Colonia, Alemaña: Diferenzas entre revisións

Contido eliminado Contido engadido
Recuperando 1 fontes e etiquetando 0 como mortas. #IABot (v2.0beta8)
Recuperando 3 fontes e etiquetando 2 como mortas. #IABot (v2.0beta9)
Liña 39:
 
== Historia ==
A historia de Colonia ten coma preámbulo as campañas de [[Xulio César|César]] no ''limes'' setentrional do [[Imperio Romano|imperio]]. Axudado polos [[ubios]], que habitaban na beira oriental do [[Rin]], exterminou aos [[eburóns]] da beira occidental <ref>[{{Cita web |url=http://www.roemerstadt-koeln.de/ccaa1_e.htm |título=''Cómic didáctico sobre as orixes de Colonia''] |data-acceso=16 de xuño de 2012 |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20150924091808/http://www.roemerstadt-koeln.de/ccaa1_e.htm |dataarquivo=24 de setembro de 2015 |urlmorta=si }}</ref>. Tempo despois, no ano [[-19]] (e non no [[-38]] como se pensaba), [[Agripa]] accedeu a que os ubios se asentasen nesa beira (a esquerda), nun lugar elevado a salvo das crecidas: un poboado por iso nomeado '''Oppidum Ubiorum''' <ref>[{{Cita web |url=http://www.roemerstadt-koeln.de/images/karte4.gif |título=''Planta esquemática do Oppidum Ubiorum''] |data-acceso=16 de xuño de 2012 |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20150924091809/http://www.roemerstadt-koeln.de/images/karte4.gif |dataarquivo=24 de setembro de 2015 |urlmorta=si }}</ref>.
 
=== Campamento romano ===
Liña 61:
Pero na época otoniana o esforzo construtor recuperouse. O arcebispo Bruno (irmán do emperador [[Odón I]]) restaurou a catedral, erixiu a igrexa de San Pantaleón e iniciou a de San Martiño o Grande. Precisamente a área de S. Martiño, a antiga illa do Rin, fora consolidada na época carolinxia coma zona suburbana, fundamentalmente de comerciantes asociada ao porto (a ''Rheinvorstadt''). Cun tecido moito máis denso de rúas paralelas ao río, arredor de 950/60, tamén durante a éxida de Bruno, a muralla amplíase ata a beira do Rin incorporando así as dúas prazas de mercado que contiña, ''Alter Mark'' e ''Heumarkt'' (o mercado vello e o do feo) <ref>''Planta esquemática das murallas romanas e as novas de 950 arrodeando a Rheinvorstadt coas dúas prazas de mercado (xunto a S. Martiño a vella, embaixo a longa do feo)'' [http://www.bilderbuch-koeln.de/img/89/e8/20289.978x1304xin.jpeg]</ref>. Na beira oposta, no arrabalde de Deutz (onde Constantino erixira a fortaleza ''Divitia'') outro arcebispo, Heriberto, fundou en 1003 a abadía do seu nome.
 
Os comerciantes e burgueses comezaron a sublevarse contra o poder episcopal en 1074 e coa axuda do emperador [[Henrique IV do Sacro Imperio Romano Xermánico|Henrique IV]], en 1106 acadaron certa autonomía. De resultas e contra o desexo arcebispal, novas murallas foron levantadas en 1108 incluíndo os arrabaldes que tiñan crecido arredor das igrexas extramuros ao norte (Sta. Úrsula e S. Kuniberto), sur (S. Xurxo), e oeste (Santos Apóstolos)<ref>''Planta de Colonia coas murallas de 1108 e os grandes templos (o recinto exterior é o de 1180)'' [http://www.geopuls.de/typo3temp/pics/53bd877a80.jpg]</ref><ref>[http://daniel-joedemann.de/wordpress/wp-content/uploads/2009/12/Mittelalter_Koeln.jpg ''Idem coa evolución do caserío no século X e XI'']{{Ligazón morta|data=setembro de 2018 }}</ref>. A primeira mención do concello de Colonia data de 1135 (a ''Rathaus'' situouse sobre as fundacións do Pretorio romano, nas costas do mercado vello e S. Martiño, cunha praza de diante no canto do gueto xudeu que foi destruído).
 
=== Esplendor medieval ===
Liña 67:
[[Ficheiro:Cologne St Aposteln 1925 innen.jpg|miniatura|esquerda|200px|Stos. Apóstolos.]]
[[Ficheiro:Köln st gereon kuppel dekagon.jpg|miniatura|200px|S. Xereón, cúpula do decágono.]]
Como remate (novamente contra a vontade do arcebispo), entre 1180 e 1220 os diferentes burgos amurallados foron unificados dentro dun único novo cinto de fortificacións que comprendía máis de 400 Ha, o maior de [[Europa]] (9&nbsp;km con 12 portas). Tan extenso que esa configuración distintiva da urbe (media lúa) vaise manter ata o século XIX <ref>[http://www.bilderbuch-koeln.de/img/1d/bd/10585.978x1304xin.jpeg ''Vista cenital de Colonia (maqueta?) nas murallas de 1180'']{{Ligazón morta|data=setembro de 2018 }}</ref>.
 
Situada estratexicamente no cruzamento de rutas entre este e oeste coa ampla vía comercial que o Rin significaba entre o sur e o norte, dende o século X a cidade prosperara da man do tráfico no seu porto. En [[1260]] Colonia uniuse á [[Liga Hanseática]] selando o florecemento futuro.
Liña 90:
 
=== Século XX: Reconstrución ===
No período de entreguerras (o da [[República de Weimar]]), con [[Konrad Adenauer]] coma alcalde, levouse a cabo o plan para a creación de cintos verdes (''Grüngürtel'') arredor da cidade consolidada do tempo (aproveitando a esixencia do [[Tratado de Versailles]] de desmantelamento dos últimos baluartes defensivos que rodeaban a vila máis aló da Neustadt <ref>[http://www.koelner-gruen.de/CMS/Innerer_Gruenguertel.mfpx?ActiveID=1084 ''Páxina sobre os cintos verdes de Colonia'']</ref><ref>''Mapa moderno do centro de Colonia coas diferentes seccións da historia da cidade ben diferenciadas: a Alstadt, o anel de bulevares (Ring), a Neustadt e o cinto verde (Grüngürtel) interior de 1922; nótese no río o peirao Rheinauhafen de 1898'' [http://www.diercke.de/bilder/omeda/501/100760_010_1.jpg] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140912072618/http://www.diercke.de/bilder/omeda/501/100760_010_1.jpg |date=12 de setembro de 2014 }}</ref>). Neste período a vila foi tamén modélica en construción de vivenda social.
[[Ficheiro:EKT-2007-Koeln-Altstadt.jpg|miniatura|200px|A ribeira medieval de Colonia na actualidade: San Martiño o Grande en primeiro termo; ao fondo a Catedral e á dereita apunta a torre da ''Rathaus''.]]
Na [[Segunda Guerra Mundial]], a cidade histórica de Colonia foi devastada polos bombardeos. As labouras de reconstrución duraron toda a segunda metade do [[século XX]] sendo as vellas igrexas románicas unha prioridade. A ''tabula rasa'' na que se convertera a ''Alstadt'' foi aproveitada para a introdución de grandes arterias para o automóbil (que xa foran planificadas na época nazi). Sobre todo no eixo leste-oeste destruíron un tanto a beleza da Praza do Feo, aberta agora cunha ponte cara a Deutz <ref>[http://www.die-domspitzen.de/images/stadtplan.jpg ''O centro actual de Colonia nunha perspectiva de cómic'']</ref>).