Renacemento hispánico: Diferenzas entre revisións

Contido eliminado Contido engadido
Liña 35:
[[Ficheiro:Burgos - Catedral 055 - Capilla del Condestable.jpg|200px|miniatura|Decoración exterior da Capela do Condestábel, [[Burgos]].]]
 
1. [[Estilo isabelino]]. O ''gótico isabelino'', tamén chamado ''estilo Reis Católicos'', ''estilo Isabel'' ou ''estilo isabelino'', é un estilo propio da [[Coroa de Castela]] durante o reinado dos [[Reis Católicos]], que representa a transición entre o [[arquitectura gótica|gótico final]] (ou [[arquitectura gótica|gótico flamíxero]]) e o [[renacemento|renacementoRenacemento inicial]], con características orixinais e influencias da [[arte islámica]] e da [[mudéxar]], de [[Flandres]] e, en menor medida, de [[Italia]].
 
A consideración ou non do isabelino como un estilo gótico ou renacentista, como un estilo [[ecléctico]], ou como unha fase dentro do máis xenérico [[plateresco]], é unha cuestión debatida pola historiografía da arte e aínda non resolta.<ref>''...tampouco é satisfactoria a pretendidamente esclarecedora denominación de gótico plateresco, a partir da terminoloxía adoptada por D. Bayón para o que Durliat chamara estilo Isabel e como aglutinante do un e o outro (Marías), pois se conceptualmente existe unha continuidade, o repertorio ornamental empregado é ben distinto, e non existe constancia do uso do vocábulo para as fantasías decorativas medievais.'' Virginia Soto Caba [http://www.artehistoria.jcyl.es/artesp/contextos/7626.htm ''La cuestión plateresca''] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120301233038/http://www.artehistoria.jcyl.es/artesp/contextos/7626.htm |date=01 de marzo de 2012 }}, en Artehistoria.</ref>
Liña 61:
[[Ficheiro:University of Salamanca.jpg|200px|miniatura|Fachada da Universidade de [[Salamanca]].]]
 
''2.'' [[Estilo Cisneros]]. O ''estilo Cisneros'' ou ''estilo cisneriano'' (tamén denominado ''arquitectura cisneriana'', ''renacementoRenacemento cisneriano'' ou ''gótico cisneriano'') foi unha modalidade decorativa do [[arquitectura gótica|gótico final]] e o [[renacemento de España|primeiro renacementoRenacemento]] [[España|españois]], situado temporalmente entre finais do [[século XV]] e comezos do [[século XVI|XVI]], e espacialmente no centro peninsular, especialmente en [[Toledo]], vinculado á figura de [[Francisco Jiménez de Cisneros]] (o ''cardeal Cisneros'') e, en moitos trazos, similar ao plateresco.
[[Ficheiro:Universidad de Alcalá de Henares 02.jpg|miniatura|esquerda|Colexio Maior de San Ildefonso da Universidade de [[Alcalá de Henares]].<ref>O corpo central reconstruíuse en estilo clasicista por Rodrigo Gil de Hontañón. O edificio orixinal estaba construído en ladrillo, material propio da arquitectura mudéxar (a substitución do "barro" polo "mármore" quedou inmortalizada epigraficamente no patio interior coa frase que supostamente Cisneros dirixira a Fernando o Católico, que se burlaba da pobreza dos materiais de construción empregados: ''Et luteam olim marmoream nunc''). No extremo máis afastado encóntrase unha parte destacada da construción orixinal: a fachada en pedra con espadana da capela, onde e está a tumba de Cisneros. No interior do Colexio está o paraninfo.</ref>]]
Esencialmente o ''Cisneros'' é un [[Arquitectura|estilo arquitectónico]] diferenciábel do [[estilo isabelino]] e do estilo plateresco, recoñecíbel polas súas características [[decoración|decorativas]] que unen formas [[Renacemento|renacentistas]] con [[mudéxar]]es.
Liña 75:
Resulta dunha modificación do espazo gótico e dunha fusión ecléctica de compoñentes decorativos [[mudéxar]]es, do [[arquitectura gótica|gótico flamíxero]] e [[Lombardía|lombardos]], así como primeirizos elementos renacentistas de orixe [[toscana]].<ref>Bozal, Valeriano (1978): ''Historia del arte en España: Desde los orígenes hasta la Ilustración'', páxs. 157 e 165. [[Ed. Akal.]] ISBN 978-84-7090-025-9.</ref> Exemplos típicos son a inclusión de escudos e pináculos, as fachadas divididas en tres corpos (mentres que as renacentistas están divididas en dous) e as columnas de tradición renacentista.
 
Chegou á súa máxima expresión durante o reinado de [[Carlos I de España|Carlos I]],<ref>Arellano, Fernando (1988): ''El arte hispanoamericano'', páxs. 13-14. Caracas: Ed. Universidad Católica Andrés Bello. ISBN 978-980-244-017-7.</ref> especialmente en [[Salamanca]], aínda que tamén floreceu notabelmente noutras cidades da [[península Ibérica]] como [[León, España|León]] e [[Burgos]], e no territorio da [[Nova España]] (o que hoxe é [[México]]).<ref name="Arellano, Fernando 1988">Arellano, Fernando (1988): ''El arte hispanoamericano''. Caracas: Ed. Universidad Católica Andrés Bello. ISBN 978-980-244-017-7</ref><ref>Bozal, Valeriano (1978): ''Historia del arte en España: Desde los orígenes hasta la Ilustración''. Ed. Akal. ISBN 978-84-7090-025-9.</ref> Considerado unhas veces como unha corrente renacentista e outras como un estilo propio, recibe ás veces os nomes de ''Protorrenacemento'' <ref>Arias de Cossío, Ana María (2009): ''El arte del Renacimiento español''. Ed. Encuentro. ISBN 978-84-7490-909-8</ref><ref>Marías, Fernando (2002): ''El siglo XVI: Gótico y Renacimiento'', páx. 24. [[Sílex Ediciones]]. ISBN 978-84-7737-037-6</ref> e ''Primeiro renacementoRenacemento'' polos que non o consideran como un estilo en si mesmo.<ref>Alonso Ruiz, Begoña (2003): ''Arquitectura tardogótica en Castilla: los Rasines páx. 23. Santander: Ed. Universidad de Cantabria. ISBN 978-84-8102-304-6''</ref>
 
O estilo caracterízase por unha decoración prolífica que cobre as fachadas con elementos vexetais, candeeiros, festóns, criaturas fantásticas e todo tipo de figuracións.<ref name="Arellano, Fernando 1988"/> A configuración espacial, porén, seguía máis claramente un referente gótico. Esta fixación por partes concretas, sen modificacións estruturais respecto do gótico e apenas espaciais, fan que se clasifique moitas veces como variante e non como estilo.<ref name="Bendala Galán 2003">Bendala Galán, Manuel (2003): ''Manual del arte español'' Silex Ediciones. ISBN 978-84-7737-099-4</ref>
Liña 115:
 
* ''[[El Escorial|Mosterio de San Lorenzo do Escorial]]'' ([[Juan Bautista de Toledo]], [[Juan de Herrera]]) (''Véxase fotografía no cabezallo'')
 
Enorme conxunto arquitectónico, palacio, panteón, igrexa e mosteiro de 206 metros de fachada e 161 de fondo, culminación do renacementoRenacemento español. Edificado entre [[1563]] e [[1584]]. Coa súa marcada simetría clasicista e a súa austera fachada, o seu estilo coñécese tamén como ''escurialense'' ou ''[[Herrera|herreriano]]''.
 
* ''[[Porta do Castelo da Ponte]]'', tamén coñecida como ''[[Porta de Carlos V]]'' de [[Viveiro]] ([[Lugo]]) ([[Pedro Poderoso]])
Unha das tres portas que quedan en pé, dun total das cinco que formaban parte do antigo recinto amurallado da cidade de Viveiro. Edificación de estilo [[plateresco]], considerada desde o ano [[1942]] como un [[Ben de Interese Cultural]] dentro do catálogo de ''Monumentos del patrimonio histórico de España''.<ref>[http://www.mcu.es/bienes/buscarDetalleBienesInmuebles.do?brscgi_DOCN=000014334&brscgi_BCSID=c4ac5ebf&language=es&prev_layout=bienesInmueblesResultado&layout=bienesInmueblesDetalle Base de datos de Bienes Inmuebles [[Ministerio de Cultura de España]]]</ref> A súa construción comezou no ano [[1548]], substituíndo a outra anterior, e realizouse en honor do emperador [[Carlos I de España|Carlos I de España e V de Alemaña]], que concedera unha real cédula á vila de Viveiro para eximila do pago de impostos durante un período de tres anos, despois de sufrir un grave incendio en setembro de [[1540]].
 
* ''Sacra Capela do Salvador'', ([[Diego de Siloé]], [[Andrés de Vandelvira]])
Esta igrexa-panteón, símbolo de [[Úbeda]] ([[Provincia de Xaén|Xaén]]), está situada na praza Vázquez de Molina da cidade. O Salvador é a empresa máis ambiciosa de toda a arquitectura relixiosa privada do Renacemento español. Foi declarada monumento histórico-artístico en [[1931]].
 
Liña 126 ⟶ 127:
{{Artigo principal|Pintura renacentista española}}
 
O rei [[Carlos I de España|Carlos I]] estaba predisposto á ''nova arte'', paradoxalmente chamada ''á maneira antiga'', posto que remite á antigüidade clásica. O seu patrocinio directo logrou algunhas das máis belas obras do especial e único estilo renacentista español, grazas ao mecenado sobre [[Alonso de Covarrubias]], ou ás súas encargas a [[Tiziano]], que nunca accedeu a trasladarse a España. Pintores de gran calidade foron, lonxe do núcleo cortesán, [[Pedro Berruguete]], [[Juan de Juanes]], [[Paolo de San Leocadio]], -do que destadestaca a delicada ''Virxe do Cabaleiro de Montesa-'', [[Fernando Yáñez de la Almedina|Yáñez de la Almedina]] e [[Fernando de los Llanos]].
 
A pintura do Renacemento español faise normalmente ao [[Pintura ao óleo|óleo]]. Realiza interiores perfectamente suxeitos ás regras da perspectiva, sen amoreamento dos personaxes. As figuras son todas do mesmo tamaño e anatomicamente correctas.