Miguel de Cervantes: Diferenzas entre revisións
Contido eliminado Contido engadido
Sen resumo de edición |
na Wikipedia non precedemos os nomes propios de tratamentos de cortesía |
||
Liña 34:
Conservouse unha providencia de Filipe II que data de [[1569]], onde manda prender a Miguel de Cervantes, acusado de ferir nun duelo un tal Antonio Sigura, mestre de obras. Se se tratase realmente de Cervantes, ese sería o motivo que lle fixo ir a [[Italia]]. Chegou a [[Roma]] en decembro do mesmo ano.<!--Cervantes xa publicara catro poesías de circunstancias; como se declara, entre outros lugares, na súa novela exemplar ''[[El licenciado vidriera]]''. Iso suporá un particular namoramento por parte de Cervantes pola literatura italiana.--> Alí leu os poemas cabaleirescos de [[Ludovico Ariosto]] e os ''Diálogos de amor'' do xudeu sefardita [[León Hebreo]] (Yehuda Abrabanel), de inspiración neoplatónica, que influirán na súa idea do amor. Cervantes imbúese do estilo e arte italianos.
Entra ao servizo de [[Giulio Acquaviva]], que será cardeal en [[1570]]; a quen, probabelmente, coñeceu en Madrid. Seguiuno por [[Palermo]], [[Milán]], [[Florencia]], [[Venecia]], [[Parma]] e [[Ferrara]]. Axiña o deixará para ocupar praza de soldado na compañía do capitán Diego de Urbina, do terzo de Miguel de Montcada. Embarcou na galera ''Marquesa''. O [[7 de outubro]] de [[1571]] participou na [[batalla de Lepanto]], formando parte da armada cristiá dirixida por
{{cita|Cando se recoñeceu a armada do Turco, na dita batalla naval, o dito Miguel de Cervantes estaba malo e con quentura, e o dito capitán... e outros moitos amigos seus dixéronlle que, pois estaba enfermo e con quentura, que estivese quedo embaixo na cámara da galera; e o dito Miguel de Cervantes respondeu que
De aí procede o alcuño de "o manco de Lepanto". A man esquerda non lle foi cortada, senón anquilosada. Aquelas feridas non deberon ser demasiado graves; pois, tras seis meses de permanencia nun hospital de [[Mesina]], Cervantes renovou a súa vida militar en [[1572]]. Tomou parte nas expedicións navais de [[Navarino]] ([[1572]]), [[Corfú]], [[Bizerta]] e [[Tunicia]] ([[1573]]). Todas elas baixo o mando do capitán [[Manuel Ponce de León]] e no rexemento de [[Lope de Figueroa]].
Liña 46:
=== Cativerio en Alxer ===
[[Ficheiro:Miguel de Cervantes2.jpg|275px|miniatura|Miguel de Cervantes Saavedra (outro retrato imaxinario).]]
Durante o seu regreso desde [[Nápoles]] a [[España]] a bordo da galera "Sol", unha flotilla turca comandada por Arnaut Mamí fixo presos a Miguel e ao seu irmán Rodrigo o [[26 de setembro]] de [[1575]]. Foron capturados á altura de [[Cadaqués de Rosas]] ou [[Palamós]], actualmente chamada [[Costa Brava]], e levados a [[Alxer]]. Cervantes é adxudicado como escravo ao renegado grego [[Dali Mamí]]. O feito de que lle encontraron no seu poder as cartas de recomendación que levaba de
Nos cinco anos de aprisionamento, Cervantes, un home cun forte espírito e motivación, tratou de escapar en catro ocasións. Para evitar represalias nos seus compañeiros de cativerio, fíxose responsábel de todo ante os seus inimigos. Preferiu a tortura á delación. Grazas á información oficial e ó libro de frei Diego de Haedo ''Topographia e historia general de Argel'' ([[1612]]),<ref>{{Cita web|url=http://bdh.bne.es/bnesearch/bibliotecahttp://bdh.bne.es/bnesearch/detalle/bdh0000079195|páxina-web=Biblioteca Digital Hispánica|título=Topografía e historia general de Argel|data-acceso=6 abril 2018|lingua=es}}{{Ligazón morta|data=setembro de 2018 }}</ref> temos posesión de novas importantes sobre o cativerio. Tales notas compleméntanse coas súas comedias ''El Trato de Argel'', ''Los Baños de Argel'', e o relato da "Historia do cautivo", que se inclúe na Primeira parte do Quixote, entre os capítulos 39 e 41. Non obstante, desde xa hai tempo sábese que a obra publicada por Haedo non era súa, algo que el mesmo xa recoñece. Segundo Emilio Sola, o seu autor foi Antonio de Sosa, beneditino compañeiro de cativerio de Cervantes e dialoguista da mesma obra. Daniel Eisenberg propuxo que a obra non é de Sosa, quen non era escritor, senón do grande escritor cativo en Alxer, escritos cos cales a obra de Haedo mostra moi extensas semellanzas. De ser certo, a obra de Haedo deixa de ser confirmación independente da conduta cervantina en Alxer, senón un máis dos escritos do mesmo Cervantes que loan o seu heroísmo.
Liña 79:
O outro encarceramento documentado de Cervantes foi moi breve, en Castro del Río ([[Córdoba, España|Córdoba]]). Non consta que estivera nunca en [[Cueva de Medrán]], [[Argamasilla de Alba]].
En [[1605]], publica a primeira parte da que será a súa principal obra: ''El ingeniosos hidalgo don Quijote de la Mancha'''.<!--que foi o seu maior éxito internacional, --> Iso marcou o fin do realismo como estética literaria e creou o xénero da novela moderna, a novela polifónica, de amplísimo influxo posterior. A segunda parte non aparece ata [[1615]]:
Ambas as obras gáñanlle un posto na historia da literatura universal e converten ao seu autor, xunto con [[Dante Alighieri]], [[William Shakespeare]], [[Michel de Montaigne]] e [[Johann Wolfgang von Goethe|Goethe]] nun autor canónico da literatura occidental. Un ano antes, aparece publicada unha apócrifa continuación de [[Alonso Fernández de Avellaneda]]. Unha novela escrita, ao parecer, por un discípulo e amigo de [[Lope de Vega]] de orixe aragonesa ou por un grupo de amigos de Lope.
Entre as dúas partes de
A crítica literaria foi unha constante na súa obra. Aparece na
Un ano despois da súa morte, aparece a novela
:
O seu influencia foi tal, que a mesma lingua [[lingua castelá|española]] acostuma ser chamada
== Alcances artísticos ==
Liña 96:
[[Ficheiro:Don Quichotte Honoré Daumier.jpg|miniatura|200px|Ilustración de Honoré Daumier.]]
Cervantes é sumamente orixinal. Parodiando un xénero que empezaba a periclitar, como é os [[libros de cabalerías]], creou outro xénero sumamente vivaz, a novela polifónica, onde se superpoñen as cosmovisións e os puntos de vista ata confundirse en complexidade coa mesma realidade, recorrendo incluso a xogos metaficcionais. Na época a épica podía escribirse tamén en prosa, e co precedente no teatro do pouco respecto aos modelos clásicos de [[Lope de Vega]], creou en suma a fórmula do [[realismo]] tal como fora preparada en España por toda unha tradición literaria desde o
== Obra de Cervantes ==
Liña 104:
Orde cronolóxica:
* ''[[A Galatea|La Galatea]]'' ([[1585]])
* ''[[
* ''[[Novelas exemplares]]''<ref name=":1" /> ([[1613]])
* ''[[Don Quixote da Mancha#segunda parte|Segunda parte do enxeñoso cabaleiro don Quixote da Mancha]]'' ([[1615]])
Liña 110:
==== La Galatea ====
''La Galatea'' foi a primeira novela de Cervantes, en [[1585]]. Fai parte do subxénero pastoril (unha "égloga en prosa" como define o autor), triunfante no [[Renacemento]]. A súa primeira publicación apareceu cando tiña 38 anos co título de
Como noutras novelas do xénero (similar ao de
==== ''Don Quixote da Mancha'' ====
Liña 129:
==== Novelas exemplares ====
Entre [[1590]] e [[1612]] Cervantes escribiu unha serie de novelas curtas que despois acabaría reunindo en [[1613]] na colección das
Dado que existen dúas versións de
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
''A Gitanilla'' é a máis longa das novelas exemplares, e pode ter elementos autobiográficos nunha historia amorosa que tivo un parente afastado de Cervantes. Como moitas outras destas tramas, céntrase no artificio da agnición ou recoñecemento dunha persoa ao final da obra. Trátase dunha moza de orixe nobre raptada por uns xitanos e educada por eles, e un nobre que se namora e decide levar vida de xitanos tras ela, ata que ao fin se descubre todo e a historia termina felizmente, posibilitándose o matrimonio da parella.
Liña 150:
''O amante liberal'' é unha novela mourisca onde tamén aparece o tema do rapto e onde se satirizan os amores homosexuais dos árabes.
En
N´''A española inglesa'' o rapto volve a aparecer na persoa dunha moza raptada na invasión inglesa de Cádiz e que se educa en Londres como dama de compañía da reina Isabel I de Inglaterra. Perde o cabelo por un bebedizo pero todo arránxase ao final.
Liña 173:
:::gran señor, esta te escribo.
O autor ve claramente que lle queda pouca vida e despídese dos seus amigos; non se fai ilusións, mais porén desexa vivir e terminar obras que ten no maxín, cuxo título escribe:
A novela, inspirada na crónica de [[Saxo Grammático]] e [[Olao Magno]], conta a peregrinación levada a cabo por Persiles e Sexismunda, dous príncipes nórdicos namorados que se fan pasar por irmáns cambiándose os nomes por Periandro e Auristela. Separados por todo tipo de peripecias, emprenden unha viaxe desde o norte de [[Europa]] ata [[Roma]], pasando por España, con finalidade expiatoria antes de contraer matrimonio. A obra é importante porque supón no autor un certo distanciamento das fórmulas realistas que ata o momento cultivou, pois aparecen feitos tan peregrinos como que unha muller salte dun campanario librándose de esnafrarse grazas ao paracaídas que forman as súas saias ou que haxa personaxes que adiviñen o futuro. Os personaxes principais aparecen algo esvaecidos e en realidade a obra está protagonizada por un grupo, no que se integran dous españois abandonados nunha illa deserta, Antonio e o seu fillo, criado na illa como unha especie de bárbaro arqueiro en contacto coa natureza. Os últimos pasaxes do libro están pouco limados, xa que o autor faleceu antes de corrixilos. A obra tivo certo éxito e reimprimiuse varias veces, mais foi esquecida no século seguinte.
=== Poesía ===
Cervantes afanouse en ser poeta, aínda que chegou a dubidar da súa capacidade, como el mesmo dixo antes do seu morte en
::::::
::::::
::::::
Perdéronse ou non se identificaron case todos os versos que non estaban incluídos nas súas novelas ou nas súas obras teatrais. Cervantes declara ter composto gran número de [[Romance (poesía)|romances]], entre os cales estimaba especialmente un sobre os celos. En efecto, participou xunto a outros grandes poetas contemporáneos como [[Lope de Vega]], [[Góngora]] ou [[Quevedo]] na recompilación dos [[Romanceiro|romances]] que se produce para [[1580]] e que deu orixe ao [[Romanceiro novo]], chamado así fronte ao tradicional [[Romanceiro vello]] do [[século XV]], o cal era anónimo.
Inicia a súa obra poética coas catro composicións dedicadas a
::::::
::::::
A
==== Viaje del Parnaso ====
O único poema narrativo extenso de Cervantes é [[Viaje del Parnaso]] ([[1614]]). Está formado por tercetos encadeados, onde o autor critica a algúns poetas españois, satirizando a algúns e eloxiando a outros.
Escrito, como di o propio Miguel, a imaxe e semellanza do
=== Teatro ===
Dadas as súas penurias económicas, o [[teatro]] foi a gran vocación de Cervantes. Escribe que cando era mozo "íanselle os ollos" tras o carro dos comediantes e que asistiu ás austeras representacións de [[Lope de Rueda]]. Porén, o seu éxito, que o tivo, pois as súas obras representáronse "sen ofrenda de cogombros", como di no prólogo aos seus ''Oito comedias e oito entremeses nunca representados'', foi efémero ante o éxito da nova fórmula dramática de [[Lope de Vega]], máis audaz e moderna que a súa, que fixo aos empresarios desestimar as comedias cervantinas e preferir as do seu rival. O teatro de Cervantes posuía un fin moral, incluía personaxes alegóricos e procuraba someterse ás tres unidades aristotélicas de acción, tempo e lugar, mentres que o de Lope rompía con esas unidades e era moralmente máis desvergonzado e desenvolto, así como mellor e máis variadamente versificado. Cervantes nunca puido sobrelevar este fracaso e mostrouse desgustado co novo teatro lopesco na primeira parte do Don Quixote, cuxo carácter teatral aparece ben asentado a causa da abundancia de diálogos e de situacións de tipo entremesil que entreveran a trama. E é, en efecto, o [[entremés]] o xénero dramático onde luce en todo o seu esplendor o xenio dramático de Cervantes, de xeito que pode dicirse que xunto a [[Luis Quiñóns de Benavente]] e [[Francisco de Quevedo]] é Cervantes un dos mellores autores do xénero, ao que proporcionou unha maior profundidade nas personaxes, un humor inimitábel e un maior calado e transcendencia na temática. Que existía interconexión entre o mundo teatral e o narrativo de Cervantes o demostra que, por exemplo, o tema do entremés de
Nas súas pezas maiores o teatro de Cervantes foi inxustamente pouco apreciado e representado, a excepción da que representa o exemplo máis acabado de imitación das [[traxedia]]s clásicas:
Cervantes reuniu as súas obras non representadas en ''Ocho comedias y ocho entremeses nunca representados''; ademais, consérvanse outras obras en manuscrito: ''Los tratos de Alger'', ''El galardo español'', ''La gran sultana'' e ''Los baños de Alger''.
|