Aves: Diferenzas entre revisións

== Anatomía e fisioloxía ==

[[Ficheiro:Birdmorphology-es.svg|miniatura|350px|Anatomía externa dunha ave.]]

{{AP|Anatomía das aves}}

 

 

=== Sistema nervioso e sentidos ===

O [[sistema nervioso]] é grande en relación ao tamaño das aves.<ref name = "Gill" /> A parte máis desenvolvida do [[encéfalo]] é a que controla as funcións relacionadas co voo, mentres o [[cerebelo]] coordina o movemento, e os [[hemisferios cerebrais]] controlan padróns de comportamento, a orientación, o apareamento e a construción do niño.

 

Os [[sentido (percepción)|sentidos]] das aves non deberían diferir basicamente dos que teñen os mamíferos, pero para algúns deles quedan incógnitas: non se sabía moi ben, por exemplo, como logran orientarse nas súas migracións. Estudos máis recentes confirman a presenza de [[magnetita]] no cranio das aves, ese mineral axuda á orientación xa que funciona como un compás.

 

O [[visión das aves|sistema visual das aves]] adoita estar altamente desenvolvido. As [[aves de rapina]] en especial teñen unha grande agudeza visual, dúas ou tres veces mellor que a do ser humano.<ref name=Ritchison2 /> A [[fóvea]] dunha especie do xénero ''[[Buteo]]'' posúe ao redor de 100&nbsp;000 [[cono (bioloxía)|conos]] por mm², fronte aos 20&nbsp;000 no home,<ref name=GrEncScTec>{{Cita libro |autor=Collectif |título= Grande encyclopédie alpha des sciences et techniques, Zoologie tome II |editorial= Grange Batelière |data=1974 |localización=París |páxinas= 13-15}}</ref> cinco veces máis. Os ollos das aves son moi voluminosos. Por exemplo, os dos [[Sturnus]] teñen un volume correspondente a un 15&nbsp;% do volume cranial (como comparación, no home representan o 1&nbsp;% dese volume).<ref name=GrEncScTec />

As aves acuáticas teñen cristalinos (a lente do ollo) flexibles especiais, o que lles permite a acomodación para a visión no aire e na auga.<ref name = "Gill" /> Algunhas especies teñen fóveas duais (por exemplo: [[Hirundinidae]], [[carrán|carráns]], ''[[Nycticorax nycticorax]]'', [[Falco|falcóns]], [[colibrí]]s, etc.).<ref name=GrEncScTec /> As aves nocturnas teñen xeralmente un campo visual restrinxido, pero unha gran mobilidade da cabeza (que ás veces pode virar máis de 250°).<ref name=GrEncScTec /> As aves son [[tetracromatismo|tetracromáticas]], ao posuír na [[retina]] [[célula cono|conos]] sensibles ao [[luz ultravioleta|ultravioleta]], ademais das sensibles ao verde, vermello e azul.<ref name=Ritchison2>{{Cita publicación |apelido=Ritchison |nome=Gary |título=Nervous System: Brain and Special Senses II |editorial=Department of Biological Sciences Eastern Kentucky University |url=http://people.eku.edu/ritchisong/RITCHISO/birdbrain2.html |dataacceso=10 de abril de 2009}}</ref><ref>{{Cita publicación |autores=Susan E. Wilkie, Peter M. A. M. Vissers, Debipriya Dás ''et al.'' |ano=1998 |título=The molecular basis for UV vision in birds: spectral characteristics, cDNA sequence and retinal localization of the UV-sensitive visual pigment of the budgerigar (''Melopsittacus undulatus'') |publicación=[[Biochemical Journal]] |volume=330 |páxinas=541-47 |pmid=9461554}}</ref> Isto permítelles percibir a luz ultravioleta, a cal está involucrada no cortexo. Moitas aves mostran un padrón ultravioleta nas plumaxes que son invisibles ao ollo humano. Algunhas aves cuxos sexos parecen semellantes a primeira ollada pódense distinguir con visión ultravioleta por certas manchas nas súas plumas que reflicten esa luz. Os machos de ''[[Parus caeruleus]]'' teñen un parche no curuto da cabeza que reflicte o ultravioleta que é amosado no cortexo cambiando a postura e levantando as plumas da caluga.<ref>{{Cita publicación |authors=S. Andersson, J. Ornborg & M. Andersson |título=Ultraviolet sexual dimorphism and assortative mating in blue tits |publicación=Proceeding of the Royal Society B |ano=1998 |volume=265 |número=1395 |páxinas=445-50 |doi=10.1098/rspb.1998.0315}}</ref> A luz ultravioleta úsase na detección do alimento; observouse que os [[peneireiro]]s buscan a presa por medio da detección dos rastros de ouriños, que reflicten o ultravioleta, deixados no chan por roedores.<ref>{{Cita publicación |autores=Jussi Viitala, Erkki Korplmäki, Pälvl Palokangas & Minna Koivula |ano=1995 |publicación=Nature |volume=373 |número=6513 |páxinas=425-27 |título=Attraction of kestrels to vole scent marks visible in ultraviolet light |doi=10.1038/373425a0}}</ref> As pálpebras dunha ave non se usan para pestanexar. No canto diso, o ollo é lubricado pola [[membrana nictitante]], unha terceira pálpebra que se move horizontalmente.<ref>{{Cita publicación |autores=David L. Williams e Edmund Flach |ano=marzo 2003 |título=Symblepharon with aberrant protrusion of the nictitating membrane in the snowy owl (''Nyctea scandiaca'') |publicación=Veterinary Ophthalmology |volume=6 |número=1 |páxinas=11-13 |doi=10.1046/j.1463-5224.2003.00250.x |pmid=12641836}}</ref> A membrana nictitante tamén cobre o ollo e actúa como unha [[lente de contacto]] en moitas aves acuáticas.<ref name = "Gill" /> A [[retina]] das aves ten un sistema de subministración de sangue en forma de abanico chamado [[pecten]].<ref name = "Gill" /> A maioría das aves non poden mover os ollos, aínda que hai excepcións, como o [[corvo mariño grande]].<ref>{{Cita publicación |autores=Craig R.White, Norman Day, Patrick J. Butler, Graham R. Martin |ano=xullo 2007 |título=Vision and Foraging in Cormorants: More like Herons than Hawks? |publicación=PLoS ONE |volume=2 |número=7 |páxinas=639 |doi=10.1371/journal.pone.0000639 |pmid=17653266}}</ref> As aves con ollos situados aos lados da cabeza teñen un amplo [[campo visual]], mentres que as que teñen os ollos na fronte, como os [[Strigiformes|bufos]], teñen [[visión binocular]] e poden estimar mellor a profundidade do campo visual.<ref>{{Cita publicación |autores=Graham R. Martin e Gadi Katzir |ano=1999 |título=Visual fields in short-toed eagles, ''Circaetus gallicus'' (Accipitridae), and the function of binocularity in birds |publicación=Brain, Behaviour and Evolution |volume=53 |número=2 |páxinas=55-66 |doi=10.1159/000006582 |pmid= 9933782}}</ref>

 

A maioría das aves teñen un pobre [[sentido do olfacto]], pero hai excepcións notables como os [[Apteryx|kiwis]],<ref>{{Cita publicación |apelido=Sales |nome=James |ano=2005 |título=The endangered kiwi: a review |publicación=Folia Zoologica |volume=54 |número=1-2 |páxinas=1-20 |url=http://www.ivb.cz/folia/54/1-2/01-20.pdf |dataacceso=23 de marzo de 2009 |formato=PDF |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20070926005337/http://www.ivb.cz/folia/54/1-2/01-20.pdf |dataarquivo=26 de setembro de 2007 }}</ref> as aves [[Cathartidae|preeiras americanas]],<ref name=GrEncScTec /><ref name="Avian Sense of Smell">{{Cita web |autores=Paul R Ehrlich., David S. Dobkin e Darryl Wheye |título=The Avian Sense of Smell |url=http://www.stanford.edu/group/stanfordbirds/text/essays/Avian_Sense.html |ano=1988 |publicación=Birds of Stanford |editorial=Stanford University |dataacceso=23 de marzo de 2009}}</ref> e os [[Procellariiformes]].<ref>{{Cita publicación |autores=Benoit Lequette, Christophe Verheyden, Pierre Jouventin |ano=agosto 1989 |título=Olfaction in Subantarctic seabirds: Its phylogenetic and ecological significance |publicación=[[The Condor]] |volume=91 |número=3 |páxinas=732-35 |doi=10.2307/1368131 |url=http://elibrary.unm.edu/sora/Condor/files/issues/v091n03/p0732-p0735.pdf |dataacceso=23 de marzo de 2009 |formato=PDF}}</ref> Comprobouse que estas últimas son capaces de localizar as súas presas, en particular o aceite de peixe, olfacteándoo.<ref>{{Cita publicación |autor= Nevitt G., Haberman K. |ano=2003 |título=Behavioral attraction of Leach's storm-petrels (''Oceanodroma leucorhoa'') to dimethyl sulfide |publicación=The Journal of Experimental Biology |volume=206 |páxinas=1497-1501 |url= http://jeb.biologists.org/cgi/content/full/206/9/1497 |dataacceso=10 de abril de 2009}}</ref><ref>{{Cita publicación |autor= Nevitt G. |ano=2008 |título=Sensory ecology on the high seas: the odor world of the procellariiform seabirds |publicación=The Journal of Experimental Biology |volume=211 |páxinas=1706-1713 |url= http://jeb.biologists.org/cgi/content/full/211/11/1706 |dataacceso=10 de abril de 2009}}</ref>