Pobo búlgaro: Diferenzas entre revisións

Os '''búlgaros''',<ref>{{DRAG|búlgaro}}</ref> [[Etnia|grupo étnico]] [[Historia dos eslavos do sur|eslavo sur]]<ref>[https://www.britannica.com/topic/Slav "Slavs." In: ''Encyclopaedia Britannica''.] (en inglés).</ref><ref>{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=NwvoM-ZFoAgC&pg=PA134&dq=&hl=bg&ei=kPIOTYvSLIyOjAeVn6C9Dg&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=6&ved=0CD0Q6AEwBQ#v=onepage&q=&f=false |title=One Europe, many nations: a historical dictionary of European national groups, James Minahan, Greenwood Publishing Group, 2000, ISBN 0-313-30984-1, pp. 134 – 135 |publisher=Google Books |accessdate=2011-11-13}}</ref><ref>[https://www.academia.edu/32675557/Cultural_Proximity_of_the_Slavic_Nations Proximidade cultural das nacións eslavas]</ref> que sobre todo viven na [[Bulgaria]]. Búlgaros evan un nome herdado de pobos de [[Asia Central]] hoxe designados co nome de ''protobúlgaros''. Entran na historia na Antigüidade tardía, con outros pobos migratorios, establecéndose entre o [[río Danubio|Danubio]] e os [[Balcáns|montes Haemus]], no territorio dun [[Imperio bizantino|Imperio romano de Oriente]] xa feble por outras invasións, a finais do [[século V]]. Liberados sobre o ano [[632]], crean daquela a [[Antiga Gran Bulgaria]] (Η παλαιά μεγάλη Βουλγαρία en crónicas bizantinas) baixo o [[khan]] [[Kubrat]].

 

[[Ficheiro:Mount-Imeon.PNG|miniatura|290px|A patria antiga dos protobúlgaros nos montes de [[:en:Mount Imeon|Imeon]] (Pamir), segundo o mapa de [[Asia Central]] do atlas xeográfico armenio ‘Asxarhacoyc’ (séculos V-VII), reconstruída polo académico S.T.&nbsp;Eremian.]]

Os [[protobúlgaros]] migran das estepas do norte do [[Cáucaso]] e do [[mar de Azov]]. Propuxéronse moitas teorías sobre as súas orixes: as máis recentes líganos aos pobos que habitaban a [[Asia Central]] e de [[linguas iranias|lingua irania]], todos cuxos soberanos portaban nomes iranios. Con todo, algúns elementos turcófonos se foron xuntando a ele sen diversas épocas.

Crese que os ''protobúlgaros'' estableceron un imperio na beira do [[mar Caspio]] no [[século II]]. Este disgregouse, ao que parece, en razón do poderío dos [[kházaros]] no [[século VII]]. Os protobúlgaros dispérsanse entón cara a [[Europa Central]]. Así, a partir desta “Gran Bulgaria” das orixes, por ondas migratorias, constituíronse estados búlgaros máis ou menos duradeiros:

 

 

Na chaira ao sur do [[Río Danubio|Danubio]], onde os [[protoeslavos]] deran entrado grazas ás invasións dos ávaros no século VI, os protobúlgaros fundan un primeiro reino no [[século VII]], baixo o reinado do [[khan]] [[Asparukh]]. Este fai recoñecer a súa autoridade aos protoeslavos, moito máis numerosos, a cambio da súa axuda contra o emperador [[Constantino IV]]. Tras a súa vitoria, en [[681]], Asparukh atópase á cabeza das tribos protoeslavas.

Ao principio a aristocracia guerreira búlgara goberna apoiándose nos xefes (''knias'') destas última se pon en marcha as estruturas dun poder central do cal se ignora case todo. Con todo, os protobúlgaros do Danubio acaban por se asimilaren aos protoeslavos no plano cultural.

 

 

Así, se [[Bulgaria]] e os búlgaros actuais deben o seu nome a este pobo, na [[lingua búlgara]] actual, unha [[linguas eslavas|lingua eslava]], un número relativamente pequeno de palabras provén da lingua dos [[protobúlgaros]].

{{Listaref|30em}}

 

* Shirakatsi, Anania (1992). ''The Geography of Ananias of Sirak (Asxarhacoyc): The Long and the Short Recensions''. Introdución, trad. e comentario por Robert H. Hewsen. Wiesbaden: Reichert Verlag. (ISBN 9783882264852) (en inglés).

* "Bulgarian language." In: ''Encyclopaedia Britannica''. [https://www.britannica.com/topic/Bulgarian-language] (en inglés).

* Wayles Browne Vyacheslav Vsevolodovich Ivanov. "Slavic languages." In: ''Encyclopaedia Britannica''. [https://www.britannica.com/topic/Slavic-languages] (en inglés).

 

* [[Ahmad ibn Fadlan]].

* [[Linguas oghoures]].

* [[Grimoaldo I de Benevento]].

* [[Khanato búlgaro]].

* [[Asparukh]].

 

* [http://www.joshuaproject.net/peoples.php?rop3=101722 Bulgarian - Joshua Project] (en inglés).

 

{{Control de autoridades}}

 

{{ORDENAR:Bulgaro}}

[[Categoría:Pobos antigos]]

[[Categoría:Grupos étnicos de Albania]]

[[Categoría:Grupos étnicos de Grecia]]

[[Categoría:Grupos étnicos de Europa]]

[[Categoría:Grupos étnicos de Moldavia]]

[[Categoría:Grupos étnicos de Serbia]]