Guerra de Inverno: Diferenzas entre revisións

Contido eliminado Contido engadido
One2 (conversa | contribucións)
m É CI. permitían pasar ás forzas aliadas = permitían ás forzas aliadas pasar, permitíanlles pasar
m Arranxos varios, replaced: {{cite web → {{Cita web (2), {{cite journal → {{Cita publicación periódica (2), {{cite news → {{Cita novas, <br> → <br/> (11), <br /> → <br/> (4)
Liña 7:
|data = 30 de novembro de 1939 – 13 de marzo de 1940
|lugar = Leste de [[Finlandia]]
|resultado = [[Tratado de paz de Moscova]]<br />([[paz interina]])
|casus = [[Incidente de Mainila]]
|territorio = Cesión das illas do [[golfo de Finlandia]], o [[istmo de Carelia]], [[Carelia do Lagoda]], [[Salla]], e a [[península de Rybachy]], e o arrendamento de [[Hanko, Finlandia|Hanko]] á Unión Soviética.
Liña 14:
|combatentes2 = {{URSb}} [[Unión Soviética]]
*<small>[[República Democrática de Finlandia]] (goberno títere)</small>
|comandante1 = {{FINb}} '''[[Kyösti Kallio]]'''<br />{{FINb}} [[Risto Ryti]]<br />{{FINb}} '''[[Carl Gustaf Emil Mannerheim]]'''
|comandante2 = {{URSb}} '''[[Iosif Stalin]]'''<br/>{{URSb}} [[Kirill Meretskov]]<br/>{{URSb}} [[Kliment Voroshilov]]<br/>{{URSb}} [[Semyon Timoshenko]]{{refn|group=lower-alpha|O comandante do [[Distrito Militar de Leningrado]] Kirill Meretskov inicialmente dirixiu a operación xeral contra os finlandeses.{{Harvnp|Edwards|2006|p=93}} O comando foi transferido o 9 de decembro de 1939 ao Comando Supremo do Estado Maior Xeral (máis tarde coñecido como [[Stavka]]), directamente baixo o control de Kliment Voroshilov (presidente), [[Nikolai Gerasimovich Kuznetsov|Nikolai Kuznetsov]], [[Iosif Stalin]] e [[Boris Shaposhnikov]].{{Harvnp|Edwards|2006|p=125}}{{Harvnp|Manninen|2008|p=14}} En xaneiro de 1940, o Distrito Militar de Leningrado reformouse e renomeouse "Fronte Noroeste". Semyon Timoshenko foi escollido como comandante do exército para romper a liña Mannerheim.{{Harvnp|Trotter|2002|p=204}}}}
|soldados1 = 300&nbsp;000 - 340&nbsp;000 soldados{{refn|group=lower-alpha|Ao principio da guerra, Finlandia contaba con 300&nbsp;000 soldados. O exército finlandés tiña só 250&nbsp;028 rifles (un total de 281&nbsp;594 armas de fogo), mais a [[Garda Branca (Finlandia)|Garda Branca]] levou os seus propios rifles (máis de 114&nbsp;000 rifles, un total de 116&nbsp;800 armas de fogo) á guerra. O exército finlandés acadou a súa forza máxima a principios de marzo de 1940 con 346&nbsp;000 soldados uniformados.{{Harvnp|Palokangas|1999|pp=299–300}}{{Harvnp|Juutilainen|Koskimaa|2005|p=83}}}}<br/>
Liña 20:
114 avións{{refn|group=lower-alpha|O 1 de decembro de 1939 Finlandia tíña 114 aeronaves de combate aptos para o servizo e sete avións para comunicación e observación. Empregáronse case 100 avións para adestramento, non axeitados para o combate, ou en reparación. En total, os finlandeses tiñan 173 avións e 43 avións de reserva.<ref name="Peltonen">[[#Peltonen|Peltonen (1999)]]</ref>}}
|soldados2 = 425&nbsp;000 - 760&nbsp;000 soldados{{refn|group=lower-alpha|550&nbsp;757 soldados o 1 de xaneiro de 1940{{Harvnp|Meltiukhov|2000|p=ch. 4, Table 10}} e 760&nbsp;578 soldados a principios de marzo.{{Harvnp|Krivosheyev|1997|p=63}} No Distrito Militar de Leningrado, 1&nbsp;000&nbsp;000 soldados{{Harvnp|Kilin|1999|p=383}} e 20 divisións un mes antes da guerra, e 58 divisións dúas semanas antes do ser final.{{Harvnp|Manninen|1994|p=43}}}}<br/>
2&nbsp;514 - 6&nbsp;541 tanques{{refn|group=lower-alpha|Ao principio da guerra a Unión Soviética tiña 2&nbsp;514 tanques e 718 vehículos blindados. O principal campo de batalla foi o itsmo de Carelia, onde os soviéticos despregaron 1&nbsp;450 tanqus. Ao final da guerra os soviéticos tiñan 6&nbsp;541 tanques e 1&nbsp;691 vehículos blindados. O modelo de tanque máis común era o [[T-26]], mais os tipo [[Tanque BT|BT]] eran moi comúns.{{Harvnp|Kantakoski|199|p=260}}}}<br />
3&nbsp;880 avións{{Harvnp|Trotter|2002|p=187}}
|baixas1 = 25&nbsp;904 mortos ou desaparecidos{{Harvnp|Kurenmaa|Lentilä|2005|p=1152}}<br/>
43&nbsp;557 feridos{{Harvnp|Lentilä|Juutilainen|1999|p=821}}<br/>
800-1&nbsp;100 capturados{{Harvnp|Malmi|1999|p=792}}<br/>
957 civís en ataques aéreos{{Harvnp|Kurenmaa|Lentilä|2005}}<br/>
20 - 30 tanques<br/>
62 avións{{Harvnp|Tillotson|1993|p=160}}<br/>
'''70&nbsp;000 total de baixas'''
|baixas2 = 126&nbsp;875 - 167&nbsp;976 mortos ou desaparecidos{{Harvnp|Krivosheyev|1997|pp=77–78}}{{Harvnp|Kilin|2007b|p=91}}<ref name=autogenerated3>[[#Petrov2013|Petrov (2013)]]</ref><br/>
188&nbsp;671 - 207&nbsp;538 feridos{{Harvnp|Krivosheyev|1997|pp=77–78}}{{Harvnp|Kilin|2007b|p=91}} (incluídos canto menos 61&nbsp;506 enfermos ou conxelados<ref name="Krivosheyev, Table 100">[http://rus-sky.com/history/library/w/w04.htm Krivosheyev, Table 100]</ref>)<br/>
5&nbsp;572 capturados{{Harvnp|Manninen|1999b|p=815}}<br/>
1&nbsp;200 - 3&nbsp;543 tanques{{Harvnp|Kilin|1999|p=381}}{{Harvnp|Kantakoski|1998|p=286}}{{Harvnp|Manninen|1999b|pp=810–811}}<br/>
261 - 515 avións{{Harvnp|Manninen|1999b|pp=810–811}}{{Harvnp|Kilin|1999|p=381}}<br/>
'''323&nbsp;000 - 381&nbsp;000 total de baixas'''
|campaña = segunda guerra mundial
Liña 63:
[[Ficheiro:Soviet-finnish-nonaggression-pact-1932.png|miniatura|250px|Sinatura do pacto de non-agresión en 1932]]
 
[[Iosif Stalin]] considerou decepcionante que a Unión Soviética non puidera deter a revolución finlandesa.{{Harvnp|Edwards|2006|pp=43–46}} Pensou que o movemento pro-finlandés en Carelia representaba unha ameaza directa para [[San Petersburgo|Leningrado]] e que a área e as defensas de Finlandia podían empregarse para invadir a Unión Soviética ou restrinxir os movementos da frota.{{Harvnp|Van Dyke|1997|p=13}} Durante a época de Stalin a propaganda soviética pintou os líderes fineses como unha "camarilla fascista, cruel e reaccionaria". O mariscal [[Carl Gustaf Emil Mannerheim|Carl Gustaf Mannerheim]] e [[Väinö Tanner]], o líder do Suomen Sosialidemokraattinen Puolue (Partido Socialdemócrata Finés), foron obxecto de desprezo en particular.{{Harvnp|Edwards|2006|pp=32–33}} Cando Stalin gañou o poder absoluto tras a Gran Purga de [[1938]], a [[Unión Soviética]] cambiou a súa política exterior cara a Finlandia a finais da década de 1930. A Unión Soviética comezou a perseguir a reconquista das provincias que o tsarato ruso perdera durante o caos da [[Revolución de Outubro]] e da [[guerra civil rusa]] case dúas décadas antes. O líder soviético cría que o vello imperio tiña unha seguridade e unhas posesións territoriais ideais, e quería que a acabada de bautizar cidade de Leningrado a tan só 32 &nbsp;km da fronteira finlandesa, gozase dun nivel de seguridade semellante contra o poder crecente da [[Alemaña nazi]].{{Harvnp|Lightbody|2004|p=52}}{{Harvnp|Trotter|2002|p=15}} En esencia, a fronteira entre o Gran Ducado de Finlandia e a Rusia propiamente dita nunca debera converterse en internacional.{{Harvnp|Edwards|2006|pp=28–29}}{{Harvnp|Hallberg|2006|p=226}}
 
=== Negociacións ===
Liña 123:
=== Inicio da invasión e operacións políticas ===
[[Ficheiro:Fire at the corner of Lönnrot and Abraham Streets.jpg|miniatura|esquerda|Lume na esquina das rúas Lönnrot e Abraham logo do [[Bombardeos de Helsinqui durante a segunda guerra mundial|bombardeo aéreo de Helsinqui]] realizado polos soviéticos o 30 de novembro de 1939.]]
O [[30 de novembro]] de 1939 as forzas soviéticas invadiron Finlandia con 21 divisións, que sumaban ao redor de 450&nbsp;000 homes, e [[Bombardeos de Helsinqui durante a segunda guerra mundial|bombardearon Helsinqui]],{{Harvnp|Kilin|Raunio|2007|p=13}}{{Harvnp|Jowett|Snodgrass|2006|p=6}} causando danos e baixas substanciais. En resposta das críticas internacionais, o ministro de exteriores soviético [[Viacheslav Molotov]] declarou que a Forza Aérea Soviética non estaba a bombardear as cidades finlandesas, senón máis ben lanzando axuda humanitaria á poboación finlandesa famenta, alcumada ironicamente polos finlandeses como [[cestas de pan Molotov]].<ref>[[#Paskhover2015|Paskhover (2015)]]</ref><ref>[[#RusMilArchive34980|Russian State Military Archive]] F.34980 Op.14 D.108</ref> Posteriormente o estadista finés J. K. Paasikivi comentou que o ataque soviético sen unha declaración de guerra violaba tres pactos distintos de non-agresión: o [[Tratado de Tartu]] asinado en [[1920]], o pacto de non-agresión entre Finlandia e a Unión Soviética asinado en [[1932]] e renovado en [[1934]], e tamén a [[Convención da Sociedade de Nacións]], que a Unión Soviética asinara en 1934.{{Harvnp|Turtola|1999a|pp=44–45}} O Mariscal de Campo [[C.G.E. Mannerheim]] foi nomeado comandante en xefe das [[Forzas de Defensa Finlandesas]] despois do ataque soviético. Noutra reordenación, o [[Terceiro gabinete de Cajander|gabinete de Aimo Cajander]] foi substituído por [[Risto Ryti]] e o seu [[Primeiro gabinete de Ryti|gabinete]], con [[Väinö Tanner]] como ministro de exteriores, debido á oposición ás políticas de pre-guerra de Cajander.{{Harvnp|Trotter|2002|pp=48–51}} Finlandia levou o asunto da invasión soviética ante a Sociedade de Nacións. A Sociedade expulsou a Unión Soviética o [[14 de decembro]] de 1939 e pediu aos seus membros que axudasen a Finlandia.{{Harvnp|League of Nations|1939|pp=506, 540}}
 
O [[1 de decembro]] de 1939, a Unión Soviética creou un goberno tírete chamado [[República Democrática de Finlandia]], e encabezado por [[Otto Wille Kuusinen]], nas partes da Carelia Finlandesa ocupadas polos soviéticos. Este goberno tamén foi chamado "O goberno Terijoki", bautizado así pola vila de [[Terijoki]], o primeiro lugar capturado polos soviéticos.{{Harvnp|Trotter|2002|p=58}} Despois da guerra, o goberno títere disolveuse. Dende o comezo da guerra a clase obreira permaneceu leal ao goberno lexítimo de Helsinqui.{{Harvnp|Trotter|2002|p=61}} A unidade nacional finesa contra a invasión soviética sería posteriormente bautizada como o "[[espírito da guerra de inverno]]".{{Harvnp|Soikkanen|1999|p=235}}
Liña 341:
* {{Cita libro |apelidos=Juutilainen |nome=Antti |título=Talvisodan pikkujättiläinen |ano=1999b|data=1999 |capítulo=Talvisodan ulkomaalaiset vapaaehtoiset |ref=harv|lingua=fi |trans-chapter=Voluntarios estranxeiros na Guerra de Inverno}}
* {{Cita libro |apelidos1=Kantakoski |nome1=Pekka |título=Punaiset panssarit: Puna-armeijan panssarijoukot 1918–1945 |ano=1998 |editorial=PS-Elso |isbn= 951-98057-0-2 |ref=harv|lingua=fi |trans-title=Exército Vermello: As forzas de tanques do Exército Vermello, 1918–1945}}
* {{citeCita web|title=Karjalan Liitto – Briefly in English|url=http://www.karjalanliitto.fi/english|publisher=Finnish Karelian League|accessdate=2009-10-18|deadurl=yes|archiveurl=https://web.archive.org/web/20090820064028/http://www.karjalanliitto.fi/english|archivedate=20 August 2009|df=dmy-all |ref=harv |lingua=en}}
* {{Cita libro |apelidos=Kilin |nome=Juri |nome-editor=Markku|apelidos-editor=Jokisipilä |título=Sodan totuudet. Yksi suomalainen vastaa 5,7 ryssää |ano=2007 |data=2007|capítulo=Leningradin sotilaspiirin rajakahakka |ref=harv |editorial=Ajatus |authorlink1=Yuri Kilin |lingua=fi |trans-title=Verdades da Guerra. Un finlandés igual a 5,7 rusos}}
* {{Cita libro |apelidos=Kilin |nome=Juri |nome-editor=Markku |apelidos-editor=Jokisipilä |título=Sodan totuudet. Yksi suomalainen vastaa 5,7 ryssää |ano=2007a|data=2007 |capítulo=Rajakahakan hidas jäiden lähtö |authorlink1=Yuri Kilin |ref=harv |lingua=fi |trans-title=Verdades da Guerra. Un finlandés igual a 5,7 rusos}}
Liña 352:
* {{cita libro|apelidos=Laaksonen|nome=Lasse|authorlink1=|title=Todellisuus ja harhat| ano=2005|origyear=1999|publisher=Ajatus|isbn=951-20-6911-3|ref=harv|language=fi|trans-title=Realidade e ilusións}}
* {{cita libro|apelidos=Laaksonen|nome=Lasse|title=Talvisodan pikkujättiläinen|ano=1999|chapter=Kannaksen taistelut|ref=harv|language=fi|trans-chapter=Batallas no istmo}}
* {{citeCita journalpublicación periódica|apelidos=Laemlein|nome=Tom|title=Where Will We Bury Them All?|journal=American Rifleman|date=October 2013|volume=161 |ref=harv |lingua=en}}
* {{cita libro|apelidos=Langdon-Davies|nome=John|authorlink=John Langdon-Davies|title=Invasion in the Snow: A Study of Mechanized War|date=1941|location=|publisher=Houghton Mifflin Company |ref=harv |lingua=en |oclc=1535780}}
* {{citeCita journalpublicación periódica|title=Expulsion of the U.S.S.R.|apelidos=[[League of Nations]]|journal=League of Nations Official Journal|date=1939-12-14 |ref=harv |lingua=en}}
* {{cita libro|apelidos1=Lentilä|nome1=Riitta|apelidos2=Juutilainen|nome2=Antti|title=Talvisodan pikkujättiläinen|ano=1999| chapter=Talvisodan uhrit|ref=harv|trans-chapter=Vítimas da Guerra de Inverno}}
* {{cita libro|apelidos1=Leskinen|nome1=Jari|apelidos2=Juutilainen|nome2=Antti|ano=2005|title=Jatkosodan pikkujättiläinen|edition=1st|location=|publisher=WSOY|isbn=951-0-28690-7|language=fi|trans-title=Guía da Guerra de Continuación|ref=harv}}
Liña 366:
* {{cita libro|apelidos=Manninen |nome=Ohto|authorlink1=Ohto Manninen|title=Talvisodan salatut taustat (Fondo oculto da Guerra de Inverno)|edition=|ano=1994|origyear=|publisher=Kirjaneuvos|location=|isbn=952-90-5251-0|quote=|ref=Manninen1994|language=fi}}
* {{cita libro|apelidos=Meltiukhov|nome=Mikhail|authorlink=Mikhail Meltiukhov|trans-title=A oportunidade perdida de Stalin|script-title=ru:Упущенный шанс Сталина. Советский Союз и борьба за Европу|ano=2000|publisher=Veche|url=http://militera.lib.ru/research/meltyukhov/04.html|ref=harv|accessdate=29 October 2010|language=ru}}
 
* {{cita libro|apelidos=Paasikivi|nome=Juho Kusti|authorlink1=Juho Kusti Paasikivi|title= Toimintani Moskovassa ja Suomessa 1939–41|ano=1958|publisher=WSOY|location=|isbn=|ref= Paasikivi1958|language=fi|trans-title=As miñas accións en Moscova e Finlandia 1939-1941}}
* {{cita libro|apelidos=Palokangas|nome=Markku|title=Talvisodan pikkujättiläinen|ano=1999|chapter= Suomalaisjoukkojen aseistus ja varustus|ref=harv|language=fi|trans-chapter=Armamento e equipamento das forzas finlandesas}}
* {{cita libro|apelidos=Paulaharju|nome=Jyri|title=Talvisodan pikkujättiläinen|ano=1999|chapter=Pakkastalven kourissa|ref=harv|language=fi|trans-chapter=Nos grilletes do inverno}}
* {{citeCita newsnovas|apelidos=Paskhover|nome=A.|url=http://www.istpravda.com.ua/blogs/2015/06/3/148356/|trans-title="Exército Vermello – o máis pacífico, o máis heroico..."|script-title=uk:Красная Армия – самая миролюбивая, самая героическая..."|publisher=''[[Ukrayinska Pravda]]''|date=2015-06-03|ref=harv|language=ru|ano=2015}}
* {{cita libro|apelidos=Peltonen|nome=Martti|title=Talvisodan pikkujättiläinen|ano=1999|chapter=Ilmasota talvisodassa|ref=harv|language=fi|trans-chapter=Guerra aérea na Guerra de Inverno}}
* {{cita libro|apelidos=Petrov|nome=Pavel|title=Venäläinen talvisotakirjallisuus: Bibliografia 1939–1945|location=|publisher=Docendo|date=2013|isbn=978-952-5912-97-5|trans-title=Literatura rusa da Guerra de Inverno: Bibliografía 1939-1945|language=fi|ref=harv}}
* {{cita libro|title=Venäjän vallankumous ja Suomi 1917–1920 II: toukokuu 1918–joulukuu 1920|apelidos=Polvinen|nome=Tuomo|publisher=WSOY|ano=1987|isbn=951-0-14299-9|location=|pages=|ano-orixinal==1971|ref=harv|trans-title=Revolución rusa e Finlandia 1917–1920 II: maio de 1918 – decembro de 1920}}
 
* {{cita libro |apelidos=Ravasz |nome=István |url=http://www.wysocki.hu/old/irasok/dok/ravasz_finn.pdf |title=Finnország függetlenségi harca 1917–1945, Magyar önkéntesek Finnországban |trans-title=A loita de Finlandia pola independencia de 1917 a 1945, voluntarios húngaros en Finlandia |publisher=Wysocki Légió Hagyományőrző Egyesületnek |ref=harv |ano=2003 |language=hu |dataacceso=16 de maio de 2019 |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20171020105939/http://www.wysocki.hu/old/irasok/dok/ravasz_finn.pdf |dataarquivo=20 de outubro de 2017 |urlmorta=si }}
* {{cita libro|last1=Reiter|first1=Dan|title=How Wars End|edition=Illustrated|ano=2009|publisher=Princeton University Press|isbn=069114060X|url=https://books.google.com/?id=-_Avp1TNYjMC|accessdate=29 October 2010 |ref=harv |lingua=en}}
Liña 392 ⟶ 390:
* {{cita libro|apelidos=Vihavainen|nome=Timo|title=Talvisodan pikkujättiläinen|ano=1999|chapter=Talvisota neuvostohistoriakirjoituksessa|ref=harv|language=fi|trans-chapter=A Guerra de Inverno na historiografía soviética}}
* {{cita libro|apelidos1=Vuorenmaa|nome1=Anssi|apelidos2=Juutilainen|nome2=Antti|title=Talvisodan pikkujättiläinen| ano=1999|chapter=Myytti Mannerheim-linjasta|ref=harv|language=fi}} (Mito da Liña Mannerheim)
* {{citeCita web |url=https://yle.fi/uutiset/osasto/news/putin_winter_war_aimed_at_correcting_border_mistakes/6539940 |title=Putin: Winter War aimed at correcting border "mistakes"|author=[[Yle|Yle News]] |date=2013-03-15 |accessdate=2017-12-14 |ref=harv |lingua=en|archive-url=https://web.archive.org/web/20171214072040/https://yle.fi/uutiset/osasto/news/putin_winter_war_aimed_at_correcting_border_mistakes/6539940|archive-date=2017-12-14|dead-url=no}}
* {{cita libro |apelidos-editor1=Zeiler |nome-editor1=Thomas W. |apelidos-editor2=DuBois |nome-editor2=Daniel M. |title=A Companion to World War II|series=Wiley Blackwell Companions to World History |volume=11 | ano=2012 |ref=harv |lingua=en |publisher=Wiley-Blackwell|isbn=978-1-4051-9681-9}}
{{Refend}}