Brasil: Diferenzas entre revisións

Contido eliminado Contido engadido
Recuperando 7 fontes e etiquetando 0 como mortas. #IABot (v2.0beta8)
Recuperando 2 fontes e etiquetando 2 como mortas. #IABot (v2.0beta8)
Liña 117:
Tras ser aprobada polos consellos municipais de todo o país, o [[25 de marzo]] de [[1824]] promúlgase a primeira Constitución brasileira.<ref>{{cita libro|autor=Murilo de Carvalho, José|título=A Monarquia brasileira|localización=Río de Xaneiro|editorial= Ao Livro Técnico|ano= 1993|páxina=23}}</ref> O [[7 de abril]] de [[1831]], Pedro I [[abdicación|abdica]] cando regresou a Europa para [[Guerra Civil portuguesa|recuperar]] o trono da súa familia para a súa filla [[María II de Portugal|D. María]], deixando ao seu fillo de cinco anos, [[Pedro II do Brasil|D. Pedro II]], como sucesor. Como o novo emperador non podía exercer as súas funcións debido á súa idade, creouse unha [[rexencia]]. As disputas entre distintas faccións políticas levaron a unha rexencia inestable, na que houbo rebelións chegando case a adoptarse o [[anarquismo]].<ref>{{cita libro|autor=Dohlnikoff, Miriam|título= Pacto imperial: origens do federalismo no Brasil do século XIX|localización= São Paulo|editorial= Globo|ano= 2005|páxina=206}}</ref> Aínda que os grupos rebeldes non estaban en contra da [[monarquía]], algúns declararon a [[independencia]] das súas provincias formando novas repúblicas independentes mentres [[Pedro II do Brasil|D. Pedro II]] fose incapaz de gobernar. Os casos máis notorios foron o da [[República Rio-Grandense]] (hoxe Estado de [[Río Grande do Sur]]) e [[República Xuliana]] (hoxe [[Santa Catarina, Brasil|Santa Catarina]]) os cales, por medio da guerra dos Farrapos, proclamaron a súa [[Secesión (política)|secesión]] do [[Imperio brasileiro]].<ref>{{cita libro|autor=De Laytano, Dante|data= 1983|título= História da República Rio-Grandense (1835-1845)|localización= Porto Alegre|editorial= Editora Sulina|páxina= 248}}</ref>
 
Debido a todas estas circunstancias, Pedro II foi declarado emperador prematuramente aos catorce anos. A partir de aí, o Brasil gozou de varias décadas de estabilidade política e rápido progreso económico, sendo o seu principal recurso a agricultura, onde o [[café]] era principal produto exportado, chegando presentar unha expansión deste negocio do 900%. Ademais, construíse durante o seu reinado unha ampla rede [[ferrocarril|ferroviaria]], sendo así o segundo país [[América Latina|latinoamericano]] en implantar este tipo de transporte. A nivel bélico, chegou mesmo a posuír a cuarta maior [[Armada (mariña)|armada]] do mundo.<ref>{{cita web|autor=Castro, André Augusto|url=http://www.secom.unb.br/unbagencia/ag0403-03.htm|título=As veias abertas da América do Sul|editor=Universidade de Brasília|data=[[2 de abril]] de [[2003]]|dataacceso=[[29 de agosto]] de [[2013]]}}{{Ligazón morta|data=agosto de 2018 }}</ref>
[[Ficheiro:Railroad station brazil 1885.jpg|miniatura|esquerda|Estación de ferrocarril pertencente á liña de Minas-Río, durante o Imperio, na provincia de [[São Paulo]] ([[1885]]).]]
Durante os 59&nbsp;anos de reinado de Pedro II, o Brasil saíu ben parado de tres guerras internacionais: a [[Guerra Grande|guerra grande]], a guerra contra Aguirre e a [[guerra da Tripla Alianza]], ademais de testemuñar a consolidación da [[democracia]] representativa, grazas sobre todo á realización de sucesivas [[eleccións]] e á [[liberdade de prensa]]. O proceso para extinguir a [[escravitude]] foi moito máis lento, ora que constante. Comezou en [[1850]] coa fin do tráfico internacional de escravos, mais a pesar dos efectos políticos e económicos decorrentes da derrota dos [[Estados Confederados de América|Estados Confederados]] na [[Guerra civil estadounidense|guerra civil americana]] durante a década de [[1860]], non foi até [[1888]], após dun longo proceso de mobilización interna e de debate para a quitar lexitimidade moral e legal á escravitude, que esta foi formalmente abolida.
Liña 401:
O Brasil é o décimo maior consumidor de [[enerxía]] do [[Terra|planeta]] e o terceiro maior do [[hemisferio occidental]], por detrás dos [[Estados Unidos de América|Estados Unidos]] e o [[Canadá]]. A matriz enerxética brasileira está baseada en [[Enerxía renovable|fontes renovables]], sobre a [[enerxía hidroeléctrica]] e o [[etanol]], amais de [[Recurso non renovábel|fontes non renovábeis]] de enerxía, como o [[petróleo]] e o [[gas natural]]. Ao longo das últimas tres [[década]]s o Brasil está a traballar para crear unha alternativa viábel á [[gasolina]]. Co seu combustíbel á base de [[Cana de azucre]], a nación pode tornarse enerxeticamente independente neste momento. O [[Pro-alcohol]], que tivo orixe na [[década de 1970]], en resposta ás incertezas do mercado do petróleo, colleitou un éxito intermitente. Aínda así, gran parte dos [[brasileiro]]s utilizan os chamados "[[vehículo flex|vehículos flex]]", que funcionan con [[etanol]] ou [[gasolina]] e permite que o [[consumidor]] poida abastecerse da opción máis barata no momento, moitas veces o etanol.
[[Ficheiro:Angra dos Reis - usinas nucleares.jpg|miniatura|[[Central nuclear]] [[Angra 1]] no [[Río de Xaneiro]]. A [[enerxía nuclear]] representa o 4% da enerxía producida no país.]]
Os [[país]]es con gran consumo de [[combustíbel]] como a [[India]] e a [[República Popular da China|China]] están seguindo o progreso do Brasil nesta área<ref>[{{Cita web |url=http://veja.abril.com.br/070307/p_064.shtml |título=China, India and brazilian ethanol.] |data-acceso=10 de maio de 2009 |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20090923220202/http://veja.abril.com.br/070307/p_064.shtml |dataarquivo=23 de setembro de 2009 |urlmorta=si }}</ref>. Amais, países como o [[Xapón]] e [[Suecia]] están Importando etanol brasileiro para axudar a cumprir as súas obrigas ambientais estipuladas no [[Protocolo de Quioto]]<ref>[http://www.universia.com.br/html/noticia/noticia_dentrodocampus_chefd.html Japan and Sweden are importing brazilian ethanol.]</ref>.
 
O Brasil posúe a segunda maior reserva de [[petróleo]] bruto na [[América do Sur]] e é un dos produtores de petróleo que máis aumentou a súa produción nos últimos anos<ref>[https://archive.is/20120731190751/www.eia.doe.gov/cabs/Brazil/Oil.html Oil reserves in Brazil.]</ref>. O país é un dos máis importantes do mundo na produción de [[Enerxía hidráulica|enerxía hidroeléctrica]]. Da súa capacidade total de xeración de [[electricidade]], que corresponde a 90.000 [[Watt|megawatts]], a enerxía hídrica é responsábel de 66.000 megawatts (74%)<ref>{{Cita web |url=http://www.newton.freitas.nom.br/artigos.asp?cod=322 |título=Hydroelectric power in Brazil. |data-acceso=10 de maio de 2009 |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20120107031823/http://www.newton.freitas.nom.br/artigos.asp?cod=322 |dataarquivo=07 de xaneiro de 2012 |urlmorta=si }}</ref>. A [[enerxía nuclear]] representa aproximadamente 4% da matriz enerxéticos do Brasil. O Brasil poderá converterse nunha superpotencia mundial na produción de petróleo, con grandes descubertas dese recurso nos últimos tempos na [[conca de Santos]].
Liña 472:
Co transcorrer dos séculos, os indios foron exterminados ou aculturados pola acción colonizadora e, con iso, centenares dos seus idiomas foron extintos. Actualmente, os idiomas indíxenas son falados sobre todo no [[Rexión Norte de Brasil|Norte]] e [[Rexión Centro-Oeste de Brasil|Centro-Oeste]]. As linguas máis faladas son do tronco [[Tupi-guarani]].
 
Amais das ducias de linguas autóctonas, [[dialecto]]s de orixe alóctones son falados en colonias rurais máis illadas do [[Sur de Brasil|Brasil meridional]], sobre todo o [[hunsrückisch]] e o [[talian]] (ou [[Lingua vêneta|vêneto brasileiro]]), de orixes [[Lingua alemá|alemá]] e [[Lingua italiana|italiana]], respectivamente<ref>DW-World.de, ''[http://www.dw-world.de/dw/article/0,,1174391,00.html O alemán lusitano do Sur de Brasil]''</ref><ref>[http://www.labeurb.unicamp.br/elb/europeas/talian.htm O talian.]{{Ligazón morta|data=agosto de 2018 }}</ref>.
 
O estado de São Paulo sufriu tanta inmigración que o seu portugués é diferente de calquera outro no Brasil e no mundo. Hai moitos barrios italianos, como a [[Mooca]], onde as persoas falan italiano no seu día a día, outros alemáns, como [[Santo Amaro]], que ten celebracións típicas xermánicas, como o [[Oktoberfest]] . Hai tamén a segunda maior aglomeración de asiáticos fóra de Asia, o barrio da [[Liberdade]], que tamén se ve presente a lingua xaponesa e chinesa o día a día dos habitantes. São Paulo foi tamén o que máis recibiu os [[Arabia|árabes]], tendo a súa cociña moi alterada coa inmigración de [[sirios]] e [[libaneses]].
Liña 504:
 
=== Ligazóns externas ===
* [https://web.archive.org/web/20051125014025/http://www.colegiosaofrancisco.com.br/historia_do_brasil.html História do Brasil] {{pt}}
* [http://www.brasil.gov.br Goberno do Brasil] Moitas informacións {{pt}}
* [http://www.senado.gov.br Senado Brasileiro] informacións de leis e de historia do país, con fotos {{pt}}