Lúa: Diferenzas entre revisións

Contido eliminado Contido engadido
Recuperando 1 fontes e etiquetando 0 como mortas.) #IABot (v2.0
m →‎Formación da Lúa: Obxecto astronómico
Liña 23:
A orixe da Lúa é incerta, mais as similitudes ao descubrir que a composición da Lúa era a mesma que a da superficie terrestre supúxose que a súa orixe tiña que vir da propia Terra. Varios mecanismos foron propostos para explicar a formación da Lúa fai 4,527 ± 0,010 millóns de anos. Esta idade é calculada en base á datación do [[isótopo]] das rochas lunares, entre 30 e 50 millóns de anos logo da orixe do Sistema Solar.<ref>{{cita publicación periódica |doi= 10.1126/science.1118842 |revista=[[Science (xornal)|Science]] |ano=2005 |volume=310 |número=5754 |páxinas=1671–1674 |título=Hf–W Chronometry of Lunar Metals and the Age and Early Differentiation of the Moon |apelidos=Kleine |nome=T. |autor2=Palme, H.; Mezger, K.; Halliday, A.N. |pmid=16308422|lingua=inglés}}</ref> Estes inclúen a fisión da Lúa desde a codia terrestre a través de [[Forza centrífuga|forzas centrífugas]],<ref name="Binder">{{cita publicación periódica |apelido=Binder |nome=A.B. |título=On the origin of the Moon by rotational fission |revista=The Moon |ano=1974 |volume=11 |número=2 |páxinas=53–76 |url=http://adsabs.harvard.edu/abs/1974Moon...11...53B |doi=10.1007/BF01877794|lingua=inglés}}</ref> que deberían haber requirido tamén un xiro inicial da Terra;<ref name="BotM">{{cita libro|apelidos=Stroud|nome=Rick|título=The Book of the Moon|editor=Walken and Company|ano=2009|páxinas=24–27|isbn=0802717349}}</ref> a atracción gravitacional da Lúa en estado de formación,<ref name="Mitler">{{cita publicación periódica|apelido=Mitler |nome=H.E. |título=Formation of an iron-poor moon by partial capture, or: Yet another exotic theory of lunar origin |revista=[[Icarus (xornal)|Icarus]] |ano=1975 |volume=24 |páxinas=256–268 |url=http://adsabs.harvard.edu/abs/1975Icar...24..256M |doi=10.1016/0019-1035(75)90102-5}}</ref> que houbese requirido unha extensión inviable da [[atmosfera terrestre|atmosfera]] para disipar a enerxía da Lúa, que se atopaba pasando;<ref name="BotM" /> e a co-formación da Lúa e a Terra xuntas no [[disco de acrecemento|disco de crecemento]] primordial, aínda que isto non explica o esgotamento de ferro en estado metálico na Lúa.<ref name="BotM" /> Estas hipóteses tampouco poden explicar o forte [[momento angular]] no sistema Terra-Lúa.<ref>{{cita publicación periódica|apelido=Stevenson |nome=D.J. |título=Origin of the moon–The collision hypothesis |revista=Annual Review of Earth and Planetary Sciences |ano=1987 |volume=15 |páxinas=271–315 |url=http://adsabs.harvard.edu/abs/1987AREPS..15..271S |doi=10.1146/annurev.ea.15.050187.001415}}</ref>
[[Ficheiro:Big Splash Theia.gif|miniatura|esquerda|Animación (non esta a escala) de [[Tea (planeta)|Tea]] impactando contra a [[Terra]] provocando a formación da Lúa.]]
 
Nese aspecto, algúns [[Astronomía|astrónomos]] e [[Xeoloxía|xeólogos]] alegan que a Lúa teríase desprendido dunha masa incandescente de rocha licuefeita primordial, acabada de formar, a través da [[forza centrífuga]]. Un corpo tan grande en relación ao noso planeta dificilmente podía ser capturado nin tampouco era probable que se formara xunto á Terra. A hipótese xeral hoxe en día é que o sistema Terra-Lúa formouse como resultado dun [[Big Splash|grande impacto]]: na que un [[Obxecto astronómico|corpo celeste]] do tamaño aproximado de [[Marte]] (chamado [[Tea (planeta)|Tea]]) colidiu coa [[Historia da Terra|nova Terra]], a enorme enerxía fornecida polo choque fundiu a [[codia terrestre]] ao completo e guindou gran cantidade de restos incandescentes ao espazo. Co tempo, formouse un anel de rochas ao redor do noso planeta ata que, por [[acrecentamento]], formouse a Lúa.<ref name="taylor1998">{{cita web|url=http://www.psrd.hawaii.edu/Dec98/OriginEarthMoon.html|título=Origin of the Earth and Moon |apelido=Taylor|nome=G. Jeffrey|data=31 de diciembre de 1998|editor=Planetary Science Research Discoveries|dataacceso=7 de abril de 2010|lingua=inglés}}</ref> Crese que impactos xigantescos eran comúns no Sistema Solar primitivo. As modelaxes dun grande impacto a través de simulacións computacionais concordan coas medicións do momento angular do sistema Terra-Lúa, e o pequeno tamaño do núcleo lunar; á súa vez demostran que a maior parte da Lúa provén do impacto, non da nova Terra.<ref>{{cita publicación periódica|apelido=Canup |nome=R. |autor2=Asphaug, E. |título=Origin of the Moon in a giant impact near the end of the Earth's formation |revista=Nature |volume=412 |páxinas=708–712 |ano=2001 |doi=10.1038/35089010 |pmid=11507633 |número=6848|lingua=inglés}}</ref> Con todo, algúns [[meteorito]]s demostran que as composicións isotópicas do [[osíxeno]] e o [[volframio|tungsteno]] doutros corpos do Sistema Solar interior tales como Marte e [[4 Vesta]] son moi distintas ás da Terra, mentres que a Terra e a Lúa posúen composicións isotópicas practicamente idénticas. O mesturado do material evaporado posterior ao impacto entre a Terra e a Lúa puido haber equiparado as composicións,<ref>{{cita publicación periódica|apelido=Pahlevan|nome=Kaveh|autor2=Stevenson, David J.|ano=2007|título=Equilibration in the aftermath of the lunar-forming giant impact|revista=Earth and Planetary Science Letters|volume=262|número=3–4|páxinas=438–449|doi=10.1016/j.epsl.2007.07.055|lingua=inglés}}</ref> aínda que isto é debatido.<ref>{{cita publicación periódica|apelido=Nield |nome=Ted |título=Moonwalk (summary of meeting at Meteoritical Society's 72nd Annual Meeting, Nancy, France) |revista=Geoscientist |volume=19 |páxinas=8 |ano=2009|url =http://www.geolsoc.org.uk/gsl/geoscientist/geonews/page6072.html|lingua=inglés}}</ref> Esta teoría tamén explica a grande [[oblicuidade da eclíptica|inclinación axial]] do [[eixe de rotación]] terrestre que sería provocada polo impacto.
 
Trala súa formación, a Lúa experimentou un período cataclísmico, datado en torno a fai 3800-4000 millóns de anos, no que a Lúa e os outros corpos do Sistema Solar interior sufriron violentos impactos de grandes asteroides. Este período, coñecido como [[bombardeo intenso tardío]], formou a maior parte dos cráteres observados nos biosbardos, así como en [[Mercurio (planeta)|Mercurio]]. A análise da superficie da Lúa dá importantes datos sobre este período final na formación do Sistema solar. Posteriormente produciuse unha época de vulcanismo consistente na emisión de grandes cantidades de [[lava]], que encheron as maiores concas de impacto formando os mares lunares e que acabou fai 3.000 millóns de anos. Desde entón, pouco máis acaeceu na superficie lunar que a formación de novos cráteres debido ao impacto de asteroides.