Zungaria: Diferenzas entre revisións

[[Ficheiro:Puerta de Zungaria.png|miniatura|400px|Localización da [[Zungaria]] (en verde, á dereita), e da coñecida como [[porta de Zungaria]], na [[Asia Central]].]]

A '''Zungaria''' (tamén transcrito como ''Dzungaria'' e ''Junggar'') é unha árida rexión histórica e xeográfica da [[Asia Central]] situada no noroeste da [[China]], na metade norte de [[Xinjiang]], tamén coñecido como Beijiang (en [[lingua chinesa|chinés]] '''北疆'''; en [[pinyin]] '''Běijiān'''; literalmente, 'Xinjiang do Norte'),<ref name="Starr2004">{{citeCita booklibro|author=S. Frederick Starr|title=Xinjiang: China's Muslim Borderland|url=https://books.google.com/books?id=GXj4a3gss8wC&pg=PA30&dq#v=onepage&q=zungharia%20and%20altishahr&f=false|data=15 de marzo de 2004|publisher=M. E. Sharpe|isbn=978-0-7656-3192-3|pages=30–}}</ref> entre as [[montañas Altai]] e as do [[Tian Shan]].

777 000 [[quilómetro cadrado|km²]], e se estende polo oeste por [[Mongolia]] e polo leste por Casaquistán.

Zungaria encóntrase delimitada naturalmente ao norte pola cordillera de Altai mongola, e ao sur por outra importante cordilleira, Tian Shan (ou "montes Celestiais"). Adoita considerarse que polo leste alcanza até o gran lago salado, en proceso de colmatación e desecamento, o [[lago Balkhash]], aínda que as montañas de Zungaria separan a Zungaria propiamente dita do lago.

O grao de [[amplitude térmica]] é tal que, durante o inverno [[boreal]], en xaneiro, as temperaturas adoitan descender a -40 &nbsp;°C nas zonas máis baixas e durante o verán –especialmente en xullo– as temperaturas poden alcanzar facilmente os 45 &nbsp;°C. Excepto nas montañas, as precipitacións son escasas, no rango dos 400&nbsp;mm/ano.

A pesar do seu relevo e ao clima, a Zungaria desempeñou un papel de algunha significación histórica. Os primeiros habitantes da rexión foron pobos de [[Linguas indoeuropeas|lingua indoeuropea]], como os [[tocarios]] na [[prehistoria]] e os [[Jushi|jushi]] (ou gushi) no primeiro milenio antes de Cristo.<ref>Jan Romgard (novembro de 2008): [http://sino-platonic.org/complete/spp185_silk_road.pdf "Ancient Human Settlements in Xinjiang and the Early Silk Road Trade". ''Sino-Platonic Papers'', '''185'''.]</ref> Antes da era actual foi un dos principais asentamentos do pobo [[wusun]] (así chamado polos chineses), e tamén a sede dunha especie de [[monarquía|reino]] [[escita]]. Os escitas (en [[grego antigo]] Σκύθης, ''Scýthēs'', ou Σκύθοι, ''Scýthoi'') era como se denomoniaban na [[Idade Antiga|Antigüidade]] aos membros dun grupo de pobos de orixe [[Irán|iranio]] caracterizados por unha cultura baseada no pastoreo nómade e a cría de cabalos de monta. Durante a [[Antigüidade clásica]], os escitas dominaron a estepa póntica, a cal recibiu o nome de [[Escitia]].<ref>Scythian, member of a nomadic people originally of Iranian people who migrated from Central Asia to southern Russia in the 8th and 7th centuries BC ''The New Encyclopedia Britannica'', 15ª ed.</ref> O seu idioma sería o antecesor do moderno [[lingua oseta|oseto]].

Sendo xeográfica, histórica e etnicamente distinta a Zungaria propiamente dita da zona de [[lingua turca|fala túrquica]] da conca do [[Tarim]], a [[dinastía Qing]] era ben consciente destas diferenzas entre a antiga zona mongol [[budista]] ao norte dos Tian Shan e os [[Islam|musulmáns]] de fala turca ao sur destes montes, e gobernounos en unidades administrativas separadas nun principio.<ref>[https://books.google.com/books?id=FW8SBAAAQBAJ&pg=PA69#v=onepage&q&f=false Liu & Faure 1996], p. 69.</ref> Con todo, os Qing e os gobernos chineses posteriores comezaron a pensar en ambas as áreas como parte dunha rexión distinta, e integráronas nunha soa provincia, [[Xinjiang]].<ref>[https://books.google.com/books?id=FW8SBAAAQBAJ&pg=PA70#v=onepage&q&f=false Liu & Faure 1996], p. 70.</ref>

Na actualidada, como centro da industria pesada de Xinjiang —xerador da maior parte do [[PIB]] de Xiniiang e coa súa capital política [[Urumchi]] ("pasteiro fermoso", en [[lingua mongol|mongol]])— o norte de Xinjiang segue atraendo migración intraprovincial e interpCrovincial ás súas cidades. En comparación co sur de Xinjiang (''Nanjiang'', ou a conca do [[Tarim]]), Zungaria está relativamente ben integrada co resto de China por [[ferrocarril]] e mantén vínculos comerciais co resto do país.<ref name="Stahle">{{citeCita web|url=http://digitallibrary.usc.edu/assetserver/controller/item/etd-Stahle-2942.pdf|title=Ethnic Resistance and State Environmental Policy: Uyghurs and Mongols|first=Laura N.|last=Stahle|date=agosto de 2009|publisher=University of southern California}}</ref>

* Hopper, Ben & Webber, Michael (2009): "Migration, Modernisation and Ethnic Estrangement: Uyghur migration to Urumqi, Xinjiang Uyghur Autonomous Region". ''Inner Asia'', '''11''', pp. &nbsp;173–203.