Mar: Diferenzas entre revisións

Contido eliminado Contido engadido
m →‎Definición: arranxiño
Recuperando 2 fontes e etiquetando 0 como mortas.) #IABot (v2.0
Liña 91:
 
A [[auga do mar]] é, por regra xeral, salgada; durante millóns de anos, a [[choiva]] formou cursos de [[auga]] que foron disolvendo lentamente [[rocha]]s de todos os [[período xeolóxico|períodos xeolóxicos]], nas cales o [[sal común]] atópase en abundancia. Eses cursos de auga desembocaban no mar. Como todos os [[río]]s corren para o mar, el ficou con case todo o sal.
O termo úsase nun senso menos xeográfico para designar unha parte do océano, como ''mar tropical'' ou ''auga do mar'' referíndose ás augas oceánicas. Aínda que o nivel de salinidade pode variar, aproximadamente o 90% da auga oceánica ten de 34 a 35 [[gramo|g]] de [[solución acuosa|sólidos disoltos]] por [[litro]]s, que produce unha medida de solución salina do 3,4 o 3,5%.<ref>Pond, Stephen (1978). ''Introductory Dynamic Oceanography''. Pergamon Press. p. 5. ISBN 0-7506-2496-5.</ref> Con todo, para a fácil descrición de pequenas diferenzas, os oceanógrafos indican usualmente ese índice en [[por mil]] (‰) ou [[Punto base|partes por mil]] no canto de porcentaxe. Tales estimacións sobre as augas da superficie do hemisferio norte son xeralmente próximas á marca do 34 ‰, mentres que o 35 ‰ é a media no hemisferio sur.<ref name=reddyornot/> Os [[soluto]]s oceánicos proceden [[Auga do mar#Salinidade|tanto do fluxo dos ríos como do fondo do mar]],<ref>Pinet, Paul. ''Invitation to Oceanography''. West Publishing Co. ([[St. Paul, Minnesota|St. Paul]]), 1996. ISBN 978-0-314-06339-7.</ref> sendo estable a súa composición relativa:<ref name="Millero"/><ref>{{cita web|URL=http://www.palomar.edu/oceanography/salty_ocean.htm|título=Why is the Ocean Salty?|autor=Swenson, Herbert|lugar=US Geological Survey|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20150209191609/http://www.palomar.edu/oceanography/salty_ocean.htm|dataarquivo=15.09.2015 de febreiro de 2015|dataacceso=7 de xaneiro do 2016 |lingua=en|urlmorta=si}}</ref> [[sodio]] (Na) e [[cloruro]] (Cl) constitúen preto de 85% e o restante divídese entre [[magnesio]] (Mg), [[calcio]] (Ca), [[sulfato]] (SO₄), [[carbonato]] (CO₃) e [[bromuro]]. A falta de [[# Contaminación mariña|contaminación]], a auga do mar non sería prexudicial para beber, salvo que é demasiado salina;{{efn|O [[ril]] excreta [[urina]] con salinidade do 2%,<ref name=10hut>[[Exército dos Estados Unidos|US Army]] (xuño de 1992). [http://www.basegear.com/ch6.html FM 21-76: ''Survival'']. Chapter 6: "Water Procurement".</ref> de forma que a bebida dun litro de auga de mar require o consumo de polo menos un litro de auga doce, coa intención de evitar o exceso de sodio no organismo. Sen esa auga adicional, o aumento de sal provoca [[deshidratación]].<ref>NOAA (11 de xaneiro de 2013). "[http://oceanservice.noaa.gov/facts/drinksw.html Drinking Seawater Can Be Deadly to Humans]".</ref>}} similarmente, non é posible usala para [[irrigación]] da maior parte das [[planta]]s sen a anterior [[#Industrias extrativistas|desalinización]].<ref>{{cita web|URL=http://time.com/7357/california-drought-debate-over-desalination/|título=California’s Farmers Need Water. Is Desalination the Answer?|autor=|data=14.02.2014|editor=[[Time (revista)|Time]]|dataacceso=10.08.2015}}</ref>
 
Variacións de salinidade poden ser causadas por moitos factores: o movemento de [[#Correntes|correntes]] entre os [[Lista de océanos e mares segundo a Organización Hidrográfica Internacional|mares]]; o fluxo de auga doce de ríos e glaciares; as [[precipitación (meteoroloxía)|precipitacións]]; a formación e derretimento dos [[banquisa|bancos de xeo]]; e a [[evaporación]], que á súa vez é afectada polas [[temperatura]]s, [[vento]]s e [[#Onda|ondas]]. Por exemplo, o nivel superior do [[Mar Báltico]] ten unha salinidade moi baixa (do 10 o 15 ‰) por mor das baixas temperaturas climaticas quelle producen unha evaporación mínima;; tamén, pola gran cantidade de auga dos ríos que recibe; así mesmo porque a súa conexión co [[mar do Norte]] tende a crear unha densa capa subacuática que dificilmente se mestura coas augas da superficie.<ref>Thulin, xaneiro de 2003. "[https://web.archive.org/web/20070606211738/http://www.ices.dk/projects/balticsea/Baltic%20Sea-RSE%20Thulin%20and%20Andrusaitis.pdf Religion, Science, and the Environment Symposium V on the Baltic Sea]".</ref> Como caso oposto, o [[mar Vermello]], que se atopaa entre os [[deserto]]s do [[deserto do Sáhara|Sahara]] e o de [[deserto de Arabia|Arabia]], ten un alto índice de produción de vapor e poucas precipitacións, ademais dos poucos e estacionais afluxos así como as estreitas conexións cos grandes corpos de auga próximos, principalmente o [[canal de Suez]] ao norte e o [[Bab el-Mandeb]] ao sur; tales características son determinantes para a súa salinidade de preto do 40 ‰.<ref>{{Cita publicación periódica|título = Glacio-eustatic sea-level control on Red Sea salinity|url = http://www.nature.com/nature/journal/v334/n6183/abs/334601a0.html|revista = Nature|data = 1988-08-18|páxinas = 601-604|volume = 334|número = 6183|doi = 10.1038/334601a0|lingua = en|apelidos = Robert C.|nome = Thunell|autor2= Sharon M.|dataacceso=7 de xaneiro do 2016}}</ref> No Mediterráneo é un pouco menor, do 37 ‰, mentres en algúns [[Lago hipersalino|lagos interiores son moito máis elevados]]: O [[mar Morto]] ten 300 gramos de sólidos disoltos por litro (300 ‰).