Limón: Diferenzas entre revisións

Contido eliminado Contido engadido
Amplío intro
Etiqueta: edición de código 2017
Arranxos na introdución e na sección de historia
Etiqueta: edición de código 2017
Liña 4:
Os limóns existentes son de dous tipos: o limón doce, froito decorativo cuxo zume é pouco ou nada acedo, con todo clasificado ''Citrus limon'' (L.) ''Burm''. f. (clasificación de Tanaka); e o máis común limón acedo, cuxo zume ten un [[pH]] de aproximadamente 2,5.
 
Esta froita madura ten unha casca que varía de verde suave a amarelo brillante baixo a acción do frío. No hemisferio norte madura a finais do outono e principios do inverno. A súa carne é suculenta e o seu zume rico en [[vitamina C,]] o(un cal,litro unidode ázume súacontén aproximadamente 500 miligramos de vitamina C e 50 [[gramo]]s de [[ácido cítrico]]). Ao ser de fácil conservación, fixoe quedada oa levaransúa riqueza en vitamina C, os navegantesnavíos comezaron a transportalo a bordo e usalo como dieta para evitarcombater o [[escorbuto]], ao tempo que o espallaban por todo o planeta. As súas aplicacións na vida doméstica son innúmeras. Co zume da froita, prepáranse [[refrixerante]]s, [[sorbete]]s, [[mollo]]s e [[aperitivo]]s, así como [[remedio]]s, [[xarope]]s e produtos de limpeza. Da casca extráese un [[aceite esencial]], usado en perfumaría e na preparación de [[licor]]es e [[xabón]]s, que contén entre outras substancias o [[limoneno]] e o [[citral]].
 
== Historia ==
Orixinario do Sueste Asiático e descoñecido para os antigos [[Grecia antiga|gregos]] e [[Roma Antiga|romanos]], o limoeiro estendeuse pola zona [[Mar Mediterráneo|mediterránea]] introducido polos [[Arabia|árabes]] entre os anos [[1000]] e [[1200]]. A primeira referencia sobre este citrino atópase no libro de [[Nabathae]] sobre [[agricultura]], datando do [[século III]] ou [[século IV|IV]].
 
A orixe do limón é descoñecida en particular por mor do seu [[polimorfismo (bioloxía)|polimorfismo]] e a súa diversidade. Os investigadores consideraban que procedía da rexión de [[Assam]], da rexión indo-birmana ou da [[China]].<ref>{{cita libro |lingua=en |nome=Julia F. |apelidos= Morton |título=Lemon in Fruits of Warm Climates |editorial=Purdue University |data=1987 |páxinas=160–168}}</ref> Estudos de 2016 mostran que naceu no Mediterráneo como un [[híbrido]] entre a [[laranxeira amarga]] e a [[cidreira]] arredor do V milenio a.C.<ref>{{cita publicación periódica|lingua=en|autor=Franck Curk, Frédérique Ollitrault, Andres Garcia-Lor, François Luro, Luis Navarro, Patrick Ollitraul|título=Phylogenetic origin of limes and lemons revealed by cytoplasmic and nuclear markers|revista=Annals of Botany|data=1 de abril de 2016|volume=117|número=4|páxinas=565-583|doi=10.1093/aob/mcw005}}.</ref>
Hai relatos de limoeiros cultivados en [[Xénova]] a mediados do [[século XV]], así como referencias á súa existencia nos [[Azores]] en [[1494]].
 
Aínda que se cría que era descoñecido para os antigos [[Grecia antiga|gregos]] e [[Roma Antiga|romanos]], estudos de [[2016]] mostran que naceu no [[Mar Mediterráneo|Mediterráneo]] como un [[híbrido]] entre a [[laranxeira amarga]] e a [[cidreira]] arredor do V milenio a.C.<ref>{{cita publicación periódica |lingua=en |autor=Franck Curk, Frédérique Ollitrault, Andres Garcia-Lor, François Luro, Luis Navarro, Patrick Ollitraul |título=Phylogenetic origin of limes and lemons revealed by cytoplasmic and nuclear markers |revista=Annals of Botany |data=1 de abril de 2016 |volume=117 |número=4 |páxinas=565-583 |doi=10.1093/aob/mcw005}}</ref> A primeira referencia sobre este citrino atópase no libro de [[Nabathae]] sobre [[agricultura]], datando do [[século III]] ou [[século IV|IV]]{{cómpre referencia}}.
Séculos máis tarde, os limóns utilizáronse pola mariña británica para combater o [[escorbuto]], xa que proporcionaban unha gran cantidade de [[vitamina C]]: o sumo do limón contén aproximadamente 500 [[miligramo]]s de vitamina C e 50 [[gramo]]s de ácido cítrico por [[litro]]. Actualmente é unha das froitas máis coñecidas e utilizadas no mundo.
 
As [[invasións bárbaras]] do [[século III]] destruíron todas as plantacións de limóns europeas.<ref>{{cita web |url=http://frusemur.com/consejo-saludable/el-limon-y-su-historia/ |título=El limón y su historia |editor=mundosol |dataacceso=5 de outubro de 2018 |lingua=es}}</ref> Entre os anos [[1000]] e [[1200]], o limón volveu a aparecer en [[Europa]] introducido polos [[árabes]] a través da rexión mediterránea. Hai relatos de limoeiros cultivados en [[Xénova]]{{cómpre referencia}} a mediados do [[século XV]], así como referencias á súa existencia nos [[Azores]] en [[1494]]{{cómpre referencia}}.
== Historia ==
 
A orixe do limón é descoñecida en particular por mor do seu [[polimorfismo (bioloxía)|polimorfismo]] e a súa diversidade. Os investigadores consideraban que procedía da rexión de [[Assam]], da rexión indo-birmana ou da [[China]].<ref>{{cita libro|lingua=en|nome=Julia F.|apelidos= Morton|título=Lemon in Fruits of Warm Climates|editorial=Purdue University|data=1987|páxinas=160–168}}</ref> Estudos de 2016 mostran que naceu no Mediterráneo como un [[híbrido]] entre a [[laranxeira amarga]] e a [[cidreira]] arredor do V milenio a.C.<ref>{{cita publicación periódica|lingua=en|autor=Franck Curk, Frédérique Ollitrault, Andres Garcia-Lor, François Luro, Luis Navarro, Patrick Ollitraul|título=Phylogenetic origin of limes and lemons revealed by cytoplasmic and nuclear markers|revista=Annals of Botany|data=1 de abril de 2016|volume=117|número=4|páxinas=565-583|doi=10.1093/aob/mcw005}}.</ref>
 
A árbore do limón foi empregada orixinariamente como planta ornamental en [[xardín]]s de pracer na [[Idade Media]], especialmente nos xardíns islámicos.<ref>{{cita libro|autor=Marie-Françoise Valéry, Alain Le Toquin|título=Jardins du Moyen Age|editorial=Dexia|data=2001|páxina=15|lingua=fr}}</ref> O limón foi introducido gradualmente na dieta medieval, usándose como fondo ácido para gardar vexetais crus igual que o [[vinagre]] ou o [[zume]] de laranxa. Con todo, é probable que se utilizase tamén como técnica de conservación da carne dende os tempos antigos.<ref>{{cita libro|nome=Joëlle|apelidos= Bahloul|título=Le culte de la table dressée|editorial=A.-M. Métailié|data=1983|páxina=131|lingua=fr}}</ref>.
 
Actualmente é unha das froitas máis coñecidas e utilizadas no mundo.
 
== Características ==