Cantiga de mestría: Diferenzas entre revisións

Contido eliminado Contido engadido
m →‎Antoloxía: Arranxos varios
Sen resumo de edición
Liña 1:
{{Atención|data=marzo de 2019}}{{ortografía}}{{ligazóns internas}}{{wikificar}}
UnhaA '''cantiga de mestría'''<ref>[http://www.cirp.es/pls/bal2/f?p=106:10:8855792983922455602::::P10_TERMO,P10_TIPO:cantiga%20de%20mestr%C3%ADa,termo Ficha] no ''Dicionario de Termos Literarios' do [[Centro Ramón Piñeiro para a Investigación en Humanidades]].</ref> é, dentro da [[Literatura galego-portuguesa|lírica medieval galego-portuguesa]], unha composición característicaestrófica porque seguirsegue un esquema métrico do tipo: ''abbacca'', ''abbaccb'', ababcca, ''ababccb;'' e carecercarece de retrouso, en contraposición á [[cantiga de refrán]]. Este tipo de cantiga foi moi usada na composición de [[Cantiga de escarnio e maldicir|cantigas de escarnio]] e nas de [[Cantiga de amor|amor]], sendo estas as máis relevantes. A rima nestas cantigas é sempre consonante.
 
== Historia e características ==
=== Orixe ===
As '''cantigas''' son poesías cantadas que combinan a música e a literatura. Popularizaronse nos séculos XII e XIV, especialmente no territorio galego-portugués e eran recitadas por xoglares e trovadores, quen escribían as letras, poñían música e as interpretaban. En función da súa composición ou estrofas, poden clasificarse en ''cantigas de refrán'' ou '''''cantigas de mestría'''.''
A súa orixe está na poesía dos trobadores provenzais, os mesmos que a nomearon así por ser esta o tipo de cantiga máis perfecta, maís artísticas e libre de todo artificio popular. Aínda que gran parte da lírica galego-portuguesa bebe da tradición culta da cançó provenzal, esta sufrirá un cambio na súa adaptación a tradición lírica do noroeste peninsular, onde se fusionará co estilo local de vello dándolle así un carácter máis alonxado da súa orixe culta. Isto manifestarase en feitos como a práctica ausencia de versos isosilábicos, resultado propio dunha mestura de poesía coa lírica oral. A cantiga de mestría pódese entender como o estilo de métrica máis próximo a este xénero trobadoresco medieval do sur de Francia, xa que conserva con maior fidelidade esa tradición culta referida anteriormente.
 
A súa orixe está na poesía dos trobadores provenzais, os mesmos que a nomearon así por ser esta o tipo de cantiga máis perfecta, maís artísticas e libre de todo artificio popular. Aínda que gran parte da lírica galego-portuguesa bebe da tradición culta da cançó provenzal, esta sufrirá un cambio na súa adaptación a tradición lírica do noroeste peninsular, onde se fusionará co estilo local de vello dándolle así un carácter máis alonxado da súa orixe culta. Isto manifestarase en feitos como a práctica ausencia de versos isosilábicos, resultado propio dunha mestura de poesía coa lírica oral. A cantiga de mestría pódese entender como o estilo de métrica máis próximo a este xénero trobadoresco medieval do sur de Francia, xa que conserva con maior fidelidade esa tradición culta referida anteriormente.
 
Polo tanto, a cantiga de mestría pódese entender como o estilo de métrica máis próximo a este xénero trobadoresco medieval do sur de Francia, xa que conserva con maior fidelidade esa tradición culta referida anteriormente.
 
En definitiva, a '''cantiga de mestría''' é a composición estrófica que se emprega nas cantigas, que consta de catro estrofas de sete versos octosílabos e decasílabos. Na obra ''A cantiga de Amor'' de <u>Vicenç Beltran</u>, recolle a conclusión de <u>J.M. d’Heur</u>: din que é probabel que, nas súas orixes, a cantiga de mestría proceda da adaptación das formas provenzais, mentres as de refrán sexan autóctonas, e de aí a súa estreita vinculación coa cantiga de amigo. Como observa <u>Vicenç Beltran</u>, este proceso debeu asociarse a unha profunda hibridación de ambas tradicións, se temos que xulgar pola frecuencia con que o refrán aparece nas cantigas de amor.
 
=== Autores ===
 
===== '''Autores que escribiron cantiga de maestría:''' =====
 
* '''[[Vasco Praga de Sandim'''Sandin]]
* '''[[Johan Soairez Somesso|Johan Soayrez Somesso''']]
* '''[[Paay Soarez de Taveyros''']]
* [[Fernan R. de Calheyros]]
* [[Johan Garcia de Guilhade]]
* [[Johan Soarez Coelho]]
* [[Johan Ayras de Santiago]]
* [[Pero da Ponte]]
* [[Pero Garcia Burgalês|Pero Garcia Burgales]]
* [[Don Dinis|Don Denis.]]
 
=== Temática ===
Liña 10 ⟶ 31:
 
=== Aspectos formais ===
Atendendo aos aspectos formais, a estructura da cantiga presenta catro estrofas de sete versos octasílabos ou decasílabos sen refrán final. Véxase esta cantiga de [[João Lopes de Ulhoa]]:
[[Ficheiro:Cantigas - Bell player.jpg|miniatura|alt=|Músico tocando las campanas]]
[[Ficheiro:Cantigas 1.jpg|miniatura|Miniatura de las "Cantigas de santa María". Detalle.|alt=]]
<poem>
A mia senhor que me foi amostrar
Liña 45 ⟶ 65:
</poem>
 
Conta con catro cobras de sete versos cada unha sendo estes decasílabos en todos os casos e cun esquema rítmico idéntico en todas as cobras, ABBACCA''abbacca''.
 
"Comprovação de que o artigo foi indicado para concorrer ao Prêmio de Melhor Artigo ou foi Premiado.". dx.doi.org. Consultado o 2019-03-30.
 
== Antoloxía ==
As cantigas de mestría teñen unha autoría moi diversa e son propias dos autores máis antigos. Véxase unha antoloxía dos autores da cantiga de mestría coas súas correspondentes obras:
 
* '''Afonso Mendes de Besteiros:''' - ''Oimais quer’eu punhar de me partir''
* '''Afonso Pais de Braga:   -'''''Ai mia senhor! quer’eu provar''
*                                     -''Pois mia senhor de mi nom quer pensar''
* '''Afonso Sanches: -''' ''De vos servir, mia senhor, non me val''
* ''                                       - Muitos me dizem que servi doado''
* ''                                      - Pero eu dixe, mia senhor''
* ''                                      - Tam grave dia que vos conhoci''
* '''Afonso X: -''' ''Bem sabia eu, mia senhor''
* ''                            - Pois que m’hei ora d’alongar''
* ''' Airas Carpancho:''' ''- Pois que se nom sente a mia senhor''
* '''Airas Engeitado:''' ''- Nunca tam gram coita sofri''
* ''                                       - Tam grave dia vos eu vi''
* '''Airas Moniz de Asma:''' '' - Mia senhor, vim-vos rogar''
* ''                                                  - Pois mi amor nom val d’eu muit’amar''
* '''Airas Nunes:''' ''- Falei noutro dia con mia senhor''
* ''                                - Par Deus, coraçom, mal me matades''
* ''                                - Que muito m’eu pago deste verão''
* ''                                - Vi eu, senhor, vosso bom parecer''
* ''' Anónimo:''' ''- Nosto senhro, que mi a mim faz amar'' (João Peres de Aboim)
*                              - ''Pois minha senhor, me manda'' (Rui Queimado)
* '''Anónimo 1:''' ''- Nunca tan coitad’home por moller''
* '''Anónimo 2:''' ''- Dizem-mi as gentes por que nom trobei'' (João Peres de Aboim)
* '''Anónimo 4:''' ''- Des hojemais me quer’eu, mia senhor''
* ''                               - Oro poss’eu com verdade dizer''
* ''                               - Senhora fremosa, já nunca será''
* '''Bernal de Bonaval:''' ''- Abril Peres, muit’hei eu gram pesar''
* ''                                            - Ai Deus! e quem mi tolherá''
* ''                                           - Pero m’eu moiro, mia senhor''
* '''Bonifaci Calvo:      ''' ''- Moi gran poder há sobre mim Amor''
 
'''   '''
 
* '''Vasco Praga de Sandim'''
* '''Johan Soayrez Somesso'''
* '''Paay Soarez de Taveyros'''
* '''Corte de Alfonso X'''
* '''Joao Lopes de Ulhoa:''' ''- A mia senhor, que me foi amostrar''
 
''                                    - Em que afã que hoje viv’! E sei''
 
''                                    - Juro-vos eu, fremosa mia senhor''
 
* {| class="wikitable" |+ !Autor !Obra !Obra |- |Alfonso Pais de Braga |''Ai mia senhor! quer'eu provar'' |Pois mia senhor de mi nom quer pensar |- |Alfonso Sanches |De vos servir, mia senhor, non me val |Muitos me dizem que servi doado |- |Alfonso X |Bem sabia eu, mia senhor |Pois que m'hei ora d'alongar |- |Airas Carpancho |Pois que se nom sente a mia senhor | |- |Airas Engeitado |Nunca tan gram coita sofri |Tan grave dia vos eu vi |- |Airas Moniz de Asma |Mia senhor, vim-vos rogar |Pois mi amor nom val d'eu muit'amar |- |Airas Nunes |Falei noutro dia con mia senhor |Par Deus, coraçom, mal me matades |- |Anónimo |Nosto senhro, que mi a mim faz amar (João Peres de Aboim) |Pois minha senhor, me manda (Rui Queimado) |- |Anónimo 1 |''Nunca tan coitad’home por moller'' | |- |Anónimo 2 |''Dizem-mi as gentes por que nom trobei'' (João Peres de Aboim) | |- |Anónimo 4 |''Des hojemais me quer’eu, mia senhor'' |''Oro poss’eu com verdade dizer'' |- |Bernal de Bonaval |''Abril Peres, muit’hei eu gram pesar'' |''Ai Deus! e quem mi tolherá'' |- |Bonifaci Calvo |''Moi gran poder há sobre mim Amor'' | |- |Joao Lopes de Ulhoa |''A mia senhor, que me foi amostrar'' |''Em que afã que hoje viv’! E sei'' |} <br />
''                                   - Nostro Senhor! que nom fui guardado''
 
== Notas ==