En Palaeognathae inclúense [[Tinamiformes]] e [[Struthioniformes]]. Acéptase que a rama Neognathae dividiuse antes de finalizar o Cretáceo, cando evolucionou o clado basal [[Galloanserae]] (que contén [[Anseriformes|patos]], [[Galliformes|galos]] e formas afíns). Non existe acordo sobre cando ocorreu a división múltiple das demais neognatas, ou clado [[Neoaves]], se antes ou despois do [[Extinción masiva do Cretáceo-Terciario|evento de extinción do límite Cretáceo-Terciario]] cando desapareceron os demais dinosauros.<ref name="Ericson">{{Cita publicación |apelido=Ericson |nome=Per G.P. |nome2=Cajsa L. |apelidos2=Anderson |nome3=Tom |apelidos3=Britton ''et ál.'' |ano=2006 |título=Diversification of Neoaves: Integration of molecular sequence data and fossils |publicación=[[Biology Letters]] |volume=2 |número=4 |páxinas=543-547 |doi=10.1098/rsbl.2006.0523 |pmid=17148284 |url=http://www.senckenberg.de/files/content/forschung/abteilung/terrzool/ornithologie/neoaves.pdf |formato=PDF |dataacceso=31 de marzo de 2009 |apelidos= |data= |revista= |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20090325235703/http://www.senckenberg.de/files/content/forschung/abteilung/terrzool/ornithologie/neoaves.pdf |dataarquivo=25 de
[[Ficheiro:Iiwi.jpg|miniatura|Do mesmo xeito que o ''[[Vestiaria coccinea]]'', as demais [[especie]]s da subfamilia [[Drepanidinae]] diversificáronse e adaptáronse aos diferentes [[Nicho ecolóxico|nichos ecolóxicos]] do [[arquipélago de Hawai]].]]
Liña 92:
== Taxonomía ==
A primeira clasificación científica das aves débese a [[Francis Willughby]] e [[John Ray]] no seu libro ''Ornithologiae'', publicado en 1676.<ref>{{Cita libro |autor=Del Hoyo J., Elliott A. & Sargatal J. |título=Handbook of the Birds of the World Vol 1 |ano=1992 |isbn=84-87334-10-5 |editorial=Lynx Edicions |localización=Barcelona}}</ref> [[Carl von Linné]] modificou aquel traballo en 1758 para crear a clasificación taxonómica aínda en uso.<ref>{{Cita libro |apelidos= Linnaeus |nome= Carolus |ligazónautor= Carl von Linné |título= Systema naturae per regna tria naturae, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Tomus I. Editio decima, reformata |editorial= Holmiae. (Laurentii Salvii). |data= 1758 |páxina= 824 |url= http://dz1.gdz-cms.de/index.php?id=img&no_cache=1&IDDOC=265100 |url-arquivo= https://web.archive.org/web/20150319115418/http://dz1.gdz-cms.de/index.php?id=img&no_cache=1&IDDOC=265100 |data-arquivo= 19 de
=== Clasificación cladística ===
Liña 314:
A clasificación das aves é un asunto cuestionado. Como resumo [[Bradley Livezey|Livezey]] e [[Richard Zusi|Zusi]],<ref name="Theropoda" /> nos 20 anos posteriores a 1988, as [[filoxenia]]s propostas para Aves foron numerosas e diverxentes. Estiveron baseadas en metodoloxías diversas e aplicadas en diferente grao, que xeralmente usaron alternativamente a [[Morfoloxía (bioloxía)|morfoloxía]], [[secuenciación de ADN|secuencias]] de [[ADN mitocondrial]] ou de [[ADN nuclear]]; con ou sen [[análise cladística|análises cladísticas]]. Con todo, producíronse resultados discordantes mesmo cando os estudos se basearon en metodoloxías dun mesmo tipo.<ref name="Theropoda" /> Estes estudos deixan un panorama contraditorio onde os resultados están en constante fluidez e ningunha das versións da filoxenia é amplamente aceptada, polo que non é posible dar aquí unha filoxenia máis ou menos definitiva. A situación parece en vías de solución e os novos descubrimentos de fósiles están a permitir estudos máis refinados baseados na morfoloxía,<ref name="Theropoda" /> grazas ao perfeccionamento dos métodos estatísticos, á expansión das evidencias moleculares polo aumento dos [[locus|loci]] analizados e á aplicación destes métodos a representacións máis amplas de grupos taxonómicos.<ref name="Theropoda" /><ref name= Hackett/> Con estas progresivas melloras considérase cuestión de pouco tempo que se alcancen resultados que logren un consenso da comunidade científica sobre a evolución das ordes e familias de aves modernas. Estes resultados quizais se poidan acelerar con estudos baseados en «evidencias totais», coa análise combinada de todas as fontes de evidencias.<ref name="Theropoda" />
A clasificación filoxenética dos grupos de [[Neornithes|aves modernas]] que a continuación se presenta, baséase nun [[Análises moleculares de ADN|estudo das secuencias de ADN]] de Hackett e colaboradores (2008),<ref name= Hackett>{{Cita publicación |autor= Hackett Shannon J. ''et al.'' |url= http://www.sciencemag.org/cgi/content/abstract/320/5884/1763 |título=A Phylogenomic Study of Birds Reveals Their Evolutionary History |data=27 de xuño de 2008 |publicación= [[Science]] |volume= 320 |dataacceso=31 de marzo de 2009}}</ref> realizado mediante o exame de preto de 32 [[quilobase]]s de secuencias aliñadas provenientes de 19 ''[[locus|loci]]'' independentes de ADN nuclear en 169 especies de aves, que representan a todos os grupos maiores existentes. Nela confírmase a [[monofilético|monofilia]] de [[Galloanserae]] e [[Neoaves]]. Refórzase, á súa vez, a existencia de diversos clados propostos ao longo dos últimos anos dentro de Neoaves, aínda que as relacións entre a gran maioría aínda están indeterminadas, o cal xera unha serie de politomías. Hackett e colaboradores consolidan en gran medida os estudos de Fain & Houde (2004) e Ericson ''et al''. (2006), e destácase en todos eles a división de Neoaves en dúas ramas: [[Metaves]] e [[Coronave]]s.<ref name=autogenerated1>{{Cita publicación |apelido=Ericson |nome=Per G.P. |nome2=Cajsa L. |apelidos2=Anderson |nome3=Tom |apelidos3=Britton ''et ál.'' |data=decembro 2006 |título=Diversification of Neoaves: Integration of molecular sequence data and fossils |publicación=Biology Letters |volume=2 |número=4 |páxinas=543-547 |doi=10.1098/rsbl.2006.0523 |pmid=17148284 |url=http://www.senckenberg.de/files/content/forschung/abteilung/terrzool/ornithologie/neoaves.pdf |formato=PDF |dataacceso=31 de marzo de 2009 |apelidos= |revista= |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20090325235703/http://www.senckenberg.de/files/content/forschung/abteilung/terrzool/ornithologie/neoaves.pdf |dataarquivo=25 de
<div style="float:right; width:auto; border:solid 1px silver; padding:2px; margin-right:20px; margin-left:20px">
{{clade
Liña 422:
===Sistema excretor===
Como os [[réptil]]es, as aves son principalmente [[excreción|uricotélicas]], é dicir, os seus [[ril]]es extraen refugallos nitroxenados do seu sangue e excrétanos como [[ácido úrico]], no canto de [[urea]] ou [[amoníaco]], a través dos [[uréter]]es cara ao intestino. As aves non teñen [[vexiga urinaria]] ou apertura [[uretra|urétrica]] externa e o ácido úrico excrétase xunto coas [[feces]] como desperdicio semisólido.<ref>{{Cita web | autores=David S. Dobkin, Darryl Wheye e Paul R. Ehrlich|título=Drinking |url=http://www.stanford.edu/group/stanfordbirds/text/essays/Drinking.html |ano=1988 |publicación=Birds of Stanford |editorial=Stanford University |dataacceso=23 de marzo de 2009}}</ref><ref>{{Cita publicación |autores=Ella Tsahar, Carlos Martínez del Rio, Ido Izhaki e Zeev Arade |título=Can birds be ammonotelic? Nitrogen balance and excretion in two frugivores |publicación=Journal of Experimental Biology |volume=208 |número=6 |páxinas=1025-34 |ano=2005 |pmid=15767304 |doi=10.1242/jeb.01495 |url=http://jeb.biologists.org/cgi/content/full/208/6/1025 |dataacceso=6 de xullo de 2009}}</ref> Con todo, aves como os [[colibrí]]s poden ser facultativamente [[excreción|amoniotélicos]], ao excretar a maior parte dos refugallos nitroxenados en forma de amoníaco.<ref>{{Cita publicación |autores=Marion R. Preest e Carol A. Beuchat |ano=abril 1997 |título=Ammonia excretion by hummingbirds |publicación=Nature |volume=386 |páxinas=561-62 |doi=10.1038/386561a0}}</ref> As razóns disto son diversas e non están de todo claras, aínda que as súas dietas baseadas no néctar, e, por tanto, con grandes achegas de auga, xogan un papel chave. Tamén se debe a que os seus [[metabolismo]]s requiren pouco nitróxeno, e baixas inxestións de proteínas e sal. Cando estas condicións cambian, redúcese a inxesta de néctar ou aumentan as proteínas e sales obtidos, estas aves poden pasar a ser uricotélicas.<ref>{{Cita publicación |título=Are Hummingbirds Facultatively Ammonotelic? Nitrogen Excretion and Requirements as a Function of Body Size |autor=McWorther T.J., Martínez del Río C. & Powers D.R. |ano=2003 |publicación=Physiological and Biochemical Zoology |volume=76 |número=5 |páxinas=731-743 |doi=10.1086/376917 |url=http://biology.georgefox.edu/~dpowers/Powers/pubs/PBZ76b.pdf |dataacceso=6 de xullo de 2009 |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20080821190045/http://biology.georgefox.edu/~dpowers/Powers/pubs/PBZ76b.pdf |dataarquivo=21 de
Os machos de Palaeognathae (con excepción dos kiwis), os Anseriformes (coa excepción dos [[Anhimidae]]), e en formas rudimentarias de [[Galliformes]] (pero completamente desenvolvidos en [[Cracidae]]) posúen un pene, que nunca está presente en [[Neoaves]].<ref>{{cite web|last=Yong |first=Ed |url=http://phenomena.nationalgeographic.com/2013/06/06/how-chickens-lost-their-penises-ducks-kept-theirs/ |title=Phenomena: Not Exactly Rocket Science How Chickens Lost Their Penises (And Ducks Kept Theirs) |publisher=Phenomena.nationalgeographic.com |accessdate=3 October 2013}}</ref><ref>{{cite web |url=http://bcs.whfreeman.com/gill/bcs-pages/body-right_10.asp?s=10000&n=00010&i=99010.06&v=chapter&o=%7C13000%7C00010%7C&ns=undefined |title=Ornithology, 3rd Edition – Waterfowl: Order Anseriformes |accessdate=3 October 2013 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150622030534/http://bcs.whfreeman.com/gill/bcs-pages/body-right_10.asp?s=10000&n=00010&i=99010.06&v=chapter&o=%7C13000%7C00010%7C&ns=undefined |archivedate=22 de
===Aparello dixestivo===
O [[aparello dixestivo]] das aves é único, cun [[papo]] para almacenamento do inxerido e unha [[moega]] que contén pedras que a ave tragou e que serven para triturar o alimento para compensar a ausencia de dentes.<ref>{{Cita publicación |autores=Louis B. Best, James P. Gionfriddo |ano=febreiro 1995 |título=Grit Use by House Sparrows: Effects of Diet and Grit Size |publicación=Condor |volume=97 |número=1 |páxinas=57-67 |doi=10.2307/1368983 |url=http://elibrary.unm.edu/sora/Condor/files/issues/v097n01/p0057-p0067.pdf |dataacceso=23 de marzo de 2009 |formato=PDF |data= |revista= |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20090325023232/http://elibrary.unm.edu/sora/Condor/files/issues/v097n01/p0057-p0067.pdf |dataarquivo=25 de
As aves son animais [[homeotérmico]]s, é dicir, que a temperatura interna mantense regulada, por encima da temperatura exterior, o que lles permite ter un elevado [[metabolismo]]; a plumaxe participa na súa regulación. A temperatura media interna das aves adultas é bastante alta, en xeral entre 40 e 43 °C, con variacións entre especies. Algunhas [[Apodiformes]] teñen temperaturas nocturnas notablemente menores. Certas aves, como os [[Regulidae]], cando acaban de nacer manteñen a temperatura ambiental ([[poiquilotermia]]), e adquiren a capacidade de regulala poucos días despois.<ref name=Storer />
Liña 465:
[[Ficheiro:Bird blink-edit.jpg|miniatura|esquerda|A [[membrana nictitante]], que cobre o ollo dunha ''[[Vanellus miles]]''.]]
A maioría das aves teñen un pobre [[sentido do olfacto]], pero hai excepcións notables como os [[Apteryx|kiwis]],<ref>{{Cita publicación |apelido=Sales |nome=James |ano=2005 |título=The endangered kiwi: a review |publicación=Folia Zoologica |volume=54 |número=1-2 |páxinas=1-20 |url=http://www.ivb.cz/folia/54/1-2/01-20.pdf |dataacceso=23 de marzo de 2009 |formato=PDF |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20070926005337/http://www.ivb.cz/folia/54/1-2/01-20.pdf |dataarquivo=26 de
O [[oído]] das aves está ben desenvolvido; aínda que carece de [[pavillón auricular]], está cuberto por plumas, e nalgunhas, como nos xéneros de [[Strigidae|bufos]] ''[[Asio (xénero)|Asio]]'', ''[[Bubo]]'' e ''[[Otus]]'', forman penachos que parecen orellas. Certas especies de bufo poden localizar unha presa en completa escuridade só coa audición.<ref name=Ritchison2 /> Con todo, a ausencia de orellas obrígalles a realizar rotacións da cabeza para percibir os sons provenientes de diferentes direccións. As [[Collocaliini]] e o ''[[Steatornis caripensis]]'' son capaces de desprazarse na escuridade, grazas a que os seus oídos están adaptados á [[ecolocalización]]. Ao contrario que os mamíferos, o [[oído medio]] das aves ten un só [[Cadea de ósos do oído|osículo]], a [[Columela (oído)|columela]]. No [[oído interno]], a [[cóclea]] non é espiralada, senón recta, ao contrario que nos mamíferos.<ref name=GrEncScTec /><ref>{{Cita publicación |apelido=Saito |nome=Nozomu |ano=1978 |título=Physiology and anatomy of avian ear |publicación=The Journal of the Acoustical Society of America |volume=64 |número=S1 |páxinas=S3 |doi=10.1121/1.2004193}}</ref>
Liña 492:
A diferenza da [[pel]] dos mamíferos, a das aves é delgada e seca; non posúe [[glándulas sudoríparas]]; de feito, a única [[glándula]] cutánea das aves é a [[glándula uropíxea]], situada na base da cola, que secreta [[graxa]] que a ave esparexe pola súa plumaxe co bico; esa glándula está especialmente desenvolvida nas aves acuáticas, co que conseguen unha maior impermeabilización.<ref name=you>{{Cita libro |autor=Young, J. Z. |ano=1977 |título=La vida de los vertebrados |editorial=Editorial Omega |localización=Barcelona |isbn=84-282-0206-0}}</ref>
As [[pluma]]s son unha característica única das aves. Permítenlles [[voo das aves|voar]], proporcionan illamento térmico ao impedir a circulación do aire que axuda na [[termorregulación]], e son usadas para a exhibición, camuflaxe, e identificación.<ref name="Gill" /> Hai varios tipos de plumas, e cada unha ten unhas funcións e características determinadas: as [[pluma de voo|plumas de voo]] ou remeiras (primarias, secundarias e terciarias); as [[rectriz|rectrices]] (plumas da cola, que serven como temón no voo); as [[cobertoira (pluma)|cobertoiras]] (que cobren parcialmente as remeiras e tamén as rectrices); as [[tectriz|tectrices]] (que cobren todo o corpo e protéxeno fronte a axentes adversos) e a [[penuxe]] (que evita a perda de calor).<ref name=pegadas /> As plumas son formacións [[epiderme|epidérmicas]] de [[queratina]] unidas á pel e xorden só en series específicas da pel chamadas [[pterilo]]s. O padrón de distribución destas series de plumas ([[pterilose]]) úsase en taxonomía e sistemática. O ordenamento e o aspecto das plumas no corpo, chamado [[plumaxe]], pode variar dentro da especie por idade, posición social,<ref>{{Cita publicación |autores=James R. Belthoff, Alfred M. Dufty, Jr., Sidney A. Gauthreaux, Jr. |ano= agosto 1994 |título=Plumage Variation, Plasma Steroids and Social Dominance in Male House Finches |publicación=The Condor |volume=96 |número=3 |páxinas=614-25 |doi=10.2307/1369464}}</ref> e [[dimorfismo sexual|sexo]].<ref>{{Cita web |apelido=Guthrie |nome=R. Dale |título=How We Use and Show Our Social Organs |publicación=Body Hot Spots: The Anatomy of Human Social Organs and Behavior |url=http://employees.csbsju.edu/lmealey/hotspots/chapter03.htm |dataacceso=31 de marzo de 2009 |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20090324055951/http://employees.csbsju.edu/lmealey/hotspots/chapter03.htm |dataarquivo=24 de
[[Ficheiro:African Scops owl.jpg|miniatura|esquerda|A plumaxe do ''[[Otus senegalensis]]'' permítelle camuflarse entre os troncos das árbores.]]
A plumaxe é [[muda (bioloxía)|mudada]] regularmente. A plumaxe característica dunha ave que mudou tras a reprodución coñécese como plumaxe posreprodutiva, ou na [[terminoloxía Humphrey-Parkes]] plumaxe «básica». As plumaxes reprodutivas ou as variacións da plumaxe básica coñécense no sistema Humphrey-Parkes como plumaxes «alternativas».<ref>{{Cita publicación |autores=Philip S. Humphrey, Kenneth C. Parkes |ano=1959 |título=An approach to the study of molts and plumages |publicación=The Auk |volume=76 |páxinas=1-31 |url=http://elibrary.unm.edu/sora/Auk/v076n01/p0001-p0031.pdf |doi=10.2307/3677029 |formato=PDF |10= |dataacceso=28 de marzo de 2009 |data= |revista= |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20090325235722/http://elibrary.unm.edu/sora/Auk/v076n01/p0001-p0031.pdf |dataarquivo=25 de
Antes de aniñar, nas femias da maioría das especies de aves desenvólvese o que se chama unha [[placa de incubación]], é dicir, unha zona libre de plumas preto do abdome. A pel está alí ben irrigada con vasos sanguíneos, o que axuda na incubación.<ref>{{Cita publicación |apelido=Turner |nome=J. Scott |ano=1997 |título=On the thermal capacity of a bird's egg warmed by a brood patch |publicación=Physiological Zoology |volume=70 |número=4 |páxinas=470-80 |doi=10.1086/515854 |pmid=9237308}}</ref>
[[Ficheiro:Red Lory (Eos bornea)-6.jpg|miniatura|''[[Eos bornea]]'' acicalándose.]]
As plumas requiren mantemento e as aves acicálanas ou peitean diariamente, pasando en media un 9 % do seu tempo diario niso.<ref>{{Cita publicación |autores=Bruno A. Walther, Dale H. Clayton |ano=2005 |título=Elaborate ornaments are costly to maintain: evidence for high maintenance handicaps |publicación=Behavioural Ecology |volume=16 |número=1 |páxinas=89-95 |doi=10.1093/beheco/arh135}}</ref> O pico úsase para extraer partículas estrañas e para aplicar secrecións [[cera|cerosas]] provenientes da glándula uropixial. Estas secrecións protexen a flexibilidade da pluma e actúan como axente antimicrobiano, inhibindo o crecemento de [[bacteria]]s degradadoras da pluma.<ref>{{Cita publicación |autores=Matthew D. Shawkey, Shreekumar R. Pillai, Geoffrey E. Hill |ano=2003 |título=Chemical warfare? Effects of uropygial oil on feather-degrading bacteria |publicación=[[Journal of Avian Biology]] |volume=34 |número=4 |páxinas=345-49 |doi=10.1111/j.0908-8857.2003.03193.x}}</ref> Isto pode suplementarse con secrecións de [[ácido fórmico]] das formigas, que reciben mediante un comportamento coñecido como «[[baño de formigas]]», para quitar os parasitos das plumas.<ref>{{Cita publicación |autores=Paul R. Ehrlich, David S. Dobkin, Darryl Wheye |ano=1986 |título=The Adaptive Significance of Anting |publicación=The Auk |volume=103 |número=4 |páxina=835 |url=http://elibrary.unm.edu/sora/Auk/v103n04/p0835-p0835.pdf |formato=PDF |dataacceso=28 de marzo de 2009 |data= |revista= |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20080910161715/http://elibrary.unm.edu/sora/Auk/v103n04/p0835-p0835.pdf |dataarquivo=10 de
As [[escama]]s das aves están formadas da mesma queratina que as plumas, o pico, as garras e esporóns. Atópanse principalmente nas dedas do pé e no [[metatarso]], pero poden atoparse máis arriba até o talón nalgunhas aves. A maioría das escamas das aves non se superpoñen significativamente, excepto nos casos dos [[Alcedines]] e os [[Picidae]]. Pénsase que as escamas das aves son [[homoloxía (bioloxía)|homólogas]] ás dos réptiles e mamíferos.<ref>{{Cita libro |apelidos=Lucas |nome=Alfred M. |ano=1972 |título=Avian Anatomy - integument |localización=East Lansing, Michigan, USA |editorial=USDA Avian Anatomy Project, Michigan State University |páxinas=67, 344, 394-601}}</ref>
Liña 517:
A menor das aves é o macho do ''[[Mellisuga helenae]]'' duns 64 mm de longo,<ref>{{Cita libro |autor= Garrido, O.H.; Kirkconnell, A. |editorial= Helm Field Guides |título= Birds of Cuba |ano= 2000 |localización= Londres |páxina=253}}</ref> e 2,8 g,<ref name=Storer>{{Cita libro |autor= Storer, Tracy I. e Usinger , Robert L. |título= Zoología general |ano= 1960 }}</ref> e envergadura das ás duns 78 mm.<ref>{{Cita libro |autor= [[Juan Gundlach|Gundlach, J.]] |título= Ornitología cubana |ano= 1893 |localización= A Habana |páxinas= 132-133}}</ref> A ave actual máis grande é a [[avestruz]] cunha altura de até 2,74 metros e 155 kg de peso, pon tamén os ovos máis grandes, con medias de 15 por 13 cm e un peso de 1,4 kg.<ref>{{Cita libro |autor= Roots, C. |título=Flightless Birds |ano= 2006 |editorial= Greenwood Press |páxina=26 |isbn=0313335451 |url=http://books.google.com/books?id=Sb1IJYzXZhUC&dq= |dataacceso=10 de abril de 2009}}</ref> As aves máis altas que existisen e das cales se teñan rexistros eran as [[Dinornis|moas xigantes]] que medían até 3,6 m, pesaban máis de 230 kg e habitaban en [[Nova Zelandia]] até, polo menos, o século XVI.<ref>{{Cita publicación |autor= Amadon, D. |título= An estimated weight of the largest known bird |ano= 1947 | revista = Condor |volume= 49 |páxinas= 159-164}}</ref><ref>{{Cita libro |autor=Davies, S.J.J.F. |capítulo= Moas |título=Grzimek's Animal Life Encyclopedia. 8 Birds I Tinamous and Ratites to Hoatzins |editor= Hitchins, M. |ano= 2003 |localización= Farmington Hills |editorial= MI: Gale Group |páxinas= 95-98 |isbn=0 7876 5784 0}}</ref> A ave máis pesada que coexistise co home é a [[extinta]] ''[[Aepyornis maximus]]'' de [[Madagascar]], que chegaba a medir até tres metros de altura e uns 500 kg de peso.<ref>{{Cita libro |autor=Davies, S.J.J.F. |capítulo= Elephant birds |título=Grzimek's Animal Life Encyclopedia. 8 Birds I Tinamous and Ratites to Hoatzins |editor= Hitchins, M. |ano= 2003 |localización= Farmington Hills |editorial= MI: Gale Group |páxinas= 103-104 |isbn=0 7876 5784 0}}</ref> De dimensións similares era ''[[Dromornis stirtoni]]'' de Australia.<ref>{{Cita publicación |autor= Rich, P. |título= The Dromornithidae, an extinct family of large ground birds endemic to Australia |ano= 1979 | revista = Bureau of National Resources, Geology and Geophysics Bulletin |volume= 184 |páxinas= 1-196}}</ref>
Os ''[[Diomedea exulans]]'' posúen a maior envergadura de ás de todos os animais voadores actuais, poden exceder os 340 cm, cun peso de máis de 10 kg.<ref>{{Cita libro |autor= Robertson, C. J. R. |capítulo= Albatrosses (Diomedeidae) |título=Grzimek's Animal Life Encyclopedia. 8 Birds I Tinamous and Ratites to Hoatzins |editor= Hitchins, M. |ano= 2003 |localización= Farmington Hills |editorial= MI: Gale Group |páxinas= 113-116, 118-119 |isbn=0 7876 5784 0}}</ref><ref name=teratorns>{{Cita publicación |autor= Campbell, Kenneth E. Jr. & Tonni, E.P. |título= Size and locomotion in teratorns |ano= 1983 |revista= Auk |volume= 100 |número= 2 |páxinas= 390-403 |url= http://elibrary.unm.edu/sora/Auk/v100n02/p0390-p0403.pdf |dataacceso= 10 de abril de 2009 |data= |urlarquivo= https://web.archive.org/web/20120704110253/http://elibrary.unm.edu/sora/Auk/v100n02/p0390-p0403.pdf |dataarquivo= 04 de
=== Ritmos biolóxicos ===
Liña 540:
Unha das capacidades máis sorprendentes é a aptitude bastante difundida de servirse dun obxecto como utensilio.<ref>{{Cita publicación periódica |autor=Emery N.J. |ano=2006 |título=Cognitive ornithology: the evolution of avian intelligence |publicación=Philos Trans. R. Soc. B |volume=361 |páxinas=23-43 |url=http://www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?artid=1626540 |dataacceso=16 de febreiro de 2010 | doi= 10.1098/rstb.2005.1736}}</ref> O ''[[Corvus moneduloides]]'', por exemplo, é capaz de usar un pau para sacar dos troncos os insectos cos que se nutre. Certas aves son tamén capaces de contar, coma os [[Psittacidae|papagaios]], que son tamén coñecidos non só por reproducir a voz humana, senón tamén por comprender o que din e empregar o seu vocabulario con acerto.
Observouse igualmente a aves capaces de "medicarse", por exemplo ao inxeriren [[arxila]] para combateren os efectos nefastos de toxinas alimentarias.<ref>{{cita web |url=http://www.inkanatura.com/macawclaylicks.asp |título=Macaw and Parrot Clay Licks |dataacceso=16 de febreiro de 2010 |autor=Munn, C.A |idioma=inglés |url-arquivo=https://web.archive.org/web/20090401224346/http://www.inkanatura.com/macawclaylicks.asp |data-arquivo=01 de
== Comportamento ==
A maioría das aves son diúrnas, mais algunhas especies, sobre todo [[Strigiformes|bufos]] e [[Caprimulgidae|avenoiteiras]], son nocturnas ou crepusculares; e moitas [[ave limícola|aves limícolas]] costeiras aliméntanse cando as mareas lles son propicias, xa sexa de día ou de noite.<ref>{{Cita publicación periódica |apelido=Robert |nome=Michel |autor2=Raymond McNeil, Alain Leduc |ano=1989 |título=Conditions and significance of night feeding in shorebirds and other water birds in a tropical lagoon |publicación=The Auk |volume=106 |número=1 |páxinas=94?101 |url=http://elibrary.unm.edu/sora/auk/v106n01/p0094-p0101.pdf |formato=PDF |dataacceso=16 de febreiro de 2010 |apelidos= |data= |revista= |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20100610032819/http://elibrary.unm.edu/sora/Auk/v106n01/p0094-p0101.pdf |dataarquivo=10 de
=== Dieta e alimentación ===
Liña 549:
A dieta das aves inclúe unha gran cantidade de tipos de alimentos como [[néctar]], [[froita]]s, [[planta]]s, [[semente]]s, [[prea]], e diversos animais pequenos, incluídas outras aves.<ref name = "Gill"/> Como as aves non teñen dentes, o seu [[aparato dixestivo]] está adaptado a procesar alimentos [[mastigación|sen mastigar]] que a ave traga enteiros.
As aves chamadas xeneralistas son as que empregan moitas e diferentes estratexias para conseguir alimentos dunha ampla variedade de tipos, mentres que as que se concentran nun espectro reducido de alimentos ou teñen unha única estratexia para conseguir comida son consideradas especialistas.<ref name = "Gill" /> As estratexias de alimentación das aves varían segundo a especie. Algunhas cazan [[insectos]] lanzándose sorpresivamente dende unha póla. As especies que se alimentan do [[néctar]], coma os [[Trochilidae|colibrís]], os [[Nectariniidae]] e os [[Loriinae]], teñen linguas pilosas e formas de bico especialmente adaptadas para axustarse ás plantas das que se alimentan.<ref>{{Cita publicación periódica |apelido=Paton |nome=D. C. |autor2=B. G. Collins |ano=1989 |título=Bills and tongues of nectar-feeding birds: A review of morphology, function, and performance, with intercontinental comparisons |publicación=Australian Journal of Ecology |volume=14 |número=4 |páxinas=473?506 |doi=10.2307/1942194}}</ref> Os [[kiwi (ave)|kiwis]] e as [[limícola|aves limícolas]] teñen longos bicos que empregan para sondar o chan en busca de invertebrados; no caso das limícolas, os seus bicos presentan diferentes lonxitudes e curvaturas, xa que cada especie ten un [[nicho ecolóxico]] diferente.<ref name = "Gill" /><ref>{{Cita publicación periódica |apelido=Baker |nome=Myron Charles |autor2=Ann Eileen Miller Baker |ano=1973 |título=Niche Relationships Among Six Species of Shorebirds on Their Wintering and Breeding Ranges |publicación=Ecological Monographs |volume=43 |número=2 |páxinas=193?212 |doi=10.2307/1942194}}</ref> As [[movella]]s, [[Aythynae|parrulos mergulladores]], [[pingüín]]s e [[álcido]]s perseguen as súas presas baixo a auga, empregando as súas ás e/ou pés para propulsarse,<ref name="Burger" /> mentres que os [[Sulidae|mascatos]], [[Alcedines|picapeixes]] e [[Sternidae|carrán]] son predadores aéreos que se mergullan en picado en busca da súa presa. Os [[flamengo]]s, tres especies de ''[[Pachyptila]]'', e algúns parrulos, aliméntanse filtrando a auga.<ref>{{Cita publicación periódica |apelido=Cherel |nome=Yves |autor2=Pierrick Bocher, Claude De Broyer ''et als.'' |ano=2002 |título=Food and feeding ecology of the sympatric thin-billed ''Pachyptila belcheri'' and Antarctic ''P. desolata'' prions at Iles Kerguelen, Southern Indian Ocean |publicación=Marine Ecology Progress Series |volume=228 |páxinas=263?81 |doi=10.3354/meps228263}}</ref><ref>{{Cita publicación periódica |apelido=Jenkin |nome=Penelope M. |ano=1957 |título=The Filter-Feeding and Food of Flamingoes (Phoenicopteri) |publicación=Philosophical Transactions of the Royal Society of London. Series B, Biological Sciences |volume=240 |número=674 |páxinas=401?93 |url=http://links.jstor.org/sici?sici=0080-4622(19570509)240:674%3C401:TFAFOF%3E2.0.CO;2-E |dataacceso= 19 de abril de 2009 |doi=10.1098/rstb.1957.0004}}</ref> Outras aves, como os [[ganso]]s e os [[Anatinae|patos nadadores]], aliméntanse principalmente pastando. Algunhas especies, entre as que se inclúen as [[Fregatidae|fragatas]], as [[Laridae|gaivotas]],<ref>{{Cita publicación periódica |apelido=Miyazaki |nome=Masamine |ano=1996 |título=Vegetation cover, kleptoparasitism by diurnal gulls and timing of arrival of nocturnal Rhinoceros Auklets |publicación=The Auk |volume=113 |número=3 |páxinas=698?702 |doi=10.2307/3677021 |url=http://elibrary.unm.edu/sora/auk/v113n03/p0698-p0702.pdf |formato=PDF |dataacceso=19 de abril de 2009 |apelidos= |data= |revista= |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20090325235710/http://elibrary.unm.edu/sora/Auk/v113n03/p0698-p0702.pdf |dataarquivo=25 de
=== Inxesta de auga ===
Liña 563:
[[Ficheiro:Bar-tailed Godwit migration.jpg|miniatura|esquerda|Mapa que representa as rutas migratorias do [[mazarico rabipinto]]. Esta especie ten a marca de migración máis longa sen paradas, un 10.200 km]]
Algunhas especies de aves realizan migracións máis curtas, viaxando só o necesario para evitar o mal tempo ou conseguir comida. Especies como algúns [[frinxílidos]] boreais teñen comportamentos [[irrupción|irruptivos]], ao estar presentes nun lugar un ano e ausentes ao seguinte. Este tipo de desprazamento adoita estar vencellado á dispoñibilidade de alimentos.<ref>{{cita publicación periódica |apelido=Wilson |nome=W. Herbert, Jr. |ano=1999 |título=Bird feeding and irruptions of northern finches:are migrations short stopped? |publicación=North America Bird Bander |volume=24 |número=4 |páxinas=113?21 |url=http://elibrary.unm.edu/sora/nabb/v024n04/p0113-p0121.pdf |formato=PDF |dataacceso=19 de abril de 2009 |apelidos= |data= |revista= |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20090325235739/http://elibrary.unm.edu/sora/NABB/v024n04/p0113-p0121.pdf |dataarquivo=25 de
A capacidade das aves de volver a un lugar concreto tras percorrer grandes distancias coñécese dende hai certo tempo. Nun experimento realizado na década de 1950, unha [[Puffinus puffinus|pardela furabuchos]] ceibada en [[Boston]], volveu á súa colonia en [[Skomer]] ([[Gales]]) en 13 días, cubrindo unha distancia de 5.150 km.<ref>{{cita publicación periódica|apelido=Matthews |nome=G. V. T. |ano=1953 |título=Navigation in the Manx Shearwater |publicación=Journal of Experimental Biology |volume=30 |número=2 |páxinas=370?96 |url=http://jeb.biologists.org/cgi/reprint/30/3/370 |dataacceso=19 de abril de 2009}}</ref> As aves oriéntanse durante a migración usando diversos métodos; durante o día empregan o [[sol]] para guiarse, e as [[estrela (astronomía)|estrelas]] son a referencia pola noite. As especies que se orientan polo sol usan un [[Cronobioloxía|reloxo interno]] para compensar as mudanzas de posición do astro ao longo do día.<ref name = "Gill" /> A orientación a partir das estrelas baséase na posición das [[constelación]]s ao redor dos [[polo celeste|polos celestes]].<ref>{{cita publicación periódica|apelido=Mouritsen |nome=Henrik |autor2=Ole Næsbye Larsen |ano=2001 |título=Migrating songbirds tested in computer-controlled Emlen funnels use stellar cues for a estafe-independent compass |publicación=Journal of Experimental Biology |volume=204 |número=8 |páxinas=3855?65 |pmid= 11807103 |url=http://jeb.biologists.org/cgi/content/full/204/22/3855 |dataacceso=19 de abril de 2009}}</ref> Nalgunhas especies, isto é reforzado ademais coa súa capacidade de sentir o [[Campo magnético terrestre|magnetismo da Terra]] a través de [[Fotorreceptor (bioloxía)|fotorreceptor]]es especializados.<ref>{{cita publicación periódica|apelido=Deutschlander |nome=Mark E. |autor2=John B. Phillips e S. Chris Borland |ano=1999 |título=The case for lixeiro-dependent magnetic orientation in animals |publicación=Journal of Experimental Biology |volume=202 |número=8 |páxinas=891?908 |pmid= 10085262 |url=http://jeb.biologists.org/cgi/reprint/202/8/891 |dataacceso=19 de abril de 2009}}</ref>
Liña 573:
As aves comunícanse principalmente a través de sinais visuais e auditivos. Os sinais poden ser interespecíficos (entre especies distintas) ou intraespecíficas (dunha soa especie).
En ocasións usan a plumaxe para establecer ou reafirmar a súa posición social;<ref>{{Cita publicación periódica |apelido=Möller |nome=Anders Pape |ano=1988 |título=Badge size in the house sparrow ''Passer domesticus''|publicación=Behavioral Ecology and Sociobiology |volume=22 |número=5 |páxinas=373–78}}</ref> para indicar a súa receptividade sexual, ou para intimidar, como no caso da exhibición do ''[[Eurypyga helias]]'', que procura afastar os seus predadores e protexer os seus polos.<ref>{{Cita publicación periódica |apelido=Thomas |nome=Betsy Trent |autor2=Stuart D. Strahl |ano=1990 |título=Nesting Behavior of Sunbitterns (''Eurypyga helias'') in Venezuela |publicación=The Condor |volume=92 |número=3 |páxinas=576–81 |doi=10.2307/1368675 |url=http://elibrary.unm.edu/sora/Condor/files/issues/v092n03/p0576-p0581.pdf |formato=PDF |dataacceso=19 de abril de 2009 |apelidos= |data= |revista= |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20090325235743/http://elibrary.unm.edu/sora/Condor/files/issues/v092n03/p0576-p0581.pdf |dataarquivo=25 de
[[Ficheiro:Turdus merula male song at dawn(20s).ogg|miniatura|Canto dun [[Turdus merula|merlo común]].]]
As [[Vocalización das aves|vocalizacións das aves]], isto é, os seus cantos e reclamos, prodúcense na [[sirinxe]] e son o principal medio que usan para comunicarse mediante o son. Esta comunicación pode ser moi complexa; algunhas especies poden usar os dous lados da sirinxe independentemente, e logran así producir simultaneamente dous sons.<ref name = "Suthers"/> Os reclamos úsanse para unha ampla variedade de propósitos: para facer as beiras (atracción da parella,<ref name = "Gill" /> avaliar as posibles parellas<ref>{{Cita publicación periódica |apelido=Genevois |nome=F. |autor2=V. Bretagnolle |ano=1994 |título=Male Blue Petrels reveal their body mass when calling |publicación=Ethology Ecology and Evolution |volume=6 |número=3 |páxinas=377–83 |url=http://ejour-fup.unifi.it/index.php/eee/article/view/667/613 |dataacceso=19 de abril de 2009 |apelidos= |data= |revista= |url-arquivo=https://web.archive.org/web/20071224040649/http://ejour-fup.unifi.it/index.php/eee/article/view/667/613 |data-arquivo=24 de
=== Sociabilidade ===
Liña 582:
Mentres que algunhas aves son esencialmente solitarias ou viven en pequenos grupos familiares, outras poden formar grandes [[bandada]]s. Os beneficios principais de se agruparen son: maior seguridade e un incremento da eficiencia na procura de alimento.<ref name = "Gill" /> Defenderse contra os depredadores é especialmente importante en hábitats pechados como os [[bosque]]s, onde as emboscadas son comúns, e unha gran cantidade de ollos contribúen a un bo sistema de alerta. Isto levou ao desenvolvemento de bandadas compostas por un pequeno número de diferentes especies unidas para a alimentación; estas bandadas aumentan a seguridade e reducen a competencia potencial polos recursos.<ref>{{Cita publicación periódica |apelido=Terborgh |nome=John |ano=2005 |título=Mixed flocks and polyspecific associations: Costs and benefits of mixed groups to birds and monkeys |publicación=American Journal of Primatology |volume=21 |número=2|páxinas=87–100 |doi=10.1002/ajp.1350210203}}</ref> Non todo son beneficios, entre os custos que presentan as asociacións en bandadas están as intimidacións e o acoso por parte das aves dominantes cara ás subordinadas, e nalgúns casos a redución da eficiencia na procura de alimento.<ref>{{Cita publicación periódica |apelido=Hutto |nome=Richard L. |ano=1988 |título=Foraging Behavior Patterns Suggest a Possible Cost Associated with Participation in Mixed-Species Bird Flocks |publicación=[[Oikos (revista)|Oikos]] |volume=51 |número=1 |páxinas=79–83 |doi=10.2307/3565809}}</ref>
Tamén, en ocasións, as aves forman asociacións con especies que non son aves. Algunhas aves mariñas asócianse cos [[golfiño]]s e [[atún]]s, que empurran os bancos de peixes cara á superficie e as aves mergúllanse para os pescaren.<ref name = "AU">{{Cita publicación periódica |apelido=Au |nome=David W. K. |autor2=Robert L. Pitman |ano=1986 |título=Seabird interactions with Dolphins and Tuna in the Eastern Tropical Pacific |publicación=The Condor |volume=88 |número=3 |páxinas=304–17 |url=http://elibrary.unm.edu/sora/Condor/files/issues/v088n03/p0304-p0317.pdf |doi=10.2307/1368877 |formato=PDF |dataacceso=19 de abril de 2009 |apelidos= |data= |revista= |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20111105140621/http://elibrary.unm.edu/sora/Condor/files/issues/v088n03/p0304-p0317.pdf |dataarquivo=05 de
=== Descanso ===
[[Ficheiro:Caribbean Flamingo2 (Phoenicopterus ruber) (0424) - Relic38.jpg|miniatura|Moitas aves, como este [[flamengo]], recollen a súa cabeza no seu lombo para durmiren.]]
As altas taxas metabólicas das aves durante os seus momentos de actividade diúrna están contrarrestadas polos seus momentos de descanso. Mentres dormen, as aves a miúdo realizan un tipo de sono chamado vixiante, onde se intercalan períodos de descanso con leves e rápidas olladas, que lles permiten estar atentas a calquera ruído e escaparen das ameazas;<ref>{{Cita publicación periódica |apelido=Gauthier-Clerc |nome=Michael |autor2=Alain Tamisier, Frank Cezilly |ano=2000 |título=Sleep-Vigilance Trade-off in Gadwall during the Winter Period |publicación=The Condor |volume=102 |número=2 |páxinas=307–13 |url=http://elibrary.unm.edu/sora/Condor/files/issues/v102n02/p0307-p0313.pdf |doi=10.1650/0010-5422(2000)102[0307:SVTOIG]2.0.CO;2 |formato=PDF |dataacceso=19 de abril de 2009 |apelidos= |data= |revista= |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20080910161658/http://elibrary.unm.edu/sora/Condor/files/issues/v102n02/p0307-p0313.pdf |dataarquivo=10 de
[[Ficheiro:Eurasian Oystercatcher Haematopus ostralegus.jpg|miniatura|Cópula de dúas [[Haematopus ostralegus|gabitas]].]]
|