Edil curul: Diferenzas entre revisións

Xurdiron durante a [[República Romana|República romana]], inicialmente para organizar algunhas celebracións. Foi un cargo ao que podían optar os [[patricio]]s e os [[plebe]]os, nacido a imaxe dos edís plebeos, que foron anteriores, e que levan o adxectivo de curul pola cadeira de marfil na que tiñan dereito a se sentar para exerce-las súas funcións<ref>{{Cita libro|título=Historia de la vida de Marco Tulio Ciceron|apelidos=Middleton|nome=Conyers|editorial=Imprenta Real|ano=(1790|ISBN=|outros=(orixinal en inglés), traducidop. por Joseph Nicolás de Azara)|lugar=Madrid|páxina=93|tipo=|ref=}}</ref>. As súas competencias principais eran tres:

* Outras competencias: a imposición de multas en virtude da ''coercitio'', pero estaban sometidos a la ''provocatio ad populum'' perante os comicios por tribos; tamén tiñan xurisdición civil e criminal e a capacidade de resolver os preitos menores relacionados co comercio, sobre todo dos contratos de compraventa de animais e escravos nos negocios das prazas dos mercados,<ref>{{Cita libro|título=Derecho romano clásico|apelidos=Betancort|nome=Fernando|editorial=Universidad de Sevilla|ano=(2007|ISBN=978-84-472-1099-2|edición=3ª revisada e aumentada|serie=Manuales universitarios), nºp. 33|lugar=Sevilla|páxina=68|ref=}}</ref>, sempre baixo a supervisión do Pretor urbano; e levar a cabo unha regulación en materias de vicios ocultos.

No entanto, as diferenzas entre Curules e non Curules fóronse acurtando e, si xa de por si é difícil distinguir entre as funcións dos edís das doutros maxistrados, aínda máis complicado é distinguir entre as función ou tarefas dos edís plebeos e dos curules. De tódolos xeitos, hai constancia de que había xogos e festividades asociadas especificamente a un tipo de edil. Por exemplo os Xogos Plebeos -''Ludi Plebeii''- eran administrados exclusivamente polos edís plebeos mentres que os ''Ludi Magni'', ''Ludi Scenici'' e os ''Ludi Megalenses'' polos curules.<ref>http{{Cita web|url=https://wwwwww2.uned.es/geo-1-historia-antigua-universal/ROMA/principalconromano.htm|páxina-web=uned.es|título=INSTITUCIONES POLÍTICAS DE LA REPÚBLICA ROMANA|data-acceso=24-05-2019|apelidos=Vázquez Hoys|nome=Ana Mª}}</ref>

AparecenAparece no [[-367|367 a.C]]<ref>{{Cita web|url=http://www.elergonomistauniversojus.com/derechoromano/repromana.htm|páxina-web=universojus.com|título=PáxinaRepública elergonomista.comromana|data-acceso=18-04-2017|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20170426062244/http://www.elergonomista.com/derechoromano/repromana.htm|dataarquivo=26-04-2017|urlmortalingua=sies}}</ref>, creada ao mesmo tempo que a pretura<ref>{{Cita web|url=http://deconceptos.com/ciencias-sociales/curul|páxina-web=deconceptos.com|título=PáxinaConcepto de Deconceptos.comcurul|data-acceso=18-04-2017|lingua=es}}</ref>, como unha maxistratura de 2 persoas reservada só para patricios, aínda que 3 anos despois foron admitidos tamén os plebeos<ref name=":0" />. Dende ese momento, exerceron a maxistratura alternativamente patricios e plebeos; posteriormente a designación foi independente da clase mais no 541 [[ab urbe condita]] ([[-212|212 a.C]]) volveuse á súa designación alternativa (patricios nos anos impares e plebeos nos anos pares). Máis tarde asumiron funcións policiais, sanitarias, morais, abastecementos, mercados, prezos, calidade, e organización de xogos.

Os edís quedaron moi postergados durante o [[Imperio Romano|Imperio]] do mesmo xeito que sucedeu con moitos outros cargos orixinados na República. Así, [[Octavio Augusto|Augusto]] desposuíunos de varias atribucións, asignándolles varios dos seus labores a maxistrados de menor rango pero especializados nas devanditas tarefas. No entanto, este emperador conferiría aos curules novas misións, como a de apagar lumes, para o que lles dotou dun exército de 600 escravos. Non moito máis tarde esa misión pasaría a encomendarse ao ''Praefectus Vigilum.'' O cargo de edil extinguiuse definitivamente no [[século III]], baixo o mandato de [[Alexandre Severo]]<ref>{{Cita web|url=http://universojus.com/definicion/edil-curul|páxina-web=universojus.com|título=PáxinaRepública de universojus.comromana|data-acceso=18-04-2017|lingua=es}}</ref>.

{{listaref|30em}}