Historia do mundo: Diferenzas entre revisións
Contido eliminado Contido engadido
extender > estender |
Sen resumo de edición |
||
Liña 14:
[[Max Weber]] define [[estado]] como «unha organización humana que controla de maneira exclusiva e legal o uso da forza sobre unha zona xeográfica específica».<ref>Max Weber. "Politik als Beruf", en ''Gesammelte Politische Schriften'' (Múnic, 1921), pp. 396-450. Orixinalmente foi unha conferencia na Universidade de Múnic, 1918, publicada en 1919 por Duncker & Humblodt, en Múnic.</ref>
Os primeiros estados apareceron no [[IV milenio a. C.|cuarto milenio antes de Cristo]] en [[Mesopotamia]] e en [[Exipto]] nas marxes do [[río Nilo]],<ref>Baines, John y Jaromir Malek. ''The Cultural Atlas of Ancient Egypt'', revised edition. Facts on File, 2000. [[Especial:FuentesDeLibros/0816040362|ISBN 0-8160-4036-2]].</ref><ref>Bard, K. A. ''Encyclopedia of the Archaeology of Ancient Egypt''. NY, NY: Routledge, 1999. [[Especial:FuentesDeLibros/0415185890|ISBN 0-415-18589-0]].</ref><ref>Grimal, Nicolas. A History of Ancient Egypt. Blackwell Books, 1992. [[Especial:FuentesDeLibros/0631193960|ISBN 0-631-19396-0]].</ref>. No [[III milenio a. C.|tercer milenio antes de Cristo]] xorde a [[Cultura do val do Indo]],<ref>Allchin F., Raymond (ed.). ''The Archaeology of Early Historic South Asia: The Emergence of Cities and States''. Nova York: Cambridge University Press, 1995.</ref><ref>Chakrabarti, D. K. ''Indus Civilization Sites in India: New Discoveries''. Mumbai: Marg Publications, 2004. [[Especial:FuentesDeLibros/8185026637|ISBN 81-85026-63-7]].</ref><ref>Dani, Ahmad Hassan; Mohen, J-P. (eds.). ''History of Humanity, Volume III, From the Third Millennium to the Seventh Century BC''. Nova York/París: Routledge/UNESCO, 1996. [[Especial:FuentesDeLibros/0415093066|ISBN 0-415-09306-6]].</ref> e a [[civilización Caral]] en [[Perú]]. Tamén dá comezo a época dos [[Os tres Augustos e os cinco Emperadores|Tres augustos e cinco emperadores]] nas marxes do [[río Amarelo]].<ref>History of China. Edward H. Schafer, Time-Life, Time-Life Books - 1968 - 191 páxinas</ref><ref>History and culture of China. Maurizio Scarpari, Carmen Artal - 2001 - 292 páxinas ISBN 978-968-5308-23-6</ref><ref>Empire Mythologic. Roger Goepper, Helmut Brinker - 1988 - 460 páxinas [[Especial:FuentesDeLibros/8401607485|ISBN 84-01-60748-5]]</ref>
Desde o [[Século -I|século I a. C.]], desenvolveuse unha rede de rutas comerciais organizadas a partir do negocio da seda china. As súas diversas rutas comezaban na cidade de [[Chang'an]] (actualmente Xi'an) en China, pasando entre outras cidades por [[Karakorum]] (Mongolia), o [[paso de Khunjerab]] (China/Paquistán), [[Susa]] (Persia), o [[val de Fergana]] (Taxiquistán), [[Taxila]] (Paquistán), [[Antioquía]] (Siria), [[Alexandría]] (Exipto), [[Kazán]] (Rusia) e [[Constantinopla]] ás portas de Europa, chegando até os reinos hispánicos no século XV, nos confíns de Europa e a [[Somalia]] e [[Etiopía]] en África oriental.
Os [[Casitas]] de [[Babilonia]] ou os [[Manchuria]]
En 1492, o navegante xenovés [[Cristovo Colón]] chegou ao [[América|continente americano]], en 1498 o portugués [[Vasco da Gama]] conectou Europa coa India e en 1522 [[Juan Sebastián Elcano]] circunnavegou por primeira vez o globo (1519-1522). No século XV, navegantes chinos como [[Zheng He]] e portugueses como [[Henrique o Navegante]], impulsados pola difusión do [[Compás (navegación)|compás]], a [[cartografía]] e a construción de grandes naves, estabeleceron rutas comerciais que conectaron [[Europa]], [[África]] e [[Asia]].
Liña 189:
* '''[[Dinastía Ming]] ([[1368]] - [[1644]])'''. No ano 1351 d. C., un grupo denominado [[Os Turbantes Vermellos]] alzouse en rebelión. [[Zhu Yuanzhang]] era un agricultor pobre e un monxe budista que se uniu aos Turbantes Vermellos en 1352 e se forxou unha reputación ao casar coa filla adoptiva dun comandante rebelde.<ref>Ebrey (1999), 190-1.</ref> En 1356, as forzas de Zhu tomaron a cidade de [[Nanjing]],<ref name="gascoigne 2003 151">Gascoigne (2003), 151.</ref> a cal se converteu posteriormente na capital dos Ming. Co fin da dinastía Yuan, moitos grupos rebeldes comezaron a enfrontarse polo control do país. En 1363, Zhu Yuanzhang gañou a batalla do lago Poyang, na que fora posiblemente unha das maiores batallas navais da historia. Grazas ao uso de [[Brulote (barco)|brulotes]], os 200 000 mariños de Zhu conseguiron vencer aos seus rivais pese a que eran superiores en número. A vitoria eliminou a última facción rebelde, o que deixou a Zhu Yuanzhang como dono incontestable do rico val do [[Río Yangtzé|Yangtzé]] e permitiulle afianzar o seu poder no Sur. Tras a sospeitosa morte do xefe dos Turbantes Vermellos cando era un invitado de Zhu en 1367, xa non había ninguén que puidese impedir o seu acceso ao trono e fixo públicas as súas ambicións imperiais ao enviar o seu exército cara a capital Yuan [[Janbalic|Dadu]] (actual [[Pequín]]). en 1368.<ref name="ebrey cambridge 191">Ebrey (1999), 191.</ref>
* '''[[Dinastía Qing]] ([[1644]] - [[1912]])'''. A dinastía Qing non foi fundada polos [[chineses han]], senón polos [[Pobo manchú|manchúes]], que tanto hoxe como na antigüidade son minoría étnica en China. O [[estado]] manchú foi formado por [[Nurhaci]], quen orixinalmente era un vasalo da [[dinastía Ming]], cando se declarou emperador do Jin en [[1609]]. Cando Ligden Khan, o derradeiro Gran Kan dos mongois, morreu no [[Tíbet]] en 1634, o seu fillo [[Ejei]] entregouse aos manchúes e deulle un gran selo do emperador de Yuan a [[Hung Taiji]], fillo e sucesor de [[Nurhaci]]. A [[dinastía Ming]] finalizou oficialmente cando o emperador [[Chongzhen]] da China, derradeiro emperador Ming, suicidouse colgándose nunha árbore no parque [[Parque Jingshan|Jingshan]]. [[Pequín]] en abril de 1644 foi tomada por un líder chamado [[Li Zicheng]]. [[Wu Sangui]], comandante xeneral dos Ming, fixo unha alianza co príncipe manchú, [[Dorgon]], rexente do emperador [[Shunzhi]] de seis anos de idade, fillo do emperador [[Hung Taiji]] que falecera o ano anterior. Ambos exércitos derrotaron ás forzas rebeldes de [[Li Zicheng]] en batalla o 27 de maio de 1644. E así, os manchú estabelecéronse como unha nova dinastía na China. En 1848 aconteceu a [[Guerra do Opio]].
* '''[[República
* '''[[República Popular da China|A República Popular da China]] ([[1949]] - actualidade)'''. O [[1 de outubro]] de [[1949]], o líder do Partido Comunista
=== India ===
| |||