Taxiquistán: Diferenzas entre revisións

'''Taxiquistán''' (Тоҷикистон) é un país de [[Asia Central]]. Ten fronteiras con [[Afganistán]], a [[China]], o [[Kirguizistán]] e o [[UzbequistánUzbekistán]]. É o único país do Turquestán da ex Unión Soviética que fala unha lingua non turca, senón [[taxico]], que é unha lingua irania, que xunto co persa moderno e o darí, derivan do persa medio.

O principal grupo étnico do Taxiquistán é o [[taxico (pobo)|taxico]], con minorías tales coma os uzbecos[[Pobo uzbeko|uzbekos]] e quirguices, e unha pequena minoría en retroceso de [[Rusia|rusos]]. Dado que non todo o mundo en Taxiquistán é taxico, aos cidadáns non taxicos chámaselles taxiquistanos. O xentilicio de calquera persoa do Taxiquistán é '''taxiquistano''', mentres que o grupo étnico maioritario taxico chámanse a si mesmos '''taxico''' (tajikí).

Historicamente, o Taxiquistán e UzbequistánUzbekistán (Khanato de Buxara) foron patria dos [[xudeus de Buxara|xudeus buxorís]], que remontan a súa ascendencia ás [[Tribos Perdidas de Israel]] abandonan o cativerio dos babilonios no século VII d.C., pero non quedan apenas moitos xudeu-buxorís no Taxiquistán.

Os [[taxicos]] representan un 79.9%, os [[uzbecosPobo uzbeko|uzbekos]] un 15.3%, os [[RusiaPobo ruso|rusos]] un 1.1% (en grande retroceso debido a emigración ou o retorno a Rusia), os [[quirguices]] un 1.1% (tamén en retroceso, moitos prefiren asentarse en Quirguicia), outros (incluíndo os [[xudeus de Buxara]] e os [[alemáns do Volga]]) un 2.6% (segundo o censo de poboación do ano 2000).

|[[UzbecosPobo uzbeko|Uzbekos]] e outros [[pobos turcos]]

O sistema ferroviario conta soamente con 480 quilómetros de traxectos, todos de [[vía ancha]]. O sistema de ferrocarrís conecta os principais centros urbanos do oeste do Taxiquistán coas vilas principais nas veciñas UzbequistánUzbekistán e [[Turkmenistán|Turcomenia]]. No ano 2000 unha nova liña conectou as cidades do sur de [[Curgonteppa]] (Qurghonteppa) e [[Kulob]]. O tránsito de pasaxeiros polo Taxiquistán viuse dificultado polos fracasos periódicos dos ferrocarrís taxicos de pagar tarifas de tránsito e por cuestións de seguridade.<ref>[https://web.archive.org/web/20050226190634/http://lcweb2.loc.gov/frd/cs/profiles/Tajikistan.pdf Tajikistan country profile. Library of Congress, Federal Research Division] (Xaneiro 2007). ''Este artigo incorpora textos desta fonte que é de [[dominio público]].''</ref>

O Taxiquistán conta cunha estimación de 30.000 quilómetros de estradas, das que a grande maioría foron construídas antes de [[1991]]. Unha artería principal percorre de norte a sur a través das montañas entre a cidade de [[Ghuxand]] (Xushand), no noroeste, e Dushanbe. Unha segunda arteria vai ao leste dende Dushanbe a [[Ghorog]] (Xorogh) na [[Provincia Autónoma do Badaghxán Montañoso]] e logo ao nordés a través das montañas á cidade de [[Ox]] (Oş) en [[Quirguicia]]. Debido a que a ruta Ghuxand–Dushanbe estaba pechada en inverno, construíuse o túnel de Anzob para evitar o paso de montaña e abrir así unha ruta que conecte [[Tashquent|Taxquent]] (Taşkent) (UzbequistánUzbekistán) e puntos do norte con [[Afganistán]] e [[Paquistán]] ao sur, vía Taxiquistán.

Taxiquistán conta cun gasoduto de 549 quilómetros que leva [[gas natural]] dende UzbequistánUzbekistán ata Dushanbe e leva gas entre lugares de UzbequistánUzbekistán polo noroeste do Taxiquistán. O Taxiquistán tamén conta cun oleoduto duns 38 quilómetros.<ref>[https://web.archive.org/web/20050226190634/http://lcweb2.loc.gov/frd/cs/profiles/Tajikistan.pdf Tajikistan country profile. Library of Congress, Federal Research Division] (Xaneiro 2007). ''Este artigo incorpora textos desta fonte que é de dominio público.''</ref>

No ano 2007 o Taxiquistán contaba con 26 aeroportos, dos que 18 tiñan pavimentadas as pistas de aterraxe e dous con pistas de aterraxe de máis de 3.000 metros.<ref name="Tajikistan"/> O aeroporto máis grande é o de [[Aeroporto de Dushanbe|Dushanbe]] que ten só uns poucos voos con destinos internacionais. Uns poucos voos unen Dushanbe con Taxquent (Taşkent) que é o aeroporto máis achegado que ofrece conexións coa maioría de destinos europeos. Os seguintes aeroportos máis grandes son o de [[Aeroporto de Ghuxand|Ghuxand]] (Xujand) e o de [[Aeroporto de Kulob|Kulob]]. A compañía estatal [[Tajikistan Airlines]] que conta cun rexistro de seguridade cuestionable, ofrece voos a outros países de [[Asia Central]] coa excepción de UzbequistánUzbekistán, e voos semanais á [[Alemaña]] e a [[Rusia]].<ref>[https://web.archive.org/web/20050226190634/http://lcweb2.loc.gov/frd/cs/profiles/Tajikistan.pdf Tajikistan country profile. Library of Congress, Federal Research Division] (xaneiro 2007). ''Este artigo incorpora textos desta fonte que é de dominio público.''</ref>