Poznan: Diferenzas entre revisións

Contido eliminado Contido engadido
Elisardojm (conversa | contribucións)
m Elisardojm moveu a páxina "Poznań" a "Poznan" sobre unha redirección: nome en galego segundo refs
Elisardojm (conversa | contribucións)
Poznan
Liña 7:
|situación = {{Mapa de localización
|Polonia
|label= PoznańPoznan
|position=right
|lat_deg=52 | lat_min=24 | lat_seg=0 | latNS = N | lon_deg =16 | lon_min =55 | lon_seg =0 |longEW=E
Liña 27:
|código postal = 60-001 a 61-890
|alcalde = Jacek Jaśkowiak
|sitio web = [http://www.poznan.pl/ Páxina oficial de PoznańPoznan]
}}
'''PoznańPoznan'''<ref name="udc">{{cita libro |url=http://www.udc.es/export/sites/udc/snl/_galeria_down/documentospdf/Libro_Criterios_lingua.pdf |título=Criterios para o uso da lingua |editor=Servizo de Normalización Lingüística, Universidade da Coruña |isbn=84-9749-199-8 |autores=Goretti Sanmartín Rei ''et al'' |ano=2012 }}</ref><ref>{{cita libro |url=http://anl.uvigo.es/opencms/export/sites/anl/anl_gl/documentos/Lingua_galega._Dubidas_linguisticas.pdf |isbn=84-8158-266-2 |título=Lingua galega: dúbidas lingüísticas |editor=Área de Normalización Lingüística da Universidade de Vigo |autores=Anaír Rodríguez Rodríguez, Montserrat Davila Ventura |ano=2004 }}</ref><ref>{{cita libro |apelidos1=Santa María |nome1=Inés |apelidos2=Massó |nome2=Noé |ano=2009 |título=Atlas xeográfico e histórico de Galicia e do Mundo |editorial=[[Edicións do Cumio|Do Cumio]] |isbn=978-84-8289-328-0}}</ref> ou Poznán,<ref>{{cita libro |título=[[Diciopedia do século 21]] |isbn=9788482893600 |outros=Isaac Díaz Pardo, Víctor F. Freixanes, Antón Mascato (edición)|ano=2006 |editor=Editorial Galaxia}}</ref> (en [[lingua polaca|polaco]] ''Poznań'', en [[lingua latina|latín]]: ''Posnania'', en [[lingua alemá|alemán]]: ''Posen'', [[Lingua yiddish|yiddish]]: פּױזן (Pojzn), tamén utilizado en ocasións festivas o seu nome histórico: ''Stołeczne Miasto Poznań'', "Cidade capital de Polonia") é unha das máis antigas e grandes cidades polacas (quinta por poboación absoluta con 567.000 habitantes e sexta por extensión xeográfica), situada a beiras do [[río Varta]]. Capital da rexión da [[Gran Polonia]] e arquidiocese de PoznańPoznan. PoznańPoznan atópase entre [[Berlín]] (270&nbsp;km) e [[Varsovia]] (300&nbsp;km) e é un importante nó ferroviario e vía de comunicación por estrada no país (estradas europeas E30 e E261), posúe ademais un aeroporto internacional.
 
PoznańPoznan é recoñecida por ser o berce da nación polaca, por cumprir no pasado a función de capital do estado e por ser a residencia dos monarcas polacos. Polo nomeamento do presidente da nación, [[Lech Kaczyński]], con data 11 decembro de 2008 foi declarada, ''PoznańPoznan - conxunto histórico, en recordo da memoria histórica''. PoznańPoznan é candidata a [[Capital Europea da Cultura]] en 2016.
 
== Historia ==
[[Ficheiro:Ayuntamiento, Poznan, Polonia, 2014-09-18, DD 61-63 HDR.jpg|miniatura|180px|dereita|A Casa do Concello de PoznańPoznan.]]
[[Ficheiro:Poznan Poland.jpg|miniatura|180px|Antiga Praza Maior.]]
[[Ficheiro:Catedral de Poznan, Poznan, Polonia, 2014-09-18, DD 04-06 HDR.jpg|miniatura|Catedral Poznan.]]
[[Ficheiro:Iglesia colegial de Poznan, Poznan, Polonia, 2014-09-18, DD 25-27 HDR.jpg|miniatura|Igrexa da Colexiata de Poznan.]]
[[Ficheiro:Museo Nacional, Poznan, Polonia, 2014-09-18, DD 46.jpg|miniatura|Museo Nacional.]]
PoznańPoznan é unha das cidades máis antigas da actual Polonia. É un importante centro histórico e a capital de Voivodia de Gran Polonia. Algúns historiadores pensan que foi a capital de [[Polonia]] no [[século X]], durante o goberno dun dos primeiros knyaz de dinastía de Piastas. O territorio de influencia da cidade de PoznańPoznan recibe en polaco o nome de Poznańia, territorio que ocupa o centro-oeste da rexión chamada [[Gran Polonia]] ou (en polaco) Wielkopolska.
 
É un lugar hipotético do acto simbólico de bautizar a ''todos os polacos'', cando o príncipe [[Mieszko I]] converteuse ao cristianismo. Seguramente o primeiro bispo polaco, Jordan, instalouse en PoznańPoznan, na actual Illa da Catedral coa primeira das catedrais da cidade (968).
 
PoznańPoznan foi a capital da rexión da [[Gran Polonia]] até que esta pasou a converterse en posesión de [[Prusia]] en [[1793]] coa [[Partición de Polonia|Segunda Partición de Polonia]], cando a súa área administrativa pasou a denominarse Prusia Meridional. En 1797 os límites da cidade foron ampliados para incluír os asentamentos fóra das murallas, e en [[1800]] anexionouse a illa de Ostrów Tumski (incluíndo a cidade separada de Chwaliszewo) e áreas sobre a beira dereita do [[Warta]], incluíndo Śródka e as máis pequenas cidades de Ostrówek e Łacina.
 
Durante o Levantamento da Gran Polonia de 1806, soldados polacos e voluntarios civís colaboraron cos esforzos de Napoleón por expulsar ás forzas prusianas. A cidade converteuse en parte do [[Ducado de Varsovia]] en 1807 e capital do Departamento de PoznańPoznan. Con todo, tras o [[Congreso de Viena]], a [[Gran Polonia]] foi devolta a Prusia, e PoznańPoznan pasou a ser a capital do autónomo Gran Ducado de Pousen. Despois das Revolucións de 1848, PoznańPoznan converteuse en capital da Provincia prusiana de Pousen. Posteriormente pasou a formar parte do [[Imperio Alemán]] coa unificación dos estados alemáns en 1871.
 
Trala derrota do [[Imperio Alemán]] na [[Primeira Guerra Mundial]], tivo lugar o Alzamento da Gran Polonia (1918-1919) que liberou a cidade así como a maior parte da Gran Polonia. Durante a Segunda República Polaca de entreguerras, foi a capital do Voivodato de PoznańPoznan. A Universidade de PoznańPoznan, agora coñecida como Universidade Adan Mickiewicz, foi fundada en 1919. Durante a [[Segunda Guerra Mundial]], Polonia sufriu a ocupación Nazi e a poboación foi reprimida con severidade. En 1945, Adolf Hitler declarou a cidade un Festung (un lugar fortificado no cal as forzas alemás conducisen unha última defensa). Como PoznańPoznan atópase na ruta directa entre [[Varsovia]] e [[Berlín]], o [[Exército Vermello]] primeiro cercou para logo asaltar a defensa alemá na Batalla de PoznańPoznan, que culminou no asalto sobre a cidadela, causando graves danos á cidade. Desde o final da guerra, PoznańPoznan foi a capital da súa área circundante, a pesar de que as fronteiras administrativas foron modificadas en 1957, 1975, e 1999. Así mesmo, PoznańPoznan é actualmente a sede do Voivodato de Gran Polonia, unha das dezaseis provincias de Polonia.
 
As manifestacións obreiras e os combates contra as forzas de seguridade do 28 e 29 de xuño de 1956 (Protestas de Poznán de 1956) foron algúns dos acontecementos principais da historia recente de Polonia.
 
== Economía ==
PoznańPoznan é un dinámico centro empresarial, académico, científico e cultural. Centro industrial (grandes empresas - [[Volkswagen]], MAN, Unilever, Beiersdorf, Bridgestone, Imperial Tobacco, Kompania Piwowarska) e de servizos, coa anual Feira Internacional de PoznańPoznan e oitenta exposicións diversas. As feiras de mostras, xutnanzasxuntanzas e congresos atraen cada ano 500 mil de visitantes (o que representa 50% do mercado feiral en Polonia), garantindo á cidade o segundo lugar entre as cidades máis importantes do turismo de negocios en toda [[Europa Central]] e do [[Europa do Leste|Leste]]).
 
En PoznańPoznan hai oito institutos públicos de ensino superior (entre eles 4 universidades) e dezasete escolas privadas, onde estudan aproximadamente preto de 142 mil estudantes. Por cada 1000 habitantes hai 221 estudantes, o que provoca que PoznańPoznan sexa neste sentido, a primeira cidade polaca que conte coa comunidade estudantil máis extensa. O mercado de traballo é moi favorable aos cidadáns. PoznańPoznan tiña en [[2009]] a menor taxa de desemprego de tódalas cidades polacas (2%), e o [[Voivodato da Gran Polonia]] menos do 10%.
 
{{Panorama|Poznan Panorama.jpg|1400px|Panorama da cidade de PoznańPoznan tomada dende a parte nordeste da cidade en Nowe Miasto.}}
 
== Demografía ==
Liña 120:
 
== Monumentos ==
[[Ficheiro:Poznań Ostrów Tumski 495-14.jpg|miniatura|Catedral de PoznańPoznan.]]
Entre os sitios máis destacados para visitar en PoznańPoznan están:
 
* Illa da Catedral de PoznańPoznan; A Catedral coa Capela Dourada.
* Antiga Praza Maior (''Stary Rynek'').
* A Casa do Concello do século XVI.
Liña 129:
* O Castelo do Emperador (século XIX), construído polos [[Prusia]]nos.
* A Biblioteca dos Raczyński (século XIX) e arredores da Praza da Independencia (Plac Wolności).
* Monumento ao Xuño de PoznańPoznan.
* Feira Internacional de PoznańPoznan (a máis importante de Polonia)
* O lago Malta.
* O Parque Wilson e invernadoiro.
Liña 136:
 
== Universidades ==
A cidade de PoznańPoznan é un importante núcleo académico en Polonia. Hai até oito universidades públicas e dezaoito privadas. Algunhas das universidades de PoznańPoznan continúan coa longa tradición de ensino, tales como a Academia Lubranski, o Colexio Xesuíta ou a Universidade de PoznańPoznan.
 
Universidades públicas:
Liña 155:
* Instituto de Xenética Humana
* Instituto de Xenética Vexetal
* Centro de Investigación Cósmica, "Observatorio Astroxeodinámico en Borowcz preto de PoznańPoznan"
 
== Deporte ==
[[Ficheiro:Lech Poznań panorama mecz.JPG|miniatura|300px|Estadio Municipal durante un partido.]]
O equipo do [[fútbol]] máis importante de PoznańPoznan é o [[Lech Poznań]], que xoga na primeira división polaca.
PoznańPoznan éfoi unha das cidades da [[Eurocopa 2012]]. Os partidos xogaransexogáronse no [[Estadio Municipal de Poznań]].
 
Outros eventos internacionais: