Suecia: Diferenzas entre revisións
Contido eliminado Contido engadido
Recuperando 14 fontes e etiquetando 0 como mortas.) #IABot (v2.0 |
Recuperando 15 fontes e etiquetando 0 como mortas.) #IABot (v2.0 |
||
Liña 97:
A guerra de Gustavo II Adolfo en contra do [[Sacro Imperio Romano Xermánico]] tivo un alto custo para este último, morrendo un terzo da súa poboación, e conquistando Suecia preto da metade dos estados que o compuñan. O plan de Gustavo II Adolfo era converterse no novo emperador do Sacro Imperio, sobre a base da unidade entre [[Escandinavia]] e os estados xermánicos. Porén, despois da súa morte en [[1632]] na batalla de Lützen, os reveses comezaron a sucederse. Despois da batalla de Nördlingen a esperanza de controlar os estados xermánicos volveuse improbable, e as provincias conquistadas separáronse do dominio sueco unha a unha, deixando a Suecia con só un par de territorios ao norte de [[Alemaña]]: [[Pomerania|Pomerania Sueca]], [[Bremen|Bremen-Verden]] e [[Wismar]].
Suecia alcanzou a súa máxima expansión territorial baixo o reinado de [[Carlos X de Suecia]] (1622-1660) despois do Tratado de Roskilde en [[1658]].<ref name="HayesPSH">{{Cita web |url=http://infomotions.com/etexts/gutenberg/dirs/etext04/7hsr110.htm |título=A Political and Social History of Modern Europe |data-acceso=15 de decembro de 2009 |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20071117105207/http://infomotions.com/etexts/gutenberg/dirs/etext04/7hsr110.htm |dataarquivo=17 de novembro de 2007 |urlmorta=si }}</ref><ref>Con todo, a máxima extensión rexistrouse entre 1319 e 1343 con Magnus Eriksson, abarcando os territorios tradicionais de Suecia e Noruega.</ref> O rei [[Gustavo I de Suecia|Gustavo I]], a mediados do [[século XIV]] converteu ao país ao [[protestantismo]] e fixo unha exitosa reforma na economía.<ref name="GusEB">{{Cita web |url=http://concise.britannica.com/ebc/article-9366349/Gustav-I-Vasa |título=EBConcise-Gustav-I-Vasa Enciclopedia Britannica Online |data-acceso=15 de decembro de 2009 |urlarquivo=https://web.archive.org/web/
[[Ficheiro:Gustav II of Sweden.jpg|miniatura|esquerda|Gustavo II Adolfo de Suecia.]]
Despois da batalla de Narva en [[1700]], unha das primeiras batallas da gran guerra do Norte o exército ruso, peor equipado e adestrado, e moi desmoralizado pola retirada de [[Pedro I de Rusia|Pedro I]] antes da batalla, foi severamente danado, dándolle a Suecia a oportunidade de invadir Rusia. Con todo, Carlos XII non perseguiu ao exército ruso senón que se dirixiu Polonia-Lituania e derrotou ao rei [[Polonia|polaco]] Augusto II e aos seus aliados saxóns na batalla de Kliszow en [[1702]]. Despois da exitosa invasión a Polonia, Carlos XII tiña preparado o terreo para invadir Rusia atacando a súa capital, [[Moscova]], dende [[Ucraína]]. Ademais do seu exército contaba coa axuda de preto de dous mil [[cosacos]] ucraínos, mais nesta ocasión o exército [[tsar]]ista estaba mellor preparado e motivado, e despois de acosar aos invasores cos xinetes [[cosacos]] e minguar as súas subministracións con técnicas de terra queimada, [[Pedro I de Rusia|Pedro I]] derrotou decisivamente aos suecos na batalla de Poltava en [[1709]]. Os suecos foron perseguidos rendéndose tres días despois en Perevolochna. Esta derrota significou o comezo do fin do Imperio sueco.
Liña 107:
=== A modernización ===
[[Ficheiro:Augustpalm.jpg|miniatura|August Palm, figura clave na introdución do [[socialismo]] en Suecia.]]
Os [[século XVIII|séculos XVIII]] e [[século XIX|XIX]] viron un importante crecemento demográfico, que o escritor Esaias Tegnér en 1833 atribuíu a ''"a paz, a [[vacina]] (contra a [[varíola]]), e as [[pataca]]s"''.<ref>{{cita libro | apelidos = Magocsi| nome = Pasul Robert| editorial = University of Minnesota Press| editor = Paul Robert Magocsi| título = Enciclopedia dos Pobos de Canadá| data = 1998| isbn = 0-8020-2938-8| páxina = 1220}}</ref> Entre [[1750]] e [[1850]] a poboación sueca duplicouse. De acordo a algúns especialistas, a emigración en masa cara a [[Estados Unidos de América|Estados Unidos]] converteuse na única forma de evitar a fame e a rebelión; máis do 1% da poboación emigraba anualmente durante a década de [[1880]], así pois entre [[1850]] e [[1910]] máis dun millón de suecos migraron cara aos [[Estados Unidos de América|Estados Unidos]] e a comezos do [[século XX]], vivían máis suecos en [[Chicago]] que en [[Gotemburgo]], a segunda cidade máis grande de Suecia.<ref>
Aínda que o proceso de industrialización de Suecia desenvolveuse lentamente, a agricultura experimentou cambios importantes debido ás innovacións tecnolóxicas e ao crecemento da poboación. Estas innovacións incluían programas do goberno de cercamento, sobre-explotación das terras agrícolas e a introdución de novas especias. Tamén debido ao feito de que os campesiños suecos foran explotados como en ningún outro lugar en Europa,<ref>[http://www.britannica.com/ebchecked/topic/576478/Sweden Suecia: condicións económicas e sociais, Enciclopedia Britannica]</ref> a cultura granxeira sueca adquiriu un papel destacado na política, característica que se mantivo no tempo, co Partido Agrario, actualmente chamado Partido do Centro. Entre [[1870]] e [[1914]], Suecia comezou a industrializarse nun proceso que se mantería en diante.
Liña 518:
=== Ligazóns externas ===
* [http://en.wikivoyage.org/wiki/Sweden Suecia - Wikivoyage (en)]
* [
* [http://www.visitsweden.com/ Páxina oficial de turismo e viaxes de Suecia]
* [http://www.sweden.gov.se/ Sitio web oficial do Goberno de Suecia]
| |||