Lista das Nacións Unidas de territorios non autónomos: Diferenzas entre revisións
Contido eliminado Contido engadido
Sen resumo de edición |
|||
Liña 1:
[[Ficheiro:UN Non-Self-Governing Territories.png|miniatura|300px|Mapa cos territorios non autónomos pasados (en azul) e actuais (en vermello).]]
A '''Lista das Nacións Unidas de Territorios Non Autónomos' '' é unha lista de lugares que a [[Asemblea Xeral das Nacións Unidas]] considera "non autónomos" e suxeitos a proceso de [[descolonización]]. Soamente poden estar na lista territorios habitados permanentemente. A lista foi establecida pola [[Asemblea Xeral das Nacións Unidas|Asemblea Xeral]] en [[2002]]<ref>[http://www.un.org/es/decolonization/nonselfgovterritories.shtml Lista]</ref>.
O capítulo XI da [[Carta das Nacións Unidas]] incorpora unha "Declaración sobre territorios non autónomos" que establece que os intereses dos ocupantes dos territorios dependentes son primordiais e esixe que os [[Estados membros das Nacións Unidas]] controlen os territorios non autónomos para enviar informes anuais sobre o desenvolvemento deses territorios. Dende 1946, a Asemblea Xeral mantén unha lista de territorios non autónomos baixo o control dos estados membros. Dende o seu inicio, decenas de territorios elimináronse da lista, normalmente cando chegaron á [[independencia]] ou ao autogoberno interno, mentres que outros territorios engadíronse a medida que novos países administradores que se uniron ás Nacións Unidas ou a Asamblea Xeral reevaluó o estado de determinados territorios.
En 1945, cando se fundou a ONU, había máis de 80 territorios non autónomos, nos que vivían 750 millóns de persoas, o que representa un terzo da [[poboación mundial]]. O [[Comité Especial de Descolonización]] da ONU é unha axencia creada en 1961 e encargada de controlar e promover o proceso de [[descolonización]] de territorios non autónomos baixo administración de potencias coloniais, co fin de poñer fin ao [[colonialismo]].
== Historia ==
A Carta das Nacións Unidas contén unha Declaración relativa a territorios non autónomos.<ref>{{cite web|url=http://legal.un.org/avl/ha/dicc/dicc.html |title=The Declaration on the Granting of Independence to Colonial Countries and Peoples |publisher=United Nations Treaty Collection |accessdate=18 de outubro de 2011}}</ref> No capítulo XI, da devandita carta, a "Declaración relativa a territorios non autónomos", especialmente o artigo 73 punto "e" da Carta establece que todos os Estados membros aceptan informar anualmente ás Nacións Unidas sobre o desenvolvemento de territorios que non se autogobernan baixo o seu control. A lista inicial de territorios non autónomos creosuse compilando listas de territorios dependentes presentados polos propios Estados administradores. En varios casos, aos estados administradores permitiuselles eliminar aos territorios dependentes da lista, xa fora unilateralmente (como no caso de moitos departamentos e territorios franceses de ultramar), ou por voto da Asemblea Xeral (como nos casos de [[Porto Rico]], [[Groenlandia]], as [[Antillas Neerlandesas]] e [[Suriname]]).
[[Ficheiro:UN-Non-Self-Governing Territories.svg|thumb|left|200px| Mapa de territorios na lista de territorios non autogobernados das Nacións Unidas.]]
A lista ten as súas orixes no período do [[colonialismo]] e o [[Capítulo XI da Carta das Nacións Unidas | Concepto de Carta de territorios non autogobernados]]. A medida que un número crecente de países antigamente colonizados se converteron en membros da ONU, a Asemblea Xeral afirmou cada vez máis a súa autoridade para colocar territorios adicionais na Lista e declarou repetidamente que só a Asemblea Xeral tiña a autoridade de autorizar a que un territorio fose eliminado da lista ao alcanzar calquera status distinto da independencia plena. Por exemplo, cando [[Portugal]] se uniu ás Nacións Unidas, sostivo que non controlaba territorios que non se autogobernaban, alegando que áreas como [[Angola]] e [[Mozambique]] formaban parte do estado portugués, pero a Asemblea Xeral rexeitou esta posición. Do mesmo xeito, o [[Sáhara Occidental]] engadiuse en 1963 cando era unha colonia [[Imperio español | española]]. O mesmo se pode dicir sobre a situación de [[Namibia]] (eliminada logo da súa independencia en 1990), que víuse, debido ao seu antigo status de territorio do [[Mandato da Sociedade de Nacións]], como vestixio do [[Imperio colonial alemán | Legado colonial alemán]] en África. Na Resolución 1541 (XV) da Asemblea Xeral de 1960 estableceuse un conxunto de criterios para determinar se un territorio debe considerarse "non autogobernado".<!--Criticism of these criteria is to be found in [[United Nations list of Non-Self-Governing Territories#Criticism]]--><ref>i.e. extenuating circumstance, historical control, longstanding/stagnated issue, etc.</ref> Tamén en 1960, a Asemblea Xeral adoptou [[:s:United Nations General Assembly Resolution 1514|Resolución 1514 (XV)]], promulgando a "Declaración sobre a concesión da independencia a países e pobos coloniais", que declarou que todos os territorios non autónomos restantes e [[Territorios Fiduciarios das Nacións Unidas|territorios fiduciaros]] tiñan dereito a [[autodeterminación]] e á [[independencia]]. Ao ano seguinte, a Asemblea Xeral estableceu o Comité Especial sobre a situación respecto da aplicación da Declaración sobre a concesión da independencia aos países e pobos coloniais (ás veces denominada o Comité especial de descolonización, ou o "[[Comité Especial de Descolonización| Comité dos 24]]" porque durante gran parte da súa historia o comité estaba composto por 24 membros), que revisa a situación nos territorios non autogobernados cada ano e informa á Asemblea Xeral.
== Territorios actuais ==
Na lista están actualmente incluídos os seguintes territorios. <Ref name = "Territorios non autogobernados"> [https://www.un.org/es/decolonization/nonselfgovterritories.shtml Territorios non autogobernantes] enumerados por [[Asemblea Xeral das Nacións Unidas | Asemblea Xeral das Nacións Unidas]] </ref>
{| class="wikitable sortable"
|-
! Continente
! Nome
! Estado administrador
! Situación xurídica interna
! Outros demandante(s)
! data-sort-type="number" | Poboación
! data-sort-type="number" | Superficie
!Referendos
! class="unsortable" | Véxase tamén
|-
|rowspan=2|[[África]]
| [[Sáhara occidental]]{{Efn | group = upper-alpha | name = Sáhara Occidental | O antigo [[Sáhara español]] ata 1976, se disputa<ref>The World Factbook da CIA [https://www.cia.gov/library/publications/ the-world-factbook / geos / wi.html entrada para o Sáhara Occidental]: "O Sahara Occidental é un territorio disputado na costa noroeste de África, lindado por Marrocos, Mauritania e Alxeria. Despois de que España se retirou da súa antiga colonia do Sahara español en 1976, Marrocos anexionou os dous terzos do norte do Sahara Occidental e reclamou o resto do territorio en 1979, tras a retirada de Mauritania "</ref> entre Marrocos, que controla o 80% do territorio e o administra como parte integrante do territorio do seu país e a [[República Árabe Saharauí Democrática]], que controla e administra o 20% restante como "[[Zona libre | Territorios liberados]]". A [[Misión de Nacións Unidas para o referendo no Sáhara Occidental]] é a misión das [[Forzas de Paz da ONU]] no territorio.}}
|{{ESP}} ''oficialmente''
| {{Sort|ZZZ|[[Estatus político do Sáhara Occidental|En disputa]]}}
| {{MAR}}/<br />{{ESH}}
| 619.060
| 266.000 km<sup>2</sup>
| Non se celebrou ningún referendo oficial, pero houbo intentos.{{clarify|date=September 2019}}
| [[Estatus político do Sáhara Occidental]]
|-
| {{GBRb}} [[Santa Helena, Ascensión e Tristan da Cunha]]
|rowspan=8| {{GBR}}
| [[Territorio Británico de Ultramar|Territorio de Ultramar]]
|rowspan=1|{{Sort|ZZZ|''Non''}}
| 5.396
| 310 km<sup>2</sup>
|Non se celebrou ningún referendo oficial.
| [[Política de Santa Helena]]
|-
|[[Europa]]
| {{XIB}}
|[[Status de Xibraltar|En disputa]]
| {{ESP}}
| 29.752
| 6 km<sup>2</sup>
|Houbo un referendo en [[referendo soberanista de Xibraltar en 1967 | 1967]] e en [[referendo soberanista de Xibraltar en 2002 | 2002]].
| [[Disputa territorial de Xibraltar]]
|-
|rowspan=7|[[América do Norte]]
| {{AIA}}
| rowspan="6" |[[Territorio Británico de Ultramar|Territorio de Ultramar]]
|rowspan=13|{{Sort|ZZZ|''Non''}}
| 14.108
| 96 km<sup>2</sup>
| Non se celebrou ningún referendo oficial.
| [[Política de Anguila]]
|-
| {{BER}}
| 62.000
| 57 km<sup>2</sup>
| En 1995 celebrouse o [[Referéndo de independencia de Bermudas de 1995]]. O 74% non era partidario da independencia.
| [[Política de Bermudas]]
|-
| {{VGB}}
| 28.103
| 153 km<sup>2</sup>
| rowspan="4" |Non se celebrou ningún referendo oficial.
| [[Política das Illas Virxes Británicas]]
|-
| {{CYM}}
| 55.500
| 264 km<sup>2</sup>
| [[Relacións exteriores das Illas Caimán]]
|-
| {{MSR}}
| 5.000
| 103 km<sup>2</sup>
| [[Goberno de Montserrat]]
|-
| {{TCA}}
| 31.458
| 948 km<sup>2</sup>
| [[Política das illas Turks e Caicos]]
|-
| {{VIR}}
| {{USA}}
|[[Territorios non incorporados dos Estados Unidos]]
| 106.405
| 352 km<sup>2</sup>
| En [[1993]] celebrouse un referendo sobre o estado das Illas Virxes Estadounidenses. Decidiuse que quedaría como territorio.
| [[Politica das Illas Virxes Británicas]]
|-
|rowspan=6|[[Oceanía]]
| {{PYF}}{{Efn|group=upper-alpha|O 18 de maio de 2013, a Asemblea Xeral das Nacións Unidas votou para colocar a polinesia francesa na lista.<ref>[https://www.un.org/en/decolonization/site-news.shtml General Assembly adds French Polynesia to UN decolonization list]</ref>}}
|rowspan=2|{{FRA}}
| [[Colectividade de ultramar]]
| 271.000
| 4.000 km<sup>2</sup>
|Non se celebrou ningún referendo oficial.
| [[Politica da Polinesia francesa]]
|-
| {{NCL}}
| [[Departamentos e territorios de ultramar de Francia|Coletividade especial]]
| 252.000
| 18.575 km<sup>2</sup>
|Houbo un referendo en [[referendo de independencia de Nova Caledonia | 1987]] e en [[referendo de independencia de Nova Caledonía | 2018]]. Ámbolos dous foron negativos pero o resultado de 2018 estivo preto. Pode haber {{clarificar | data = setembro de 2019}} outro [https://www.rnz.co.nz/international/pacific-news/388467/call-for-another-new-caledonia-referendum-in-early Referendo no 2020].
| [[Politica de Nova Caledonia]]
|-
| {{TKL}}
| {{NZL}}
| [[Reino de Nova Zelandia|Territorio]]
| 1.411
| 12 km<sup>2</sup>
|
| [[Politica de Toquelau]]
|-
| {{PCN}}
| {{GBR}}
| [[Territorio Británico de Ultramar|Territorio de Ultramar]]
| 50
| 36 km<sup>2</sup>
|
| [[Politica das illas Pitcairn]]
|-
| {{ASM}}
|rowspan=2|{{USA}}
| rowspan="2" |[[Territorios non incorporados dos Estados Unidos|Territorios non incorporados]]
| 55.519
| 200 km<sup>2</sup>
|
| [[Politica da Samoa Americana]]
|-
| {{GUM}}
| 159.358
| 540 km<sup>2</sup>
|
| [[Politica de Guam]]
|-
|[[América do Sur]]
| {{FLK}}
| {{GBR}}
|[[Estatus das illas Malvinas|En disputa]]
| {{ARG}}
| 2,500
| 12,173 km<sup>2</sup>
|
| [[Estatus das illas Malvinas]]
|}
'''Notas'''
{{Notelist|group=upper-alpha|close}}
==Notas==
{{Listaref}}
==Véxase tamén==
{{Commonscat}}
===Bibliografía===
===Outros artigos===
===Ligazóns externas===
{{Control de autoridades}}
| |||