A Fonsagrada: Diferenzas entre revisións

Contido eliminado Contido engadido
Elisardojm (conversa | contribucións)
+ref
Sobreira (conversa | contribucións)
mSen resumo de edición
Liña 51:
gastocapitalhab= |
}}
'''A Fonsagrada''' (do [[latín]] ''fontem sacratam'' 'fonte sagrada' <ref>[[Fernando Cabeza Quiles|Cabeza Quiles, F]]: ''Toponimia de Galicia''. [[Vigo]]. [[Editorial Galaxia]]. 2008, 703 páxs. Páx 107. ISBN 978-84-9865-892-1</ref>) é un concello da [[provincia de Lugo]], pertencente á [[comarca da Fonsagrada]], da que é capital. Segundo o [[IGE]] en [[2018]] tiña 3.589 habitantes <small>(4856 no [[2006]], 4949 no [[2005]], 5007 no [[2004]], 4993 no [[2003]])</small>. Cunha superficie de 438,4&nbsp;km² é o concello máis grande de [[Galicia]]. O seu xentilicio <small>(véxase no Galizionario)</small> é «{{Dic|fonsagradino}}», «[[wikt:buroego|buroego]]» <ref>{{Versaleta|[[Xosé-Henrique Costas González|Costas González, X.-H.]]}} (2016): ''Os xentilicios de Galicia e dos outros territorios de lingua galega'', páx. 48. Universidade de Vigo. ISBN 978-84-8158-706-7</ref> ou «{{Dic|brañego}}».
 
== HistoriaXeografía ==
=== Demografía ===
Segundo algúns autores, a historia da Fonsagrada remóntase a antes do [[século IV]], como estación dun itinerario entre [[Asturias]] e [[Lugo]], empregando unha [[vía romana]] que precedía a vellos camiños de tempos prehistóricos. Posiblemente xa houbera poboadores hai 30.000 anos.
 
A súa historia xira en torno ao [[Camiño Primitivo]] de Santiago, que entra no concello polo [[alto do Acebo]] atravesando a vila da Fonsagrada, centro da devoción e visita obrigada á '''capela de Santa María''', onde existía un albergue e unha fonte, cuxo nome (''Fontem Sacra'') podería ser a orixe do topónimo de "Fonsagrada". Finalmente, a ruta sae do concello pola aldea de Paradavella.
 
A súa localización na ruta xacobea fundamentou a construción de varios hospitais de peregrinos, como o da aldea de [[Montouto, O Padrón, A Fonsagrada|Montouto]], mandado construír por [[Pedro I de Castela|Pedro I o Cruel]], a mediados do [[século XIV]]: o Real Hospital de Santiago de Montouto foi construído a carón doutro máis antigo, que foi rexentado por hospitaleiros ata mediados do [[século XX]].
 
O concello da Fonsagrada, xunto co de [[Negueira de Muñiz]], formou parte ata [[1835]] do Concello de Burón, cuxa capitalidade ostentaba a vila da Pobra de Burón, fundada en torno ao ano [[1200]].
 
Cara a mediados do século XIV, estas terras caeron baixo o dominio dos condes de Trastámara, pasando logo a mans do conde de Altamira (cara ao ano [[1480]]). Ao longo da historia, os buroneses libraron unha gran loita contra as cargas e tributos que debían pagar, pero os señores feudais aplacaban as revoltas irmandiñas saíndo vitoriosos.
 
Durante o [[século XIX]], a historia da Fonsagrada está ligada á [[Guerra da Independencia española|guerra da Independencia]] e as [[Guerras Carlistas|guerras carlistas]] de [[1833]] e [[1847]]. Co triunfo do réxime liberal, as condicións de vida dos fonsagradinos non cambiaron substancialmente. A loita social a favor da redención foral foi unha constante entre as súas xentes.
 
== Demografía ==
 
{| {{Táboabonita}}
Liña 87 ⟶ 75:
{{Hab info|de=da|nome=Fonsagrada|17&nbsp;302|15&nbsp;807|13&nbsp;925|9&nbsp;392|5&nbsp;007|4&nbsp;412||||||}}
</center>
 
== Historia ==
Segundo algúns autores, a historia da Fonsagrada remóntase a antes do [[século IV]], como estación dun itinerario entre [[Asturias]] e [[Lugo]], empregando unha [[vía romana]] que precedía a vellos camiños de tempos prehistóricos. Posiblemente xa houbera poboadores hai 30.000 anos.
 
A súa historia xira en torno ao [[Camiño Primitivo]] de Santiago, que entra no concello polo [[alto do Acebo]] atravesando a vila da Fonsagrada, centro da devoción e visita obrigada á '''capela de Santa María''', onde existía un albergue e unha fonte, cuxo nome (''Fontem Sacra'') podería ser a orixe do topónimo de "Fonsagrada". Finalmente, a ruta sae do concello pola aldea de Paradavella.
 
A súa localización na ruta xacobea fundamentou a construción de varios hospitais de peregrinos, como o da aldea de [[Montouto, O Padrón, A Fonsagrada|Montouto]], mandado construír por [[Pedro I de Castela|Pedro I o Cruel]], a mediados do [[século XIV]]: o Real Hospital de Santiago de Montouto foi construído a carón doutro máis antigo, que foi rexentado por hospitaleiros ata mediados do [[século XX]].
 
O concello da Fonsagrada, xunto co de [[Negueira de Muñiz]], formou parte ata [[1835]] do Concello de Burón, cuxa capitalidade ostentaba a vila da Pobra de Burón, fundada en torno ao ano [[1200]].
 
Cara a mediados do século XIV, estas terras caeron baixo o dominio dos condes de Trastámara, pasando logo a mans do conde de Altamira (cara ao ano [[1480]]). Ao longo da historia, os buroneses libraron unha gran loita contra as cargas e tributos que debían pagar, pero os señores feudais aplacaban as revoltas irmandiñas saíndo vitoriosos.
 
Durante o [[século XIX]], a historia da Fonsagrada está ligada á [[Guerra da Independencia española|guerra da Independencia]] e as [[Guerras Carlistas|guerras carlistas]] de [[1833]] e [[1847]]. Co triunfo do réxime liberal, as condicións de vida dos fonsagradinos non cambiaron substancialmente. A loita social a favor da redención foral foi unha constante entre as súas xentes.
 
== Cultura ==
'''A Fonsagrada''' procede do [[latín]] ''fontem sacratam'' 'fonte sagrada' <ref>[[Fernando Cabeza Quiles|Cabeza Quiles, F]]: ''Toponimia de Galicia''. [[Vigo]]. [[Editorial Galaxia]]. 2008, 703 páxs. Páx 107. ISBN 978-84-9865-892-1</ref>).
 
== A Fonsagrada na literatura popular ==