Idade Contemporánea: Diferenzas entre revisións

Contido eliminado Contido engadido
Recuperando 2 fontes e etiquetando 1 como mortas. #IABot (v2.0beta9)
para invitar a ver partes na Wikipedia en inglés, mellor invitamos a ver todo na Wikipedia en inglés e aforramos muito traballo aquí
Liña 46:
A desaparición do bloque comunista deu paso ao mundo actual do [[século XXI]], en que as forzas reitoras tradicionais presencian o dobre desafío que supón tanto a tendencia á [[globalización]] como o xurdimento ou rexudimento de todo tipo de identidades,<ref>O concepto ''identidade'', de múltiple significado, é un dos máis fecundos en todo tipo de ciencias, incluídas as ciencias sociais .
 
* As Waterman, ''Identity Formation: Discovery or Creation?'' The Journal of Early Adolescence, 1984; Carol Hanisch, "The Persoal is Political," in Shulamith Firestone, ''The Dialectic of Sex''. New York: Farrar, Straus and Giroux, 2003 (first pub. 1970). ISBN 978-0-641-71168-8 e outras fontes citadas en [[:en:Identity formation]] ([[formación da identidade]]) e en [[:en:Identity politics]] ([[política da identidade]]) da wikipedia en inglés.</ref> persoais ou individuais,<ref>* ''The century of the self: Happiness Machines'', [[Adam Curtis]], [[BBC]] (documental), 2002. Citado en [http://mikifm.blogspot.com/2009/09/el-siglo-del-individualismo-documental.html ''El siglo del individualismo'']
* [[Vere Claiborne Chappell]], ''The Cambridge Companion to Locke''. Cambridge University Press, 1994. 343 pages. ISBN 0-521-38772-8 ; [[Harold W. Noonan]], ''Persoal Identity''. Routledge, 2003. 296 pages. ISBN 0-415-27315-3 ; [[Daniel Dennett]], ''Where am I?'' ; [[Derek Parfit]], Reasons and Persons, part 3. ; [[Bernard Williams]], ''The Self and the Future'', Philosophical Review 79. ; [[John Locke]], ''Of Ideas of Identity and Diversity'' (bibliografía do artigo [[:en:Persoal identity (philosophy)]] na wikipedia en inglés).</ref>
[[identidade colectiva|colectivas ou grupales]],<ref>* [http://www.globalautonomy.ca/global1/glossary_entry.jsp?id=CO.0075 Globalization and Autonomy Glossary Entry] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20071023071253/http://www.globalautonomy.ca/global1/glossary_entry.jsp?id=CO.0075 |date=23 de outubro de 2007 }}; [http://repositories.cdlib.org/csd/01-07/ Collective Identity and Expressive Forms]; [http://ssh.dukejournals.org/cgi/content/refs/28/3/439 What a Mighty Power We Can Be] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090408042333/http://ssh.dukejournals.org/cgi/content/refs/28/3/439 |date=08 de abril de 2009 }}; [http://www.findarticles.com/p/articles/mi_hb3518/is_200212/ai_n8309369 Perception of the minority's collective identity and voting behavior: The case of the Palestinians in Israel]; [http://www.uni-kiel.de/psychologie/ispp/references.php references in social pychology] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110607120746/http://www.uni-kiel.de/psychologie/ispp/references.php |date=07 de xuño de 2011 }}; http://www.history.ucsb.edu/faculty/marcuse/present/972ident.htm ; http://blogs.zdnet.com/Ratcliffe/index.php?p=26 {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20071024200042/http://blogs.zdnet.com/Ratcliffe/index.php?p=26 |date=24 de outubro de 2007 }}.
* [[Benedict Anderson]] (1983) ''Imagined Communities. Reflections on the Origin and Spread of Nationalism''. London: Verso (traducido en castelán como ''[[Comunidades Imaxinadas]]''). Véxanse tamén todas as demais fontes na bibliografía do artigo [[:en:Identity (social science)]] na wikipedia en inglés.
* Roccas, S. & Brewer M. B. (2002). ''Social identity complexity''. Personality and Social Pscyhology Review, 6, 88 - 106; Tajfel, H. & Turner, J. C. (1986). ''The social identity theory of intergroup behavior''. In S. Worchel & W. G. Austin (Eds.) Psychology of intergroup relations (2nd ed., 7 - 24). Chicago, IL: Nelson Hall. (bibliografía do artigo [[:en:Social identity complexity]] na wikipedia en inglés).</ref> moitas veces competitivas entre si ([[crenzas relixiosas|relixiosas]], [[identidade sexual|sexuais]], [[movementos xuvenís|de idade]], [[identidade nacional|nacionais]], [[identidade estética|estéticas]],<ref>William G. Roy [http://www.springerlink.com/content/48yv6c2gx6j6w016/ ''Aesthetic Identity, Race, and American Folk Music''], Qualitative Sociology, setembro de 2002.</ref> [[identidade cultural|culturais]], [[deporte|deportivas]], ou xeradas por unha actitude -[[pacifismo]], [[Movemento ecoloxista|ecoloxismo]], [[altermundialismo]]- ou por calquera tipo de condición, ata as problemáticas -[[Discapacidade|minusvalías]], [[Anormalidade|disfuncións]], [[pautas de consumo]]-). Particularmente, o [[consumo]] define dunha forma tan importante a imaxe que de si mesmos fanse individuos e grupos que o termo [[sociedade de consumo]] pasou a ser sinónimo de sociedade contemporánea.<ref>Sandhusen, Richard L. (2000) [http://books.google.com/books?id=8qlKaIq0AccC&printsec=frontcover#v=onepage&q&f=false ''Marketing''] pgs. 218 y ss., bibliografía citada en [[:en:Consumer behaviour]] da wikipedia en inglés. O estudo do [[consumo]] e as súas implicacións económicas e sociais deu orixe a diferentes formulacións, que inclúen as perspectivas innovadoras sobre o [[comportamento social]] que están na base de disciplinas moi recentes, como as denominadas [[econofísica]] e [[neuroeconomía]]. Obras de divulgación sobre estes temas son a de [[Philip Ball]] (2008) ''Masa crítica. Cambio, caos e complexidade'' Turner
ISBN 978-84-7506-651-6; e a de [[Tim Harford]] (2008) ''O economista camuflado: A economia das pequenas cousas'' Booket
ISBN 978-84-8460-536-2.</ref>
Liña 122:
Os ingleses instaláronse nas [[Trece Colonias]] da costa noroccidental americana desde o século XVII. Durante a gran guerra colonial entre Inglaterra e Francia ([[1756]]-[[1763]]), e que foi correlato americano da [[Guerra dos Sete Anos]] europea, os colonos estadounidenses cobraron conciencia de ata que punto os seus intereses eran diverxentes dos da metrópole (imposibilidade de recibir un trato equilibrado, ou de ascender no exército), así como dos límites da capacidade desta e do seu propio poder. Nos anos seguintes, ante apremiantes necesidades fiscais, intentouse incrementar a extracción de recursos das colonias impondo taxas sen ningún tipo de control local nin representación na súa discusión. Tras o arrefriado progresivo de relacións, os colonos e os ''casacas vermellas'' (as tropas inglesas, chamadas así pola cor do seu uniforme) tiveron as primeiras refregas en incidentes menores cuxa importancia se magnificaba converténdoos en simbólicos ([[Masacre de Boston]], 1770, [[Boston Tea Party]] , 1773 -Motín do té {{gl}})-). En [[1776]], nun [[Primeiro Congreso Continental|Congreso Continental]] reunido na cidade de [[Filadelfia]], representantes enviados polos parlamentos locais das Trece Colonias proclamaron a independencia. A guerra, liderada por [[George Washington]] no lado colonial, que recibiu o apoio internacional de España e Francia, terminou coa completa derrota dos ingleses na [[batalla de Yorktown (1781)]]. No [[Tratado de París (1783)]] recoñeceuse por Inglaterra a independencia dos Estados Unidos.
 
Durante os primeiros anos houbo dúbidas sobre se as Trece Colonias seguirían cada unha o seu camiño como outras tantas nacións independentes, ou se formarían unha única nación. En [[Segundo Congreso Continental|un novo congreso]] celebrado outra vez en Filadelfia ([[1787]]), acordaron finalmente unha solución intermedia, conformando un [[Federación|estado federal]] cunha complexa repartición de funcións entre a Federación e os estados membros, baixo o mandato dunha única carta fundamental: a [[Constitución dos Estados Unidos de América|Constitución de 1787]]. A Federación, denominada [[Estados Unidos de América]], inspirouse para a súa creación e para a redacción da súa carta magna (sobre todo das numerosas emendas que houbo que engadir progresivamente aos sete artigos iniciais) nos principios fundamentais promovidos pola [[Ilustración]], ademais da práctica política do autogoberno local experimentado durante máis dun século, e ata no exemplo dun peculiar sistema político indíxena americano (a [[confederación iroquesa]]).<ref>[[Idade Moderna#O dereito e o concepto de home en sociedade]].</ref> O sistema político baseouse nun forte [[individualismo]] e no respecto aos [[dereitos humanos]] (aínda que na súa cultura política expresáronse como [[dereitos civís]]), entre os que destacaban as maiores garantías nunca existentes en ningún ordenamento xurídico anterior á neutralidade do estado en cuestións propias da vida privada e o respecto ás [[liberdades públicas]] ([[Liberdade de culto|conciencia]], [[liberdade de expresión|expresión]], [[liberdade de prensa|prensa]], [[liberdade de reunión|reunión]] e [[participación política]], [[Dereito a posuír armas|posesión de armas]]) e concretamente á [[propiedade privada]] como vehículo para a ''[[procura da felicidade]]'' (''Life, liberty and the pursuit of happiness''<ref>A orixe da frase, cuxa inclusión no texto da [[Declaración de Independencia de Estados Unidos]] débese a [[Thomas Jefferson]] e [[Benjamin Franklin]] (Harry Johnson. ed. ''Completed Autobiography -Benjamin Franklin-'' Regnery Publishing. pp. 413. ISBN 0-89526-033-6) , provén da [[Declaración de Dereitos de Virginia]] redactada por [[George Mason]], e esta de fórmulas similares que se atopan en textos de [[John Locke]] (''[http://www.gutenberg.org/dirs/etext05/trgov10h.htm Two Treatises of Government]'') e [[William Wollaston]] (''The Religion of Nature Delineated'', 1759). Bibliografía citada en [[:en:Life, liberty and the pursuit of happiness]] da wikipedia en inglés.).</ref> A construción da [[democracia]], en moitas das súas implicacións, como o [[sufraxio universal]], non foi de rápida consecución, especialmente en canto a [[escravitude nos Estados Unidos|os problemas da escravitude]], que diferenciaba aos estados do norte e o sur; e a relación coas [[Amerindio|nacións indias]], por cuxos territorios se expandirón. As nocións de [[república]] e [[independencia]] pasaron a ser dous referentes simbólicos da nova nación, e durante moito tempo, características case exclusivas fronte ao resto do mundo.
{{Galería
|width=250