Colombia: Diferenzas entre revisións

Contido eliminado Contido engadido
Breogan2008 (conversa | contribucións)
Breogan2008 (conversa | contribucións)
Liña 331:
[[Ficheiro:Gabriel Garcia Marquez, 2009.jpg|miniatura|O [[Premio Nobel de Literatura|Nobel de literatura]] [[Gabriel García Márquez]].<ref>{{cita web|url= https://www.nobelprize.org/nobel_prizes/literature/laureates/1982/marquez-lecture.html|título= Gabriel García Márquez – Nobel Lecture|editorial= nobelprize.org |dataacceso= 12 de marzo de 2017}}</ref>]]
[[Ficheiro:Fi 322 Isaacs, Jorge.jpg|miniatura|dereita|[[Jorge Isaacs]] foi un dos grandes expoñentes da literatura en lingua castelá do século XIX.]]
A literatura de Colombia data da [[América precolombiana|época precolombiana]], sendo un notable exemplo do período o poema épico coñecido como a ''[[Lenda de Yurupary]]'' (en [[Lingua nheengatu|nheengatu]]: ''Juruparí'').<ref name="The Legend of Yurupary">{{cita libro|título= Legend of Yurupary|editorial= Cooperativa Editorial Magisterio|isbn= 978-958-20-0836-9|ano=2006|url= https://books.google.com/books?id=s_ADFUglHo0C&pg=PP1#v=onepage}}</ref> En tempos da colonia española, salientan os escritores [[Juan de Castellanos]] (''[[Elegías de varones ilustres de Indias]]''), Hernando Domínguez Camargo e o seu poema épica a San Ignacio de Loyola, [[Pedro Simón]], [[Juan Rodríguez Freyle]] (''[[El Carnero]]''),<ref>{{cita web|url= https://sites.google.com/site/cursodeliteraturacolombiana/unidad-2/los-cronistas |título=Cronistas del Nuevo Reino de Granada|editorial= ihlc.udea.edu.co |dataacceso= 31 de marzo de 2014}}</ref> [[Lucas Fernández de Piedrahita]], e a monxa [[Francisca Josefa de la Concepción|Francisca Josefa de Castillo]], representante do [[misticismo]].
 
A literatura logo da independencia está vencellada ó romanticismo de autores como [[Antonio Nariño]], [[José Fernández Madrid]], [[Camilo Torres Tenorio]] e [[Francisco Antonio Zea]].<ref>{{cita web|url=http://biblioteca-virtual-antioquia.udea.edu.co/pdf/8/8_2024432110.pdf |título=Vida, pasión y muerte del romanticismo en Colombia |editorial=biblioteca-virtual-antioquia.udea.edu.co |dataacceso=31 de marzo de 2014 |deadurl=yes |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20141024064257/http://biblioteca-virtual-antioquia.udea.edu.co/pdf/8/8_2024432110.pdf |dataarquivo=24 de outubro de 2014 }}</ref><ref>{{cita web|url= http://ihlc.udea.edu.co/delc/index.php?tema=484&/Romanticismo |título= Romanticismo – Diccionario electrónico de la literatura colombiana|editorial= ihlc.udea.edu.co |data= 5 de novembro de 2007}}</ref> Na segunda metade do século XIX e comezos do XX fíxose popular o xénero literario do ''[[costumismo]]''; grandes escritores deste período foron [[Tomás Carrasquilla]], [[Jorge Isaacs]] e [[Rafael Pombo]] (este último escribiu notables obras de literatura infantil).<ref>{{cita web|url= http://www.biblioteca.org.ar/libros/155763.pdf |título= Colombian children's literature|editorial= biblioteca.org.ar |data= 12 de marzo de 2017}}</ref><ref>{{cita web|url= http://ihlc.udea.edu.co/delc/index.php?tema=477&/Costumbrismo |título= Costumbrismo – Diccionario electrónico de la literatura colombiana|editorial= ihlc.udea.edu.co |data= 5 de novembro de 2007}}</ref> Neste período, autores como [[José Asunción Silva]], [[José Eustasio Rivera]], [[León de Greiff]], [[Porfirio Barba-Jacob]] e [[José María Vargas Vila]] desenvolveron o movemento [[Modernismo|modernista]].<ref>{{cita libro|título= Literatura y Cultura: narrativa colombiana del siglo XX. Del siglo XIX al siglo XX: debates sobre la cultura nacional |autor1= Jaramillo, M.M.|autor2= Osorio, B. |autor3= Robledo, A.|ano=2000|url= http://www.banrepcultural.org/sites/default/files/lablaa/literatura/narrativa/Volumen1CapI.pdf |lingua = castelán}}</ref><ref>Rodríguez-Arenas, F.M. (2006). Bibliografía de la literatura colombiana del siglo XIX: AL. Stockcero, Inc.</ref><ref>Rodríguez-Arenas, F.M. (2006). Bibliografía de la literatura colombiana del siglo XIX: MZ. Stockcero, Inc.</ref> En 1872, Colombia estabeleceu a [[Academia Colombiana da Lingua]], a primeira academia da lingua castelá en América.<ref>{{cita web |url= http://www.colombiaaprende.edu.co/html/home/1592/article-130142.html |título= Colombian Academy of Language |editorial= colombiaaprende.edu.co |lingua= castelán |dataacceso= 9 de outubro de 2013 |urlarquivo= https://web.archive.org/web/20150923205543/http://www.colombiaaprende.edu.co/html/home/1592/article-130142.html |dataarquivo= 23 de setembro de 2015 |dead-url= yes |df= dmy-all }}</ref> O poeta [[Candelario Obeso]] escribiu ''Cantos Populares de mi Tierra'' (1877), o primeiro libro de poesía dun autor afrocolombiano.<ref>{{cita web|url= http://thecitypaperbogota.com/culture/obeso-poet-of-the-magdalena/ |título= Obeso: Poet of the Magdalena |editorial= thecitypaperbogota.com |dataacceso= 9 de marzo de 2014}}</ref><ref name="Candelario Obeso">{{cita libro|título= "Chambacú, la historia la escribes tú": ensayos sobre cultura afrocolombiana (Candelario Obeso)|autor=Lucía Ortiz|editorial=IBEROAMERICANA|isbn= 978-84-8489-266-3|ano=2007|url= https://books.google.com/books?id=VlfcbtH9EY4C&pg=PP1#v=onepage|páxinas=47–69|lingua = castelán}}</ref>