Ducado (moeda): Diferenzas entre revisións

O '''ducado''' foi unha [[moeda]] [[Cuñaxe|cuñada]] en [[ouro]] e en [[prata]] que se utilizou en [[Europa]] a modo de [[moeda global]] desde [[Baixa Idade Media|finais da Idade Media]] ata entrado o [[século XX]].

 

Ao longo dese período tan amplo emitíronse ducados con diferentes valores en función do grao de pureza dos [[Metal|metais]] empregados na súa [[cuñaxe]]. O ducado de ouro de [[Venecia]] foi o primeiro en acadar unha ampla [[Moeda global|aceptación internacional]], á maneira do [[hyperpyron]] [[Moeda bizantina|bizantino]], o [[Florín florentino|florín]] [[Florencia|florentino]] ou, máis modernamente, a [[libra esterlina]] [[Gran Bretaña|británica]] ou o [[Dólar estadounidense|dólar]] dos [[Estados Unidos de América|Estados Unidos]].<ref>The two concepts of money: implications for the analysis of optimal currency areas, Charles A. E. Goodhart, European Journal of Political Economy, Vol 14 (1986) page 407</ref>

 

A palabra ducado provén do [[Lingua latina|latín]] [[Idade Media|medieval]] ''ducalis'', co significado de "relacionando cun duque", e inicialmente asociábase unicamente ás moedas correspondentes a un ducado ou emitidas a nome dun [[duque]].<ref>Online Etymology Dictionary http://www.etymonline.com/index.php?search=ducat</ref>

 

A primeira emisión de moedas de [[Billón (aliaxe)|billón]] tipo [[scyphate]] débeselle ao [[Monarca|rei]] [[Roger II de Sicilia|Roger II]] de [[Reino de Sicilia|Sicilia]], arredor de [[1140]]. Eran moedas válidas para todo o reino e caracterizábanse por seren as primeiras en amosaren a imaxe de [[Cristo]], nos seus [[Anverso|anversos]], xunto coa [[Epigrafía|lenda]] <small>SIT TIBI. CHRISTE, DATVS, QVEM TV REGIS ISTE DVCATVS</small> ("Oh, Cristo, permite que este ducado que gobernas sexa dedicado a ti").<ref>Byzantine Coins, Philip Grierson, page 12</ref><ref>American Journal of Numismatics, Volumes 50, page 72</ref> Nos [[Reverso (moedas)|reversos]], Roger II amósase como [[emperador bizantino]], xunto co seu fillo.<ref>M. F. Hendy, "Michael IV and Harold Hardrada", ''The Numismatic Chronicle'', Seventh Series, Vol. 10 (1970), p. 197.</ref> Estas moedas foron as primeiras en recibir a denominaciónd e "ducado", a partir do Ducado de Puglia que o emperador lle concedera ao seu fillo.

 

O [[dux]] de [[Venecia]] [[Enrico Dandolo]] introduciu unha variante do ducado de prata a partir do orixinal de Roger II. Porén, máis tarde, os ducados de ouro de Venecia chegaron a acadar tanta relevancia que o nome desta moeda chegou a asociarse case exclusivamente a eles, pasando os de prata a coñecerse conome de [[Grosso (moeda)|grosso]].<ref>Coins In History, John Porteous, pages 84 and 86.</ref>

 

No [[século XIII]], os venecianos importaron mercadorías do Leste para faceren negocio con elas, revendéndoas ao norte dos [[Alpes]].<ref name="Porteous86">Coins In History, John Porteous, page 86.</ref> Estas compras foron pagadas con [[moedas bizantinas]] de ouro, mais o [[Lista de emperadores bizantinos|emperador]] [[Miguel VIII Paleólogo]], cara a [[1282]], desvalorizou o hyperpyron.<ref>''Coins of Medieval Europe'', Philip Grierson, page 110</ref> Esta só foi unha máis da serie de desvalorizacións desta moeda, ao que o Grande Consello de Venecia respondeu, en [[1284]], coa creación da súa moeda propia moeda de ouro puro: o ducado.<ref>Byzantine Coins, P. D. Whiting, page 232</ref><ref name="Porteous86" />

 

 

Os seguintes dux de Venecia continuaron cuñando ducados, cambiando só o seu nome nos anversos. Durante o [[Século XV|século]] [[Século XV|XV]], o valor do ducado en relación á moeda de prata estaba estabilizado en 124 [[Soldo (moeda)|soldos]] venecianos. Porén, o conflito entre [[Inglaterra]] e [[España]] en [[1567]] fixo aumentar o prezo do ouro e alterou esta equivalencia.<ref>''Coins in History'', John Porteous, page 174</ref> O dux [[Leonardo Loredano]] introduciu no sistema moedas de medio ducado e os seus sucesores engadiron a dun cuarto, así como diversos múltiplos; todas estas moedas continuaron a basearse nos deseños e no padrón ponderal dos ducados orixinais de 1284. Como caso particular, mesmo cando a aparición da data de cuñaxe se converteu nalgo ordinario nas moedas occidentais, Venecia continuou a emitilos sen indicación da data, ata que [[Napoleón I de Francia|Napoleón]] acabou coa República Veneciana en [[1797]].<ref>''Gold Coins of the World'', Robert Friedberg, listings for Italy-Venice</ref>

 

Cando a cidade de Roma introduciu a súa moeda de ouro, tanto o florín como o ducado poderían ter suposto un bo modelo, dado o seu prestixio, mais os florentinos, que controlaban as finanzas de Roma, aseguráronse de que a moeda da súa cidade non fose copiada.<ref>Coins In History, John Porteous, 106.</ref> Pola contra, as moedas romanas amosaban nos seus anversos a figura dun senador de xeonllos ante [[Pedro, papa|San Pedro]], e nos reversos a Cristo entre estrelas nun marco ovalado, como imitación directa dos ducados venecianos. Posteriormente, os [[Papa|papas]] mudaron estes deseños, aínda que continuaron coa emisión de ducados do mesmo peso e tamaño durante todo o [[século XVI]].<ref>Gold Coins of the World, Robert Friedberg, listings for Vatican City-The Roman Senate</ref>

 

Os comerciantes xenoveses foron aínda máis lonxe, ao cuñar ducados en [[Quíos]], no [[mar Exeo]], que apenas podían distinguirse dos orixinais. Este feito resultaba problemático para Venecia, que baseaba a reputación internacional dos seus ducados na pureza do seu metal. A rareza actual dos ducados cuñados polos comerciantes xenoveses en [[Mitilene]], [[Focea]] e [[Beyoğlu|Pera]] suxire que os venecianos fundiron os exemplares que ían atopando.<ref>Coins in History, John Porteous, pages 108 and 109</ref>

 

[[Ficheiro:Hungary_1629_100_Ducats.jpg|miniatura|300x300px|[[Fernando III de Absburgo|Fernando III]] no anverso nunha moeda [[Hungría|húngara]] de 100 '''ducados''' ([[1629]])]]

Na [[Europa Occidental]], Venecia era unha nación eminentemente comerciante, e vendía máis do que compraba, o que ocasionaba quie a súa moeda se utilizase internacionalmente menos que o florín.<ref>Coins in History, John Porteous, pages 106.</ref>

As reformas monetarias do emperador [[Maximiliano I de Habsburgo|Maximiliano]] deron lugar ao inicio da cuñaxe de ducados de ouro en Austria a partir de [[1511]].<ref>The Coin Atlas, Cribb, Cook and Carradice, page 88.</ref> Hungría bateu ducados ata [[1915]], mesmo baixo [[Imperio Austrohúngaro|administración austríaca]]. Estas moedas foron utilizadas como moeda de comercio e recuñáronse posteriormente en varias ocasións, mantendo a data inalterada.<ref>Standard Catalog of World Coins, Chester Krause and Clifford Mishler, Trade Coinage section of the listings for Hungary</ref><ref>Gold Coins of the World, Robert Friedberg, listings for Austria</ref><ref>[http://coinquest.com/cgi-bin/cq/coins?main_coin=1510 Austria 4 Ducat 1867 to 1915]</ref>

 

A [[Revolta dos Países Baixos]] trouxo consigo que as sete provincias do norte tivesen o control da cuñaxe de moeda. No entanto, o derrubamento do goberno de [[Francisco de Anjou]] en [[1583]] deixounas sen un gobernante constitucional baixo o cal emitir esas moedas. Neste contexto, as provincias optaron polo recurso de imitar [[Divisa|moedas estranxeiras]] de grande aceptación. Para evitar complicacións políticas, copiaron moedas xa obsoletas na época, como as de ouro dos [[Reis Católicos]], que estaban cuñadas baixo o padrón do ducado e que, así mesmo, recibiron esa mesma denominación.<ref>Coins in History, John Porteous, pages 184.</ref> Copiaron tamén os ducados húngaros, e estas últimas imitacións tiveron máis influencia nas posteriores amoedacións das [[Provincias Unidas]]. Desde que os Países Baixos se converteron nun país internacionalmente dominante no comercio, a influencia destes ducados pasou a ser global.<ref>A Companion to the Global Renaissance, G. Singh ed., page 265</ref>

[[Ficheiro:Nederland_gouden_dukaat_1724_VOC_scheepswrak_Akerendam.jpg|dereita|miniatura|'''Ducado''' [[Países Baixos|neerlandés]] de [[1724]], da [[Real Casa da Moeda dos Países Baixos|ceca de Utrecht]]]]

No período napoleónico, tanto a [[República Bátava]] e [[Luís Bonaparte]] continuaron a cuñaxe de ducados con estes deseños, aínda que a súa produción cesou durante a annexation dos Países Baixos ao [[Primeiro Imperio Francés|Imperio]] [[Primeiro Imperio Francés|Francés]]. Logo da derrota de Napoleón, o [[Reino dos Países Baixos]] continuou a emitir ducados, a modo de moeda de comercio ou de investimento.<ref>Historic Gold Coins of the World, Burton Hobson, page 187 and illustration 243.</ref>

 

[[Ficheiro:Österreich_-_Dukat_(vierfach),_1915_(Nachprägung).JPG|miniatura|Recuñación oficial da [[moeda]] [[Austria|austríaca]] de catro '''ducados''' de [[1915]]]]

Durante o [[século XV]], os comerciantes internacionais de Europa Occidental pasaron do florín ao ducado como as súas moedas preferidas e, á medida en que os gobernantes foron reformando as súas moedas, o ducado foi a que máis se tomou como modelo (o ''ashrafi'' [[mameluco]], o ''altum'' [[Imperio Otomán|otomán]] e o ducado de [[Reino de Castela|Castela]] son algúns exemplos).<ref>Global Financial System 1750-2000, Larry Allen, page 128.</ref> Porén, a abundancia de metais preciosos procedentes das [[Imperio Español|colonias americanas de España]] provocaron que o [[real de oito]] se convertese en sucesor do ducado como [[Moeda global|moeda dominante do comercio mundial]].<ref>A companion to the Global Renissance, Juotsna G. Singh ed., page 265.</ref>

 

== Territorios emisores de ducados ==

[[Ficheiro:Czechoslovakia_1934_10_Ducats.jpg|miniatura|10 '''ducados''' de [[Checoslovaquia]] de [[1934]] (só se cuñaron 68 exemplares).{{Sfn|Cuhaj|2009|p=309}}]]

[[Ficheiro:Poland-Danzig_1614_10_Ducats.jpg|miniatura|<center>[[Sexismundo III de Polonia|Sexismundo III]] no [[anverso]] dunha [[moeda]] [[Polonia|polaca]] de 10 '''ducados''' de [[1614]].<ref>{{Cita libro|url=https://books.google.com/books?id=tXSrLbIEDBMC|ref=harv|ISBN=978-1-4402-0424-1|apelidos-editor=Cuhaj}}</ref></center>]]

[[Ficheiro:Lithuania_1616_10_Ducats.jpg|miniatura|<center>[[Moeda]] de 10 '''ducados''' de [[1616]] a nome de [[Sexismundo III de Polonia|Sexismundo III]] como Gran Duque de [[Lituania]].<ref>{{Cita libro|url=https://books.google.com/books?id=tXSrLbIEDBMC|ref=harv|ISBN=978-1-4402-0424-1|apelidos-editor=Cuhaj}}</ref></center>]]

* [[Escocia]].

* [[Reino de Serbia]].

* [[Suecia]].

* [[Suíza]]. Antes da unificación suíza, emitíronse tamén ducados, dos que os máis coñecidos proceden da ceca de [[Zürich]].

* [[Reino de Iugoslavia]].

 

{{Listaref|30em}}

 

 

 

[[Categoría:Moedas da Idade Media]]