Otto von Bismarck: Diferenzas entre revisións
Contido eliminado Contido engadido
reflexar > reflectir |
blandir > brandir |
||
Liña 77:
'''Otto Eduard Leopold von Bismarck-Schönhausen''', nado en [[Schönhausen]] o [[1 de abril]] de [[1815]]<ref name="Wilhelm">{{Cita libro|apelidos=Mommsen |nome=Wilhelm |título=“Introducción”...|páxina= 7}}</ref> e finado en [[Friedrichsruh]] o [[30 de xullo]] de [[1898]]<ref name="Wilhelm" />, coñecido como '''Otto von Bismarck''', foi un [[estadista]], [[burocracia|burócrata]], [[militar]], [[Política|político]] e [[Prosa|prosista]] [[Alemaña|alemán]], considerado o fundador do [[Alemaña#Restauración e revolución (1814-1871)|Estado alemán moderno]]. Durante os seus últimos anos de vida alcumóuselle o «Chanceler de Ferro» pola súa determinación e man dura na xestión de todo o relacionado co seu país,<ref group=n.>Bismarck tivo unha gran cantidade de pseudónimos entre os que destacan o «Chanceler de Ferro» e o «Aniquilador de Cidades».</ref> que incluía a creación dun sistema de alianzas internacionais que asegurasen a supremacía de [[Alemaña]], coñecido como o ''[[Imperio Alemán|Deutsches Reich]]''.<ref name="Wilhelm" />
Cursou [[Dereito|estudos de leis]] e, a partir de 1835, traballou nos tribunais de [[Berlín]] e [[Aquisgrán]], actividade que abandonou tres anos máis tarde para dedicarse ao coidado das súas posesións territoriais.<ref name="Richter">{{Cita libro|autor=Richter, Werner |título= “Prólogo de un luchador”..., |páxina= 9}}</ref> En 1847 entrou a formar parte do [[Landtag|parlamento]] [[prusia]]no,<ref name="Richter" /> onde moi pronto se converteu en líder da [[Conservadorismo|á conservadora]].<ref name="Richter" /> Enfrontouse duramente á [[Revolucións de 1848|revolución de 1848]], e por esa época comezou a perfilar o que sería o seu principal obxectivo [[Política|político]]: a [[Unificación alemá|unificación de Alemaña]] e a [[Imperio Alemán|creación do Reich]] desde preceptos autoritarios e antiparlamentarios.<ref>Lerman, Katharine Anne,
A súa carreira política estivo sempre marcada por un férreo conservadorismo e polo belicismo. Formou parte do parlamento prusiano e foi logo delegado diplomático en [[Westfalia]], [[Francia]] e [[Rusia]]. Procurou sempre na unificación de tódolos pobos xermanos, aínda que fora por medios violentos.
En 1862, tras ser nomeado [[Primeiros ministros de Prusia|primeiro ministro de Prusia]], emprendeu unha importante reforma militar que lle permitiu dispoñer dun poderoso exército para levar a cabo os seus plans de unificación. Desta forma, en 1864 conseguiu [[Guerra dos Ducados|arrebatar a Dinamarca]] os [[Duque|ducados]] de [[Distrito de Herzogtum Lauenburg|Lauenburgo]], [[Ducado de Schleswig|Schleswig]] e [[Holstein]]<ref name="Pflanze">Pflanze, Otto, “A unificación de Alemaña”, páx. 233.</ref> e, dous anos máis tarde, logo da [[Guerra austro-prusiana|loita contra Austria]], conseguiu a anexión de [[Hesse]],<ref name="Pflanze" /> [[Frankfurt]],<ref name="Pflanze" /> [[Hannover]]<ref name="Pflanze" /> e [[Ducado de Nassau|Nassau]],<ref name="Pflanze" /> o que deu lugar á creación da [[Confederación Alemá do Norte]],<ref name="Otto">Pflanze, Otto,
En [[1871]], [[Guillerme I de Alemaña|Guillerme I]] -rei de [[Prusia]]- nomeouno [[Chanceler de Alemaña|chanceler]]. A [[política interior]] de Bismarck apoiouse nun réxime de [[Autoritarismo|poder autoritario]], malia a [[Constitución|aparencia constitucional]] e do [[sufraxio universal]] destinado a neutralizar ás [[Clase media|clases medias]] ([[Constitución federal de 1871]]). Inicialmente gobernou en coalición cos liberais, centrándose en contrarrestar a influencia da [[Igrexa católica]] (''Kulturkampf'') e en favorecer os intereses dos grandes [[terratenente]]s mediante unha [[Libre mercado|política económica librecambista]]; en 1879 rompeu cos liberais e aliouse co partido católico (''[[Zentrum]]''), adoptando [[Proteccionismo|posturas proteccionistas]] que favorecesen o crecemento industrial alemán.<ref name="Wilhelm" /> Nesa segunda época centrou os seus esforzos en frear o movemento obreiro alemán, ao que ilegalizou aprobando as [[Leis Antisocialistas]], á vez que intentaba atraerse aos traballadores coa lexislación social máis avanzada do momento.<ref name="Wilhelm" /><ref>Extraído de [http://www.biografiasyvidas.com/biografia/b/bismarck.htm Biografias <span style="background-color: rgb(255, 145, 145);" title="e, cando non é o símbolo químico do itrio">y</span> Vidas] D'acordo a sección [http://www.biografiasyvidas.com/reproducir.htm ¿Desea copiar material?].</ref>
En [[política exterior]], mostrouse prudente para consolidar a unidade alemá recentemente conquistada: por unha banda, forxou un entramado de alianzas diplomáticas ([[Tripla Alianza (1882)|con Austria, Rusia e Italia]]) destinado a illar a [[Francia]] en previsión dun posible desquite;<ref name="OP">Pflanze, Otto,
== Xenealoxía ==
=== Ascendencia ===
A familia Bismarck era unha familia da [[Nobreza|antiga nobreza]] da [[Marca (territorio)|Marca]] que antes de Otto von Bismarck non dera ningunha personalidade relevante. O seu pai, Ferdinand von Bismarck, era un [[Fidalguía|fidalgo]] de [[provincia]]s pouco influente, que renunciara prematuramente ao seu cargo de oficial do exército prusiano<ref>Mommsen, Wilhelm,
=== Descendencia ===
Liña 100:
=== Os primeiros anos (1815 - 1847) ===
==== Infancia ====
[[Ficheiro:Bismarck11Jahre.jpg|miniatura|125px|Retrato de Otto von Bismarck á idade de 11 anos en 1826. Debuxo a carbonciño de [[Franz Krüger]].<ref>Mommsen, Wilhelm,
Bismarck nació o [[1 de abril]] de [[1815]],<ref name="Wilhelm" /> ano da derrota definitiva de [[Napoleón Bonaparte|Napoleón]] en [[batalla de Waterloo|Waterloo]].<ref>Ruiz, Raúl, “Napoleón”..., páx. 15</ref> Foi o cuarto fillo dunha familia numerosa. Durante a súa infancia, non ocorreu nin un só suceso destacado. Bismarck sabíase membro da nobreza; a súa formación, no entanto, respondeu nas liñas esenciais aos desexos da súa nai e foi moi diferente da que se afacía entón nos círculos da nobreza rural prusiana. Estudou en Berlín, primeiro na Plamannsche Lehranstalt, logo no [[Instituto Friedrich-Wilhelm]] e para rematar no [[Graue Kloster]] ("Convento Gris").<ref name="Wilhelm" />
Bismarck non destacou demasiado entre os seus mestres e compañeiros. Máis tarde diríase que abandonou a escola convertido nun [[Panteísmo|panteísta]] e convencido de que a [[Republicanismo|república]] era a [[Goberno|forma de goberno]] máis racional. Tales palabras encerraban unha crítica retrospectiva ás institucións docentes da época, máis influídas polo espírito burgués e o [[Humanismo (filosofía)|humanismo]] que pola tradición [[Monarquía|monárquico]]-[[Conservadorismo|conservadora]]. No entanto, afirmar a súa perfecta compenetración coa república é, de xeito evidente, esaxerado
==== Estudos universitarios ====
[[Ficheiro:Bismarck1836.jpg|miniatura|esquerda|125px|Bismarck durante os anos en que era estudante de Gotinga. Autor anónimo, cara a 1836.<ref>Mommsen, Wilhelm,
En 1832, aos dezasete anos, ingresou na [[Universidade de Gotinga]] para estudar [[Dereito]]. De todos os seus profesores, Bismarck só se interesou por Heeren, historiador e profesor de Dereito público cuxas ideas sobre o [[Europa|mapa político europeo]] dominariano en gran medida no futuro.<ref>Feuchtwanger, E. J. “Juventud, estudios <span style="background-color: rgb(255, 145, 145);" title="e, cando non é o símbolo químico do itrio">y</span> pensamientos”..., pág. 18.</ref> Bismarck fíxose membro do Corps Hanovera, pero apenas aproveitou as posibilidades intelectuais que lle ofrecía aquela cidade universitaria, tan famosa no seu tempo, senón que se entregou corpo e alma ás alegrías da vida estudantil. Moitas das súas aventuras, de maior ou menor gusto, en ocasións creáronlle conflitos coas autoridades académicas. El mesmo falou con franqueza e ironía da súa «vida silenciosa», a través da cal mostraba unha personalidade aínda sen moldear. Entre os seus amigos, ademais dos membros da nobreza Corps Hanovera, contábanse dúas importantes personalidades estranxeiras. Naquela época Bismarck, sen verdade algunha pola súa banda, recoñecía a súa forza interior; nunha carta dirixida a un amigo de mocidade escribía: «Serei o último pelagatos ou o home máis grande de Prusia».<ref>Fragmento dunha carta contida no libro de [[Hans Rothfels]], ''Vierteljahrshefte für Zeitgeschichte''.</ref>
Nesa época non existe o máis leve indicio de opinións políticas que deixen albiscar a futura obra do creador do Segundo Imperio. Bismarck finalizou os seus estudos en Berlín sen aproveitar as posibilidades científicas que a universidade lle ofrecía. Tamén neste aspecto mostrouse a súa vigorosa natureza. Polo que aos estudos se refire, Bismarck limitouse a aprender o necesario para aprobar, práctica entón non tan habitual como hoxe. En 1835 realizou o seu exame de licenciatura en Dereito, que non nos ilustra demasiado o seu ideario, pois respondía máis ás preguntas do examinador que aos intereses do examinado.<ref name="ref_duplicada_1">Mommsen, Wilhelm,
Bismarck, cargado de débedas moi a pesar do seu pai, debeu de rirse no seu interior de que se lle preguntase a el sobre a necesidade do aforro.
Liña 115:
==== Retiro da actividade burocrática ====
[[Ficheiro:Bismarck Otto 1847.jpg|miniatura|125px|Retrato de Otto von Bismarck cara a 1847. Retrato anónimo.<ref name="ref_duplicada_2">Mommsen, Wilhelm,
En 1838, Bismarck renunciou á actividade burocrática e ao ríxido servizo público.<ref name="Otto" /><ref name="RW" /> Esta decisión madurouna con lentitude e non contou coa aprobación dos seus pais.<ref name="RW" /> Para Bismarck, ser [[funcionario]] e [[Ministro (goberno)|ministro]] non era precisamente sorte. A misión do funcionario -pensaba- reducíase a impulsar de oficio, sen achegar iniciativas propias, a [[Administración pública|maquinaria administrativa]]. "Pero eu desexo facer a música, a música que a min me gusta, ou permanecerei en silencio".<ref name="WR">Richter, Werner, “Infancia”..., páx. 26.</ref>
Este rexeitamento da burocracia, polos demais moi estendido entre a nobreza, simboliza en Bismarck unha profunda ansia dunha actividade independente. As declaracións destes anos deixan de traslucir certa inclinación polas tarefas de estadista. Para el, o esencial entón era o seu desexo de ter na práctica unha marxe de actuación. O presidente ou ministro, dicía, "non tratan con persoas, senón con papel e tinta unicamente".<ref name="Von">Mommsen, Wilhelm,
Máis tarde, durante moitos anos, Bismarck dedicouse a administrar as súas [[granxa|posesións agrícolas]], mentres no plano teórico preparábase con estudos que nos asombran pola súa amplitude. O [[servizo militar]], cumprido a contragusto e de xeito moi irregular, interrompeu esas actividades. Durante este período continuaron os incesantes viaxes e a vida axitada; os seus veciños chamaban a Bismarck o "desenfreado".<ref name="WR" /><ref name="Von" /><ref name="Pfl">Pflanze, Otto, “Comienzos”..., páx. 35</ref> A súa dedicación á [[agricultura]] complementouse cunha abundante lectura de obras [[Historia|históricas]], [[Filosofía|filosóficas]] e [[Literatura|literarias]].<ref name="WR" /> Interesouse especialmente por [[Shakespeare]] e [[Byron]], deixando ao carón a [[Johann Wolfgang von Goethe|Goethe]]: o verso que afirma que o home podería, sen odio, auto-marxinarse do mundo, arrepioulle.<ref name="Von" /> Leu tamén, sen comprendelos ás veces, aos [[Radicalismo|filósofos radicais]] do seu tempo: [[David Friedrich Strauss]], [[Ludwig Feuerbach|Ludwig Andreas Feuerbach]] e [[Bruno Bauer]].<ref name="WR" /> O mesmo falaba do seu "[[Teísmo (filosofía)|espido teísmo]]".
A longo prazo, Bismarck comprendeu que a vida campesiña, malia as viaxes e a lectura, tampouco colmaba as súas aspiracións máis íntimas. Chegou a dicir que a experiencia fíxolle ver o carácter ilusorio da felicidade arcádica dun agricultor fervoroso da contabilidade de partida dobre.<ref name="Von" /> As súas opinións dos anos corenta conteñen unha severa autocrítica; nunha pasaxe di que se deixaba levar á deriva polo río da vida".<ref name="WR" /> As súas relacións con amigos [[pietismo|pietistas]] e o coñecer á súa futura esposa [[Johanna von Puttkamer]] provocaron cambios na súa intimidade.<ref>Feuchtwanger, E. J. “Juventud, estudios <span style="background-color: rgb(255, 145, 145);" title="e, cando non é o símbolo químico do itrio">y</span> pensamientos”..., páx. 28.</ref> Marie von Thadden, noiva dun dos seus amigos, e amiga íntima á súa vez de Johanna, intentou converter a Bismarck que aínda mantiña opinións moi [[Heterodoxia|heterodoxas]] no [[Relixión|tema relixioso]]. Pero sería a enfermidade mortal de Marie o que levou ao que se deu en chamar a conversión de Bismarck,<ref name="Von" /> o cal comezou a frecuentar os círculos [[Protestantismo|protestantes]] e [[Cristianismo|cristiáns]], aínda que sen contraer un compromiso relixioso estreito. A [[ideoloxía]] esencialmente protestante-cristiá de Bismarck, intimamente ligada ao seu compromiso matrimonial e á súa voda, non pode abstraerse do seu modo de pensar global como político e estadista; no entanto, o cualificativo de "político cristián" tampouco parece moi axustado.
Bismarck entrara en contacto con Johanna von Puttkamer grazas á súa amiga Marie von Thadden. En [[decembro]] de [[1846]], pouco logo da morte desta última, Bismarck pediu a von Puttkamer a man da súa filla nunha carta sobradamente coñecida. Nela Bismarck falaba con toda franqueza da súa evolución relixiosa, limitándose así a cuestións xa sabidas polo seu futuro sogro, o cal, polo demais, debía de albergar certos reparos sobre a vida anterior de Bismarck.<ref name=ref_duplicada_2 /> Este, como era habitual nel, soubo achar un ton conveniente e preciso para agradar ao destinatario da carta, mesturando nela a [[sinceridade]] e a habilidade diplomática.<ref name="Bismarck">Mommsen, Wilhelm,
O matrimonio con Johanna celebrouse en [[xullo]] de [[1847]]. Bismarck, nunha carta dirixida aos seus irmáns, definiuna como "unha muller de intelixencia e nobreza de sentimentos moi singulares".<ref name="Rea">Richter, Werner, “Infancia”..., páx. 27.</ref> Bismarck achou nela sostén e axuda ao longo de toda a súa existencia, precisamente porque evitou con exquisito coidado influenciala políticamente no máis estrito sentido da palabra.<ref name="Rea" />
Liña 130:
[[Ficheiro:BismarckLandtag.jpg|miniatura|200px|Bismarck, deputado polo estamento da nobreza de [[Jerichow]] no [[Parlamento de Frankfurt|primeiro Parlamento territorial unificado]], 1847. Gravado en madeira.]]
==== Elección e desenvolvemento como membro de o ''Landtag'' ====
Bismarck comezou a súa actividade pública algunhas semanas antes da súa voda; en maio de 1847 a nobreza elixiuno membro do ''[[Landtag]]'' unificado [[prusia]]no.<ref name="Van">Mommsen, Wilhelm,
Bismarck xa tiña certa experiencia nestas lides, pois anteriormente exercera como ''[[Deichhauptmann]] das Dietas''.<ref name="Van" /> O futuro detractor do [[parlamentarismo]] iniciouse, xa que logo, na vida política dentro dunha [[constitución|actividade constitucional]] e parlamentaria.<ref name="RWer" /> Bismarck alineabase entón coas forzas conservadoras. No seu primeiro artigo xornalístico, Bismarck defendía o dereitos dos nobres terratenentes a practicar monterías nas leiras dos seus [[campesiño]]s, e ademais a [[Patrimonio|preservación do dereito patrimonial]], opoñéndose con iso tanto ás esixencias dos liberais como ao [[Absolutismo|credo dos absolutistas]].<ref>Feuchtwanger, E. J.
Na súa actuación dentro do ''Landtag'' unificado, Bismarck revelouse como un dereitista sen concesións e un rigoroso home de partido.<ref>Mommsen, Wilhelm, “Pensamientos”..., páx. 187.</ref> Xa en 1847 escribía á súa prometida: "O home aférrase aos principios mentres estes non son postos a proba, porque cando iso sucede, un os rexeita igual que o campesiño as súas vellas [[abarca]]s, e corre con todo o vigor que lle permiten as súas pernas, que para iso as ten".<ref name="RWer" />
Liña 138:
==== Defensa pola clase alta ====
En principio, Bismarck defendeu os dereitos da coroa e da nobreza, cousa natural nel se temos en conta que era membro da última.<ref>Feuchtwanger, E. J.
Semellante actitude fíxose evidente sobre todo en 1848. Os discursos dos anos 1848-49 levan emparejados o seu marcado [[Bélico|belicismo]] e o seu desprezo polo inimigo. Nestas épocas tempranas botouse de menos ese autodominio que Bismarck demostraría no futuro sen abdicar da súa dureza. Nun debate sobre a [[Xudaísmo|emancipación dos xudeus]], Bismarck recoñeceu con orgullo que el recibira aqueles [[prexuízo]]s co [[leite humano|leite materno]].<ref name="Ver" /> Declarábase partidario do Estado cristián e consideraba a loita contra os xudeus -era o sentir xeral da época- basicamente como unha [[Familias de relixións|loita confesional]]. Para Bismarck un xudeu deixaba de selo en canto se convertia a un dos credos cristiáns. No Parlamento de Erfurt disgustoulle verse obrigado a actuar de secretario á beira dun presidente xudeu ([[Eduard von Simson]]),<ref name="Ver" /> que durante o mandato de Bismarck converteríase no primeiro presidente do Tribunal Supremo de Xustiza do Imperio Alemán.<ref name="RWEr" />
==== Seguidor do prusianismo ====
Durante o ano [[Revolucións de 1848|revolucionario de 1848]], Bismarck foi un loitador decidido en prol do [[prusianismo]] e da [[monarquía]].<ref name="Ver" /> Arrepiado polas mostras de debilidade do monarca, pretendeu levar unha columna de campesiños armados a Berlín,<ref name="RWEr" /> e cando a raíña escusou ao seu esposo, alegando que durmía moi pouco, Bismarck contestou en ton groseiro: "¡Un rei ten que poder durmir!"<ref>Pflanze, Otto, “Desempeño en <span style="background-color: rgb(255, 145, 145);" title="o, é correcto cando é o pronome">el</span> Parlamento de Fráncfort”, páx. 159.</ref>
Bismarck, no fondo, non era consciente de que o movemento de 1848 estaba apoiado por sectores moi amplos nin comprendía a súa [[Identidade nacional|base nacional]]. Plenamente identificado coa ideoloxía prusiano-conservadora, falaba da "cobiza dos proletarios". Máis tarde editou un poema que os oficiais prusianos cantarían en [[Potsdam]] con motivo dos sucesos do [[21 de marzo]].<ref name="Ver" />
Os versos máis importantes, que sen dúbida reflectían os sentimentos do propio Bismarck, dicían así:{{Cita|E entón un grito partiu o corazón:<br />
Liña 149:
Termina aquí, [[Dinastía Hohenzollern|Zollern]], a túa historia gloriosa,<br />
Aquí caeu un rei, pero non na contenda.|Fragmento dun poema de Otto von Bismarck.<ref>Pflanze, Otto, “Desempeño en el Parlamento de Fráncfort”, páx. 160.</ref>}}
O rei xulgou a actitude de Bismarck naqueles días coas seguintes palabras: "Debe usarse unicamente cando a baioneta campe polos seus respectos".<ref name="Insa">Mommsen, Wilhelm,
Logo da revolución, Bismarck ingresou na "camarilla" creada polos irmáns Gerlach.<ref name="Inse">Mommsen, Wilhelm,
Bismarck dirixiu con decisión e firmeza os seus ataques contra calquera tentativa liberal ou democrática. Pensaba que a [[Democracia|opinión do pobo]], base do movemento de 1848, fora máis ou menos dirixida. Cada un entendera por pobo o que lle "conviña", por regra xeral unha agrupación de individuos adictos á propia opinión. O seu desprezo cara ao pobo non lle impediu un intento de manipular ou dirixir a opinión pública. Bismarck escribiu ao seu irmán pedíndolle lle enviáse a Berlín adhesións, "moitas adhesións de particulares, aínda que cada unha delas sexa asinada por unhas poucas persoas, e se é posible de cada cidade; non importa que estean asinadas por unha soa persoa, porque neste caso non se darán a coñecer. Sopra, ferreiro, e gañarás diñeiro". Defensor sen concesións dos dereitos da nobreza terratenente, Bismarck axuizaba a política fiscal como unha especie de confiscación; chamaba ás eleccións dunha lotería e criticaba con extrema dureza calquera asomo de [[parlamentarismo]]; defendeu contra vento e marea a execución de Blum. Doutra banda, reiteradas declaracións desta época revelan que Bismarck non tiña en moi alta estima o talento político dos seus iguais da nobreza. [[Prusia]] carecía da [[clase social]] que facía política en [[Inglaterra]]. Do mesmo xeito que outros moitos nobres, Bismarck dirixiu os seus ataques contra o [[absolutismo]] e contra a opinión manifestada por [[Federico Guillerme I de Prusia|Federico Guillerme I]]: "Concibo o poder ''comme un rocher de bronze''"..<ref name="Inse" />
Cría que a revolución sairía do funcionariado e da [[clase media]] pretendidamente culta das grandes cidades. Atacaba con enerxía incansable a cobiza das [[Clase baixa|capas sociais máis baixas]] e pensaba que o [[constitución|constitucionalismo]] era a fórmula máis cara. Combatía o [[Matrimonio|matrimonio civil]]. Todas estas ideas evidenciaban unha indubidable influencia de [[Christian Ernst Stahl|Stahl]],<ref>Mommsen, Wilhelm,
[[Ficheiro:Proclamation.jpg|miniatura|esquerda|220px|Primeira sesión da [[Asemblea Nacional Alemá]] na Paulskirche. O seu presidente era o [[barón]] [[Heinrich von Gagern]], Litografía, 1848.]]
A súa actitude en política interior determinou tamén en gran medida a posición de Bismarck con respecto aos plans alemáns da [[Asemblea Nacional de Frankfurt]]. Non a combateu, como con frecuencua se afirmou, porque rexeitase as súas concepcións sobre política interior. Bismarck, home de ideoloxía prusiana e conservadora, non desexaba en absoluto que por entón se solucionase a cuestión alemá. Nos tempos máis baixos do poder prusiano hai certas manifestacións de Bismarck nas que resoan ecos dunha política nacional. Pero ditas apreciacións desaparecerán cando a posterior evolución permítalle a Bismarck cifrar de novo as súas esperanzas en Prusia. Bismarck pretendía exclusivamente situar a Prusia á altura das grandes potencias, mentres que en política interior dedicaba todas as súas enerxías a combater a revolución. Na súa opinión, os plans da [[Paulskirche]] (sede do primeiro parlamento en Alemaña que foi elixido públicamente) apuntaba contra Prusia, intentando minar a súa posición e a súa base política.
O verdadeiro interese pola cuestión alemá espertará cando a elección do emperador en Frankfurt provoque diferenzas en [[Berlín]]. Por entón, Bismarck, como oposición á "patraña alemá", adoitaba referirse unha e outra vez ao seu acendrado prusianismo."¡Prusianos somos, e prusianos queremos seguir sendo!",<ref>Mommsen, Wilhelm,
Bismarck opoñíase taxantemente a que o rei de Prusia aceptase a súa elección como emperador decidida pola Asemblea Nacional de Frankfurt. Ademais desconfiaba das institucións oficiais, que se deixaron impresionar pola tremoia da ''Paulskirche''. En [[abril]] de [[1849]] opinaba que Prusia debía seguir sendo Prusia, xa que así estaría en condicións de dar leis a [[Alemaña]], dando ás súas palabras un ton e un acento novos: "Se lle preguntades a calquera que fale alemán pola unidade alemá, responderavos que a desexa; pero a min, con esta constitución, non me parece en absoluto desexable".<ref name="Lick" /> En realidade, Bismarck só pretendía que reinase a harmonía e a concordia entre os distintos Estados alemáns e rexeitaba de plano calquera política unificadora que limitase o poder e a autonomía de Prusia.<ref name="Lick" />
Liña 165:
Así o demostra con especial claridade a oposición de Bismarck á política de unificación que levou a cabo o errado intento de conseguir, grazas ao [[Reino de Prusia|goberno prusiano]], os obxectivos nos que fracasara a Asemblea Nacional de Frankfurt.<ref name="Lick" /> Bismarck combateu ao líder de devandita tendencia unificadora ([[Joseph von Radowitz]]) con todos os medios ao seu alcance e converteuno en branco das súas burlas. Bismarck, que defendía o nacionalismo prusiano como un factor específico, temía que a monarquía prusiana desaparecese na "cheirenta axitación revolucionaria que estaba sumindo no caos ao [[Alemaña|sur de Alemaña]]".<ref name="Lick" /> Bismarck aínda non oíra cantar a ningún soldado alemán ''Was ist des Deutschen Vaterland?'' ("Que é da patria alemá?").<ref name="Lick" /> E cando un [[deputado]] [[Liberalismo|liberal]] cualificouno de fillo prodixio de Alemaña, Bismarck respondeu: "A miña casa paterna é Prusia, e eu nin a abandonei nin a abandonarei xamais".<ref name="RWERA">Richter, Werner, “Oficio”..., páx. 49-50.</ref> Pouco tempo antes afirmara que había que falar ao sentido común do home prusiano, non aos corazóns alemáns, enfocando así a cuestión desde a perspectiva da individualidade de Prusia e do belicismo en política interior, supoñen a máis dura crítica ás aspiracións alemás do seu tempo.<ref name="RWERA" /> Por entón Bismarck non tiña aínda conciencia de que a política prusiana era tan pouco realista como a dos liberais. El quería establecer unha unión íntima con [[Rusia]], animado -como os Gerlach- no seu pensamento interno pola convicción da solidariedade conservadora das grandes [[monarquía]]s..<ref name="Lick" />
En verdade, xa en [[1849]] hai unha serie de indicios que deixan de traslucir a superación por parte de Bismarck das súas ríxidas ataduras á política interior. Nunha carta dirixida á súa esposa afirmaba que a cuestión alemá resolveríase por medio da diplomacia ou das armas;<ref name="Licka">Mommsen, Wilhelm,
El sabía que hoxe, do mesmo xeito que nos días dos nosos pais, o son da [[trompeta]], invitando aos prusianos a alistarse nos exércitos do seu soberano, conserva todos os seus atractivos para os oídos das xentes de Prusia, xa que se trata de defender as propias fronteiras ou de buscar a gloria e a grandeza de Prusia.
Federico, tras romper con Frankfurt, puido elixir unirse ao seu antigo aliado, [[Austria]], e asumir así o brillante papel que desempeñou o [[Imperio Ruso#Emperador e Tsar|emperador de Rusia]], é dicir, aniquilar, [[Coalición política|aliado]] con Austria, ao inimigo común, a [[revolución]]. Tamén podería, co mesmo dereito que ocupou Silesia, impoñer aos alemáns, logo de rexeitar a coroa imperial que se lle ofreceu en Frankfurt, unha determinada constitución, aínda a risco de desequilibrar coa súa espada a lingüeta da balanza. Isto sería unha política nacional prusiana, que daría a Prusia (no primeiro caso en colaboración con Austria, e no segundo por si mesma) o rango necesario para conseguir para Alemaña a autoridade que merece en [[Europa]]. Estas palabras preludiaban sen sombra de dúbida a formulación política de problemas que predominarían logo nos anos cincuenta. No mesmo discurso chegou a afirmar que a "aguia prusiana" debía estender as súas "ás protectoras e dominar o espazo desde o [[Río Niemen|Niemen]] inferior ata as [[Donnersberge]]". Estas palabras constitúen o primeiro indicio de que Bismarck aspiraba á [[hexemonía]] de Prusia no norte de Alemaña.<ref name="Condeus">Mommsen, Wilhelm,
A este respecto, Bismarck defendeu, o [[3 de decembro]] de [[1850]], o tratado preliminar de Olmütz (asinado o mes anterior),<ref name="Condeus" /> polo cal Prusia renunciaba á súa política de unificación e chegaba a un acordo con Austria, cedendo ás presións de Rusia. O feito supuxo unha seria derrota para a política prusiana. Malia todo, Bismarck defendeu con habilidade e brillantez o acordo no famoso discurso pronunciado ante a segunda Cámara, do que quizais se pode deducir non era plenamente consciente de que, desde unha perspectiva imperialista, tal suceso significaba unha derrota para o Estado prusiano. Máis tarde xustificaríase aducindo que naquela época o exército prusiano non estaba en condicións de afrontar unha guerra. Con todo, a verdadeira razón da actitude de Bismarck foi moi outra: por entón estaba absorbido e influenciado por plasmar a solidariedade en política interior contra "a democracia negra, vermella e ouro", e dedicou todos os seus esforzos a manter a paz.<ref name="Condeus" /> A destitución de [[Radowitz]] encheuno de xúbilo. Nas cartas que escribía á súa esposa comparaba a patraña alemá e a ira cara a Austria. Cría que a paz tamén lle interesaba a "o noso partido". Os exércitos conservadores non debían aniquilarse entre si; segundo el, non era honorable "condenar coa palabra o camiño da revolución e, con todo, seguilo na práctica".<ref name="Condeus" /> Prusia e Austria, en pé de igualdade, debían reconciliarse entre si a expensas dos estados máis pequenos.
Liña 175:
Malia as poderosas ataduras que a política interior impoñíalle á súa concepción da política exterior, o discurso contén formulacións diverxentes coas teorías sobre política exterior dos seus amigos conservadores:
{{Cita|A única base sa dun gran Estado -que marca demais diferenzas esenciais cos estados menores- é o exoísmo estatal e non o romanticismo; non é, xa que logo, digno dun Estado poderoso loitar por unha causa distinta aos seus propios intereses.<ref>Mommsen, Wilhelm, “El Landtag unificado”..., páx. 37.</ref>}}
Para un estadista é moi fácil chamar á guerra, pronunciar discursos enardecidos e "confiar ao mosqueteiro, que se desangra sobre a neve, a obtención ou non da vitoria e a gloria para o seu sistema. Si, nada máis fácil para o estadista, pero ¡ai daquel que nestes tempos non ache motivos plausibles para emprender unha guerra".<ref name="Frabaga">Mommsen, Wilhelm,
{{Cita|Estraña modestia a que nos obriga a non considerar a Austria unha potencia alemá. A única razón que se me ocorre é que Austria ten sorte de dominar zonas estranxeiras que na antigüidade foron sometidas polas armas alemás.<ref>Lerman, Katharine Anne, “El Landtag”..., páx. 59</ref>}}
Esta declaración de Bismarck interpretouse, erróneamente, en sentido [[Panxermanismo|panxermanista]];<ref>Lerman, Katharine Anne,
Esta serie de ideas, con todo, permanecían aínda englobadas dentro da espiñenta cuestión da política interior. O honor prusiano pasaba por refusar calquera tipo de unión ''[[contra natura]]'' coa [[democracia]]. Austria e Prusia eran as dúas potencias protectoras, con iguais dereitos, de Alemaña. Bismarck aínda cría por entón na auténtica igualdade de ambas potencias e estaba disposto a conseguila de ''facto'' a costa dos estados alemáns máis pequenos.<ref name="Frabaga" /> Cando pouco despois foi nomeado embaixador do [[Parlamento de Frankfurt]], acudiu alí considerándose amigo de Austria. Xa en [[1849]] arrendou o seu patrimonio familiar e xa se trasladou a [[Berlín]]. Así pois, ao chegar a tormentosa época revolucionaria, Bismarck renunciara á súa profesión de [[Fidalguía|fidalgo]] campesiño.<ref name="Frabaga" />
Liña 186:
[[Ficheiro:Frankfurt Palais Thurn und Taxis Portal.jpg|miniatura|220px|O Palacio de Thurn und Taxis en [[Frankfurt]], sede do [[Bundestag]] onde Bismarck participou durante a súa vista a Frankfurt, lugar onde tamén tivo moitas "críticas problemáticas" que farían máis tarde que se retirase do lugar e viaxase a [[San Petersburgo]].<ref name="Wiksen" />]]
En [[1851]] Bismarck converteuse en embaixador ante o [[Parlamento de Frankfurt]] ;<ref name="Wiksen">Mommsen, Wilhelm, “Embajador en Frankfurt, San Petersburgo <span style="background-color: rgb(255, 145, 145);" title="e, cando non é o símbolo químico do itrio">y</span> París”..., pág. 39</ref> nese momento era o cargo máis relevante da [[diplomacia]] prusiana, e así o recoñeceu o mesmo Bismarck. O nomeamento dunha persoa carente de preparación no terreo diplomático para ocupar semellante posto constituía un feito extraordinario.<ref group="n.">Tomando como base un comentario; pódese chegar ao obxectivo da vida de Bismarck: "Se hoxe lle pregunta vostede a un inglés do montón: Que pensa vostede de Bismarck?, e se <span style="background-color: rgb(255, 145, 145);" title="o, é correcto cando é o pronome">el</span> sabe algo lle responderá: Ah, xa, Bismarck, o home do sangue e o ferro. E continuaría: Se, Bismarck foi un político realista; iniciou ese desgraciado camiño que conduce de Bismarck a [[Adolf Hitler|Hitler]]. Fixo tres grandes guerras en Europa. Só cría no exército prusiano; loitou, ademais, a favor da súa clase, os ''junkers'' prusianos. Foi un auténtico conservador. Opúxose a todas as forzas progresistas europeas. Nós, os historiadores, temos agora unha visión de Bismarck radicalmente distinta. Xa non creemos nesa categorización simplista de idealista e político realista. Todos os políticos ten que ser realistas se queren ter éxito. Nós consideramos que Bismarck desexou a paz para <span style="background-color: rgb(255, 145, 145);" title="o, é correcto cando é o pronome">el</span> mesmo, para o seu país e tamén para Europa. O seu ideal supremo era a paz. Só trala [[guerra franco-prusiana]] conseguiu o que pretendía, e, na miña opinión, deu a Europa unha gran época de paz. Corenta anos de paz; esa foi, en realidade, a súa magnífica obra".{{cómpre referencia}}</ref> A proposta partira de [[Leopold von Gerlach]], que vía en Bismarck o eterno loitador contrarrevolucionario aliado con [[Austria]]. Bismarck marchou a Frankfurt, segundo as súas propias palabras, en estado de "virxinidade política".<ref name="Wiksen" />
Durante vos primeiros momentos, as súas ideas sobre política interior permaneceron invariables con respecto ás que mantivera na época de [[1848]].<ref name="Wiksen" /> Ata [[1852]] seguiu pertencendo á segunda Cámara prusiana, e nela desenvolveu unha loita radical e moi persoal. Ese mesmo ano unha discusión política co destacado liberal Von Vincke desembocou ata nun duelo sen consecuencias. Como no pasado, Bismarck declarábase partidario dos ''Junkers''<ref group=n.>Os Junkers, en Alemaña, eran famosos nobres terratenentes, propietarios de latifundios e moi adiñeirados.</ref> e criticaba o [[Constitucionalismo|sistema constitucional]]; é máis: nunha ocasión chegou a dicir que o pobo prusiano faría volver ao curro da obediencia ás grandes cidades, "aínda que para iso tivese que borralas do mapa".<ref name="Wiksen" /> Estas palabras valéronlle o cualificativo de "aniquilador de cidades".<ref>Bismarck, ''Der Mensch und der Staatsmann'', 1944</ref> Doutra banda, condenaba sen cesar o [[absolutismo]], equiparandoo á [[burocracia]] [[liberal]]. Ao recibir o seu nomeamento de embaixador en Frankfurt, Bismarck chegou a burlarse de se mesmo afirmando: "A miña conversión en conselleiro privado é unha ironía coa que Deus castígame por falar mal dos conselleiros privados".<ref name="Wiksen" />
Liña 197:
{{Cita|Thun falaba e falaba deixando traslucir o seu fanatismo panxermanista; eu aducía que a existencia de Prusia, e máis logo da reforma, era un ''factum'' certamente fastidioso, pero tamén inmodificable; argumentei que tiñamos que partir de feitos e non de ideais, e rogueille que meditase se os resultados que Prusia ía alcanzar por camiños tortuosos poderían compensar as vantaxes da alianza prusiana; porque unha Prusia que -coa súa propias palabras- "renunciaba á herdanza de [[Federico II de Prusia|Federico o Grande]]", para entregarse de cheo ao seu verdadeiro destino providencial de [[chambelán]] do imperio, non prexudicaría en [[Europa]], e antes de aconsellar eu ao meu país unha política semellante, a cuestión tería que dirimirse pola forza das armas.<ref name="Seea" />}}
Thun comparou a Prusia cun home ao que lle tocou o primeiro premio da lotería e pretendese que o acontecemento se repetise cada ano. Bismarck respondeu que se así pensaba [[Viena]], Prusia tería que volver a xogar á lotería.<ref name="Seea" /> Foi esta a primeira vez que Bismarck barallou a posibilidade dunha confrontación con Austria, pese a ser consciente de que, reinando [[Federico Guillerme IV de Prusia|Federico Guillerme IV]], esa política era descabezada. Quizais o que máis lle molestou das palabras de Thun foi advertir que escondían, no fondo, unha gran verdade. En anos posteriores aplicaría ás veces a Prusia a cita de Goethe: "viñemos a menos sen apenas darnos conta".<ref name="Chou">Mommsen, Wilhelm, “Embajador en Frankfurt, San Petersburgo <span style="background-color: rgb(255, 145, 145);" title="e, cando non é o símbolo químico do itrio">y</span> París”..., páx. 42</ref>
Naquela época, Bismarck nin quixo nin contribuíu á ruptura con Austria. A postura de devandita ación debíase, segundo el, á súa propia situación interna. Con todo, non tardou en darse conta de que a [[federación]] era un simple freo para a política prusiana e en consecuencia comezou a recomendar unha [[Independencia|política de independencia]]. Nunha carta á súa irmá escribía que o famoso ''lied'' de Heine:
Liña 204:
Durante a súa estancia en [[Frankfurt]], Bismarck despregou unha frenética actividade informativa, que abarcaba desde escritos oficiais ata citas privadas. Con toda seguridade non debeu de ser un oponente fácil para os austríacos, e polos informes destes sábese que as súas manifestacións non sempre coincidían no ton coas informacións que, como embaixador, enviaba aos seus superiores. A postura de Bismarck era moi sincera e veraz,<ref>Krockow, Christian von, “Die Persönlichkeit der Kämpfer”..., páx. 127</ref> pero xa entón desconcertaba aos seus interlocutores precisamente pola súa expresiva franqueza. O estadista inglés Disraeli avisou en certa ocasión: "Coidado con ese home, porque quere poñer en certa práctica o que di".<ref name="Chou" /> O propio Bismarck queixouse unha vez do dificultoso que resultaba convencer aos austríacos da falsedade da teoría (baseada en tradicións xa obsoletas) da mentira como factor consustancial á diplomacia.
[[Ficheiro:CatonWoodvilleLightBrigade.jpeg|miniatura|esquerda|350px|Gravado da [[guerra de Crimea]], entre o [[Imperio ruso]] gobernado polos [[Romanov]] e a alianza do [[Reino Unido]], [[Francia]], o [[Imperio otomán]] (ao que apoiaban para evitar o seu afundimento e o excesivo crecemento de [[Rusia]]) e o [[Reino de Piamonte]] e [[Reino de Cerdeña|Cerdeña]], que se desenvolveu entre [[1853]] a [[1856]]. Este conflito para Bismarck espertou unha gran preocupación xa que non quería que [[Alemaña]], e sobre todo, [[Prusia]], cargasen ningunha acción da que se lamentaría o país contra o Imperio Ruso.<ref name="Chousda">Mommsen, Wilhelm, “Embajador en Frankfurt, San Petersburgo <span style="background-color: rgb(255, 145, 145);" title="e, cando non é o símbolo químico do itrio">y</span> París”..., páx. 44</ref>]]
Durante a súa etapa en [[Frankfurt]], Bismarck sabía que o seu marcado "prusianismo" non acharía eco algún en [[Federico Guillerme IV de Prusia|Federico Guillerme IV]], nin que sería ministro durante o seu reinado. Posteriormente diría que devandito monarca esixiulle unha obediencia cega: "Vía en min un ovo que el mesmo puxera e que chocaba, de modo que á hora das diferenzas, pensaba sempre que o ovo quería ser máis listo que a galiña".<ref>Mommsen, Wilhelm, “Embajador en Frankfurt, San Petersburgo <span style="background-color: rgb(255, 145, 145);" title="e, cando non é o símbolo químico do itrio">y</span> París”..., páx. 43</ref>
Noutro pasaxe escribe: "¡Ai!¡Oxalá puidese un obrar segundo o seu libre albedrío! Con todo, heme aquí malgastando as miñas forzas ás ordes dun señor ao que só cabe obedecer acudindo á relixión". Este estado de ánimo explícase tamén polas preocupacións que suscitaba en Bismarck a política prusiana durante a [[guerra de Crimea]].<ref name="Chousda" /> Bismarck avogou con firmeza para que o seu país non emprendese acción algunha contra Rusia:
Liña 237:
Rechberg xa non se recataba en afirmar que Bismarck non parecía disposto a someterse aos ditados superiores dunha [[Goberno|política gobernamental]] [[Conservadorismo|conservadora]]: Prokesch, outro dos opoñentes de Bismarck, reafirmaríao máis adiante en [[Frankfurt]] con maior contundencia. Prokesch, xa que logo, percibía con claridade meridiana a esencia prusiana, o prusianismo subxacente á actitude de Bismarck, cousa que este último nunca negou; criticou ademais con dureza o engano mutuo da xente mercé á "mentira sistematizada" que facultaba a calquera para falar de sacrificarse en prol de Alemaña no canto de recoñecer que se persegue o propio interese.
Ao concluír a guerra de Crimea, Austria quedou bastante illada no exterior. A [[Santa Alianza]] -e así o constatou Bismarck con aire satisfeito- morrera.<ref name="Vancrek">Mommsen, Wilhelm, “Embajador en Frankfurt, San Petersburgo <span style="background-color: rgb(255, 145, 145);" title="e, cando non é o símbolo químico do itrio">y</span> París”..., páx. 48</ref> De todos os xeitos, dous feitos coartaban a liberdade de acción de Prusia: a enfermidade do rei Federico Guillerme IV e o non estabelecemento da rexencia ata 1858, que proporcionaría ao futuro rei Guillerme a liberdade de acción política. A nova orientación, que en principio abrigaba o príncipe rexente, restou a Bismarck apoios en Berlín.<ref name="Vancrek" /> O rexente falou do futuro chanceler con escasa simpatía, e a súa esposa [[Augusta de Saxonia-Weimar-Eisenach|Augusta]] odiábao desde [[1848]]. O programa das conquistas morais de Prusia en [[Alemaña]] estaba en franca oposición ao ton utilizado por Bismarck en Frankfurt. Malia todo, este último intentou exercer unha constante influencia en Berlín para conseguir os seus obxectivos políticos,<ref name="Heinrich" /><ref name="Vancrek" /> e entre outros asuntos insistiu en que Prusia, se mostraba unha [[Liberalismo|actitude liberal]], podería fixarse metas tan amplas que Austria sería incapaz de aceptar; no entanto, gardaríase moitísimo de provocar a Prusia con métodos [[Panfleto|propagandísticos liberalizadores]] para gañarse así as simpatías nacionais de Alemaña.<ref name="Heinrich" /> A Prusia non lle custaría grandes esforzos neutralizar a Austria neste terreo.
[[Ficheiro:Holy Alliance.png|miniatura|esquerda|350px|A Santa Alianza foi un acordo entre o emperador [[Francisco I de Austria]], o rei [[Federico Guillerme III de Prusia]] e o tsar [[Alexandre I de Rusia]] pactado o [[26 de setembro]] de [[1815]]. Aínda que se trataba dun acto de natureza política, co [[caudillismo]], o contido do pacto era fundamentalmente [[Relixión|relixioso]]. Os tres monarcas declararon a súa firme resolución de utilizar como única regra do seu goberno, tanto en asuntos internos como externos, os principios da [[relixión cristiá]]: xustiza, amor e paz. Como consecuencia, os gobernantes declararon a súa mutua fraternidade, por medio da cal, non soamente se apoiarian entre si, senón que se absterían de guerrear e guiarían os seus asuntos e os seus exércitos na mesma forma. Con todo, trala [[guerra de Crimea]], segundo palabras de Bismarck, a alianza desapareceu.<ref name="Vancrek" />]]
Liña 245:
{{Cita|Os intereses de Prusia coinciden de maneira total cos da maioría dos países pertencentes á Confederación, excepto Austria, e non cos dos gobernos de devanditos países, e nada máis alemán que o desenvolvemento dos intereses particulares de Prusia ben entendidos.<ref name="Vancrek" />}}
Esixía a independencia da política prusiana e aventurou a idea de utilizar as institucións liberais en favor de Prusia e contra Austria e a Confederación.<ref name="Heinrich" /> En marzo de 1859 afirmou, no curso dunha conversación, que o pobo alemán era o mellor aliado de Prusia;<ref name="Vancrek" /> Bismarck quería negociar cos estados alemáns á marxe da Confederación, igual que ocorreu otrora coa [[Unión Aduanera Alemá]].<ref name="Marun">Mommsen, Wilhelm, “Embajador en Frankfurt, San Petersburgo <span style="background-color: rgb(255, 145, 145);" title="e, cando non é o símbolo químico do itrio">y</span> París”..., páx. 49</ref> Máis tarde esixiu ao primeiro ministro de Prusia que sacase á luz do sol, para que a xente coñecese, as plantas do invernadero da política da Confederación; manifestou ata que ata na cuestión de [[Schleswig-Holstein]] cabería adoptar unha actitude máis acorde coa [[idiosincrasia]] nacional..<ref name="Marun" />
Dado que o rexente pretendía unha política de boas relacións con Austria, tales suxestións caeron en saco roto en Berlín. A posición de Bismarck en Berlín habíase debilitado desde a formación do gabinete da nova era. O seu comportamento en Frankfurt habíalle granxeado o odio dos políticos austríacos e dos Estados centrais. A súa táctica chocaba frontalmente co intento de efectuar conquistas morais en Alemaña. Por entón, Bismarck non gozaba prácticamente de ningunha simpatía entre os representantes dos demais Estados alemáns. Ao fin, a influencia da diplomacia austríaca logrou o traslado do incómodo embaixador ante o ''Bundestag'', feito que Bismarck xulgou unha derrota da súa propia política.<ref name="Heinrich" /><ref name="Marun8">Mommsen, Wilhelm, “Embajador en Frankfurt, San Petersburgo <span style="background-color: rgb(255, 145, 145);" title="e, cando non é o símbolo químico do itrio">y</span> París”..., páx. 50</ref> Malia que o nomeaba embaixador en San Petersburgo, considerado o cargo máis relevante da diplomacia prusiana, Bismarck non falou de que querían silencialo xunto ao [[Río Nevá|Neva]].<ref name="Heinrich" /> o asunto foi, para él, unha puñalada trapeira;<ref name="Heinrich" /> de feito o embaixador austríaco en Berlín decatouse do traslado antes que o propio interesado.<ref name="Marun8" /> Bismarck cualificou este feito, moi acertadamente, como unha vitoria da política de Austria, pois o arrincaba da súa verdadeira tarefa. Na [[sesión de despedida da Dieta de Frankfurt]], Bismarck renunciou ás habituais observacións fraseolóxicas características de tales ocasións,<ref name="Heinrich" /> co que o embaixador presidencial austríaco non puido pronunciar o seu proxectado discurso de despedida a Bismarck.<ref name="Marun8" />
Este, durante os seus últimos días de estancia en [[Frankfort]], reuniuse a miúdo co embaixador italiano,<ref name="Marun8" /> feito que provocou unha enorme inquietude ante a guerra que se aveciñaba entre Austria, por unha banda, e Francia e Italia, polo outro. En maio de 1859, Bismarck escribía ao [[edecán]] do rexente:
{{Cita|Dada a situación actual, temos de novo seguro o primeiro premio, se deixamos a Austria e Francia desgastárense na guerra e logo encamiñámonos ao sur con todas as nosas tropas, arrincamos os postes fronterizos e cravámolos de novo no [[lago Constanza]] ou ben na zona onde cesa o predominio do [[protestantismo]].<ref name="Marun8" />}}
Segundo el, os habitantes de tales territorios poñeríanse de bo grado á beira de Prusia antes que a favor dos seus gobernos anteriores, máxime se o rexente cambiaba a denominación de reino de Prusia polo de reino de Alemaña. Neste aspecto Bismarck subvaloraba as forzas antagónicas dos territorios protestantes e limitaba o seu plan de trasladar as fronteiras respectando o sur católico.<ref name="Heinrich" /><ref name="Marun8" />. Naquela época, Bismarck, do mesmo xeito que [[Ferdinand Lassalle]], desexaba aproveitar a guerra entre Francia e Austria como arma arreboladiza contra a [[Habsburgo|potencia dos Habsburgo]].<ref name="Heinrich" /> Anteriormente, Bismarck xa deixara dito que as grandes crises xeraban o clima propicio para que Prusia emprendese unha [[Expansionismo|política expansionista]].<ref name="Marun8" /> Malia todo, Bismarck, de dirixir os rumbos exteriores do seu país, dificilmente seguiría a política exposta nesa carta privada. Doutra banda, a misiva revela sen ambaxes a súa meta final, panprusiana e protestante.<ref name="Heinrich" /><ref name="Marun9">Mommsen, Wilhelm, “Embajador en Frankfurt, San Petersburgo <span style="background-color: rgb(255, 145, 145);" title="e, cando non é o símbolo químico do itrio">y</span> París”..., páx. 51</ref> Bismarck non aspiraba en absoluto a fixar as fronteiras dun Estado alemán reducido. Ata en 1866, a limitación do expansionismo prusiano ao norte de Alemaña e á zona de predominio protestante haberían de desempeñar un papel de primeira magnitude. Malia todo, a carta reflicte fielmente a evolución de Bismarck, que de aliado de Austria pasa a ser o seu máis enconado opositor e mostra ao mesmo tempo a superación de calquera política expansionista ríxida e pechada en se mesma.<ref name="Marun9" /> A advertencia de non colocarse fronte a [[Rusia]], xa non merecía crédito no interior. No entanto, no plano político, a evolución persoal de Bismarck enriqueceríase con novas experiencias fora do reducido escenario de [[Frankfurt]] e sería consecuencia directa do seu nomeamento como embaixador de Prusia ante a corte de [[San Petersburgo]].<ref name="Heinrich" /><ref group=n.>Non debemos esquecer que, malia a súa actitude belicosa contra Austria, Bismarck non pretendía de ningún xeito unha guerra con aquel país, nin sequera ao finalizar a súa etapa de [[Frankfurt]]. O seu obxectivo permaneceu sempre inalterable: situar na súa hora correcta o reloxo do dualismo alemán, non eliminalo. No entanto, en ocasións conceptuaba a Austria como un país estranxeiro, mentres que, doutra banda, abrigaba a esperanza de que as experiencias da guerra con Francia obrigasen a Austria a practicar unha política máis sincera con respecto a Prusia.</ref>
==== Embaixador en San Petersburgo ====
Liña 275:
Naquela época, Bismarck defendíase dos continuos ataques que lle dirixía a prensa,<ref name="Mooms10" /> recriminándolle o seu mesquiña concepción da [[política exterior]]. A el, con todo, parecíalle honroso ser temido polos inimigos de Prusia<ref name="Heinrich" /> e rexeitaba o reproche que lle facían de querer entregar aos [[Francia|franceses]] a [[Río Rin|beira esquerda do Rin]].<ref name=Planfeer /> Nunha última polémica con Leopold von Gerlach, Bismarck xustificou o seu xuízo sobre [[Napoleón III de Francia|Napoleón III]], aducindo que non se lle debía conceder demasiada importancia. Para el, a política prusiana debía atender a criterios de [[pragmatismo]] político.<ref name="Heinrich" /> Certo que non desexaba unha alianza con Francia, pero tampouco había que desvotar esa posibilidade, "pois non se pode xogar ao [[xadrez]] cando a un lle prohiben de antemán 16 das 64 [[Casa (xadrez)|cadros]]".<ref name="Mooms10" /> Cría útil para a política prusiana a creación dun Estado italiano, sustentando así unha opinión antagónica á dos seus amigos conservadores. En decembro de 1860 escribía ao ministro:
{{Cita|Polo que respecta á política interior do meu país, son, por convicción e por pragmatismo, [[amén]] de por costume, tan conservador como mo permite o meu [[monarca]] e dono e señor, e sería capaz de ir ata a [[Vendée]] ata por un [[rei]] con cuxa política estivese en desacordo; pero só polo meu rei. Con todo, no concernente ás relacións cos demais países, eu non recoñezo compromiso algún baseado nos principios; eu contemplo a súa política unicamente á luz da utilidade que ten para o meu país.<ref>Mommsen, Wilhelm, “Embajador en Frankfurt, San Petersburgo y París”..., páx. 53</ref>}}
En setembro de 1861, Bismarck criticou a visión negativista que ofrecía o programa político do partido conservador,<ref name="Mooms11">Mommsen, Wilhelm, “Embajador en Frankfurt, San Petersburgo <span style="background-color: rgb(255, 145, 145);" title="e, cando non é o símbolo químico do itrio">y</span> París”..., páx. 54</ref> pois se limitaba a dicir que non era o que non quería. Na súa opinión,<ref name="Heinrich" /> a idea de solidariedade entre os intereses conservadores constituía unha perigosa ficción; atacou a "patraña da soberanía" dos príncipes alemáns e defendeu certas institucións comúns.<ref name="Mooms11" /> "Ademais, non entendo por que retrocedemos como [[donicela]]s ante a idea de que exista unha representación popular, xa sexa no seo da Confederación ou nun Parlamento da Unión Aduaneira".<ref name="Mooms11" />
Con esta idea da representación popular, Bismarck pretendía atemorizar aos gobernos dos restantes Estados alemáns e ao mesmo tempo confluír con esa poderosa corrente da época que fomentaba os [[Nacionalismo|sentimentos nacionalistas]].<ref name="Mooms11" /> Foi el o primeiro en expresar a [[Unificación alemá|idea de unificar Alemaña]], excluíndo a [[Austria]], e esbozou un intento de solucionar o problema coa axuda dunha [[Asemblea constituínte|Asemblea Nacional]].<ref name="Mooms11" /><ref group=n.>Bismarck tiña unha única forma de pensar con respecto a esta idea e citábaa así: {{Cita|Máis esperanzador é o empeño de conseguir, cos métodos que propiciaron o nacemento da Unión Aduaneira, a concretización doutras institucións nacionais.}}</ref> Bismarck, xa que logo, pensaba que Prusia podería negociar cos restantes Estados á marxe e aínda en contra dos desexos da [[Landtag|Dieta de Frankfort]].
Liña 284:
Todos estes proxectos e insinuacións políticas xurdiron nun momento histórico no que [[Prusia]] tiña dificultades crecentes no interior. O conflito constitucional prendeu coa cuestión da reforma do exército, da que o [[rexencia|rexente]] fixera un asunto persoal. [[Albrecht Graf von Roon|Von Roon]], [[Ministerio de Defensa de Alemaña|ministro de Guerra]] e contrario aos liberais na nova era, defendeu o nomeamento de Bismarck como ministro.<ref name="Mooms11" /> O rexente, no entanto, resistíase a dar ese paso, pois recelaba de Bismarck: "Considerábame máis fanático do que era en realidade".<ref name="Mooms11" />
Por entón, Bismarck, pese á súa ideoloxía conservadora, propúxose, en prol da política alemá, non agudizar a oposición aos liberais e tiña as súas dúbidas sobre a oportunidade do desexo do rei de recibir en [[Kaliningrado]] o [[xuramento de fidelidade]],<ref name="Mooms12">Mommsen, Wilhelm, “Embajador en Frankfurt, San Petersburgo <span style="background-color: rgb(255, 145, 145);" title="e, cando non é o símbolo químico do itrio">y</span> París”..., páx. 55</ref> idea que arrepiaba aos liberais. Bismarck pensaba que a coroa só podería evitar os conflitos internos propiciando unha evolución da [[política exterior]].
{{Cita|A falta de experiencia política contribuíu poderosamente á tendencia actual a examinar con lupa os asuntos máis nimios: desde fai catorce anos habemos inculcado á [[nación]] o gusto pola política, pero non satisfixemos o seu apetito e agora busca alimentos nas [[cloaca|sumidoiros]]. Somos case tan frívolos como os franceses; estamos convencidos do noso prestixio no exterior e, con todo, toleramos moitísimas cousas no interior.<ref name="Mooms12" />}}
Bismarck recomendaba con eficiencia unha política exterior máis independente cada día de simpatías dinásticas.<ref name="Mooms12" /> A oposición da Cámara baixa á reforma militar desaparecería dunha plumada se o monarca deixaba entrever que utilizaría o exército para apoiar a [[Unificación Alemá|política de unificación nacional]]. Esta análise captaba moi acertadamente a actitude da Dieta; doutra banda, Bismarck desexaba actuar con contundencia contra os deputados da oposición.<ref name="Mooms12" /> Nunha carta a Roon vaticinaba que o seu nomeamento non tardaría en demostrar que o rei estaba moi lonxe de darse por vencido:
Liña 292:
==== Embaixador en París ====
En [[abril]] de [[1862]] trasladouse a [[París]] como embaixador de [[Prusia]] e alí permaneceu ata [[setembro]] dese mesmo ano.<ref name="Mooms12" /> Estes meses foron máis ben unhas vacacións, pois Bismarck non tivo demasiado traballo.<ref name="Mooms12" /> Aproveitando a súa visita á [[Exposición Universal de Londres (1862)|Exposición Internacional de Londres]], entrou en contacto con destacadas personalidades da vida inglesa.<ref name="Mooms12" /> Ao marchar á capital francesa, Bismarck foise só, pois deducía dunha observación do seu rei que o seu nomeamento ministerial estaba ao caer. Aburado pola impaciencia, escribía unha carta tras outra á súa patria, sobre todo a Roon, urgiéndole para que se tomase a decisión que esperaba. Á súa muller, con todo, que non desexaba en absoluto que se lle nomease [[Ministro (goberno)|ministro]], confiáballe que, de chegar ao cargo, duraría nel moi poucos meses.<ref name="Mooms13">Mommsen, Wilhelm, “Embajador en Frankfurt, San Petersburgo <span style="background-color: rgb(255, 145, 145);" title="e, cando non é o símbolo químico do itrio">y</span> París”..., páx. 57</ref> Naqueles anos, Bismarck non ambicionaba o cargo de ministro e de feito insistiu en varias ocasións en que prefería a embaixada, posto que lle parecía un paraíso en comparación co enlouquecedor traballo ministerial: "No entanto, se me apuntan cunha pistola pedíndome que responda si ou non, tería a sensación de cometer covardía se na situación actual, tan intricada e difícil, respondese cun "non".<ref name="Mooms13" />
En París, a provisionalidade da situación o desazonaba. Desexaba asumir as súas responsabilidades, pero tamén era consciente das dificultades que entrañaba o seu cometido e decidira que só aceptaría o cargo de [[primeiro ministro]] contando co apoio incondicional do rei.<ref name="Mooms13" />
Liña 303:
Malia as súas ansias por servir ao seu país, Bismarck, a quen de entre as múltiples condecoracións só impresionaba a medalla de salvamento, carecía de calquera ambición ou vanidade externa. Sempre foi da opinión de que o individuo non podía forxar o destino: "Só nos queda esperar ata oír os ecos do paso de Deus a través dos acontecementos, e logo botar ás presas cara adiante para asir a punta da súa túnica".<ref name="Mooms14" />
Dentro da análise global de Bismarck, débese considerar tamén a súa estreita vinculación coa [[natureza]], o seu amor cara ás [[planta]]s e a súa alegría ante calquera paisaxe fermosa. A infinidade de descricións [[Paisaxismo|paisaxísticas]] que poboan a súa correspondencia demostran a súa extraordinaria forza expresiva.<ref name="Mooms14" /> Os informes de Bismarck revelan ao seu autor como un dos mellores [[prosa|prosistas]] en [[lingua alemá]] do [[século XIX]].<ref name="Mooms14" /> Foi tamén un bo pai de familia, amoroso e comprensivo cos seus fillos; á súa muller intentou sempre consolala polas obrigacións oficiais inherentes ao seu cargo, que para ela, con toda seguridade, non debía de ser nada agradable. Johanna esperou de moi mala gana a posibilidade de que o seu esposo se convertese en ministro.<ref name="Mooms14" /> De feito, Bismarck comunicou á súa esposa o seu nomeamento cando esta xa debía de sabelo: "Decatáchesche da nosa desgraza nos xornais".<ref name="Mooms14" /> Por outra banda, semanas atrás Bismarck conviñera con Roon unha clave para que o primeiro regresase a [[Berlín]] ao chegar a hora decisiva.<ref name="Mooms14" /> Con todo, unha viaxe de vacacións a [[Biarritz]] fíxolle esquecer por completo a política.<ref name="Mooms14" /> En devandita localidade pasou uns días inesquecibles en compañía do [[diplomático]] [[Rusia|ruso]] [[príncipe]] Orlov e a súa nova esposa.<ref name="Gedanken">Gedanken und Erinnerungen, “Urlaub in
{{Cita|Periculum in mora, dépêchez-vous.<ref name="Mooms14" />|col2=O atraso é perigoso, date présa.}}
==== Causas do nomeamento como ministro ====
Á vista do rumbo que tomara o conflito consitucional, o rei viuse metido nun aperto. De existir outra solución, [[Federico Guillerme I de Prusia|Guillerme I]] non nomearia a Bismarck [[primeiro ministro]]. As [[Historiografía|reflexións históricas posteriores]] fixéronnos esquecer a miúdo que no momento do nomeamento todo parecía indicar que o [[Prusia#Loita pola hegemonía alemá|poderío da coroa prusia]], lonxe de ascender, declinaba. Desde a [[Federico II de Prusia|morte de Federico o Grande]], ningún gran rei ocupara o trono de Prusia. A simpatía que desprende a sinxela personalidade de Guillerme I non debeu encubrir o feito de que como [[rexencia|rexente]] e como monarca levara a [[Prusia]] a un calello sen saída.<ref name="Mooms15">Mommsen, Wilhelm, “Embajador en Frankfurt, San Petersburgo <span style="background-color: rgb(255, 145, 145);" title="e, cando non é o símbolo químico do itrio">y</span> París”..., pág. 59</ref> Quixo abdicar, pois a ideoloxía dos seus ministros non lle permitía continuar a política que parecía indicarlle a súa conciencia. Se [[Federico III de Alemaña|Federico]], príncipe herdeiro que accedeu a un trono imperial ferido de morte, aproveitase entón a oportunidade, Bismarck non sería nomeado ministro e a historia prusiana e alemá seria moi distinta.<ref name="Mooms15" /> A negativa do príncipe herdeiro a aceptar en setembro de 1862 a proxectada abdicación do seu pai, debeuse en primeiro lugar a consideracións humanitarias, aínda que quizais lle influíse tamén a sensación de ter que afrontar unha tarefa irresoluble.
[[Ficheiro:Schloss Babelsberg 3.jpg|miniatura|200px|Castelo de Babelsberg]]
O plan de abdicación do monarca xerou, para Bismarck, unha situación nova. A abdicación, polo menos nun principio, significaría unha vitoria dos liberais, cousa que Bismarck e o seu amigo Roon estaban dispostos a evitar por forza.<ref name="Mooms16">Mommsen, Wilhelm, “Embajador en Frankfurt, San Petersburgo <span style="background-color: rgb(255, 145, 145);" title="e, cando non é o símbolo químico do itrio">y</span> París”..., páx. 60</ref> Ao chegar a [[Berlín]], o seu nomeamento non estaba nin moitísimo menos decidido. Nunha entrevista efectuada no [[Palacio de Babelsberg|castelo de Babelsberg]] entre Guillerme e Bismarck, o rei discutiu minuciosamente co seu interlocutor a situación desesperada, e ao final acabou convencido e de acordo con Bismarck en que había que adoptar medidas enérxicas contra a [[Cámara dos Deputados]].<ref name="Mooms16" /> Nomeouno primeiro ministro porque non quedaba outra opción. Bismarck comprometeuse a poñer en práctica a reforma militar aínda coa oposición da maioría da Cámara de Deputados. No curso da entrevista, Bismarck prometeu solemnemente ao monarca fidelidade absoluta e incondicional,<ref name="Mooms17">Mommsen, Wilhelm, “Embajador en Frankfurt, San Petersburgo <span style="background-color: rgb(255, 145, 145);" title="e, cando non é o símbolo químico do itrio">y</span> París”..., páx. 61</ref> rendéndolle case vasalaxe igual que en épocas pretéritas, pero ao mesmo tempo suxeriulle a destrución do borrador do programa que formulara por escrito.<ref name="Mooms17" />
==== Nomeamento como ministro ====
O [[23 de setembro]] de [[1862]], Bismarck foi nomeado ministro e presidente en funcións do Consello de Ministros;<ref name="Mooms17" /> o [[8 de outubro]] tivo lugar o nomeamento definitivo e firme.<ref name="Mooms17" /> O rei desfíxose en desculpas coa súa esposa por nomear para o cargo ao seu [[Arquiinimigo|mortal inimigo]]: "Logo de orar e analizar cuidadosamente o asunto, tomei ao fin esa decisión",<ref name="Mooms17" /> escribiu á raíña [[Augusta de Saxonia-Weimar-Eisenach|Augusta]].
Neses días, ninguén era capaz de imaxinar nin polo máis remoto que semellante nomeamento iniciaba unha colaboración de case tres décadas entre o monarca e o seu novo primeiro ministro. Tampouco cabía supoñer que ese home, ao que o pobo tachaba de ''[[Junker]]'' polo seu comportamento durante o ano [[1848]], conseguiría nun prazo relativamente curto a [[unificación de Alemaña]].<ref name="Mooms18">Mommsen, Wilhelm, “Embajador en Frankfurt, San Petersburgo <span style="background-color: rgb(255, 145, 145);" title="e, cando non é o símbolo químico do itrio">y</span> París”..., páx. 62</ref> Ao principio, a impresión xeneralizada era que o gabinete Bismarck non duraría demasiado, e el mesmo críao así a tenor da carta antes aludida que escribiu á súa esposa.<ref name="Mooms18" /> Todo o mundo temía un goberno á marxe das [[Estado|institucións estatais]], un predomino dos sabres, guerras no exterior e un decadentismo ruinoso seguindo as pegadas do ancián [[Heinrich von Treitschke]], quen escribiu nesa época que se gobernaba dando mostras dunha consumada frivolidade".<ref name="Mooms18" /> A isto débeselle engadir a oposición á política exterior dos seus amigos conservadores e ata do rei. O éxito da espiñenta cuestión de Schleswig e Holstein en [[1864]] pareceu convencer á maioría de que o gabinete Bismarck estaba lonxe de ser un mero episodio. De calquera modo, os diplomáticos estranxeiros non tardaron en darse conta de que o entón embaixador de [[Prusia]] en [[Frankfurt]] era un home con [[Superdotado|grandes dotes políticas]].
=== O conflito constitucional (1862-1864) ===
==== Posesión do "timón prusiano" ====
| |||