Wikipedia

Osíxeno: Diferenzas entre revisións

Explorar o historial de forma interactiva
← Edición máis vellaEdición máis nova →
Contido eliminado Contido engadido
VisualTexto wiki
m →‎Historia posterior: Robert Hutchings Goddard
Recuperando 10 fontes e etiquetando 0 como mortas. #IABot (v2.0beta8)
Liña 61:
== Características ==
=== Estrutura molecular e propiedades ===
En [[condicións normais]] de presión e temperatura o osíxeno é un [[gas]] incoloro e inodoro con [[fórmula molecular]] O<sub>2</sub>, no que dous átomos de osíxeno se [[enlace químico|enlazan]] cunha [[configuración electrónica]] en [[estado triplete]]. Este enlace ten unha [[orde de enlace]] de dous e adóitase simplificar nas descricións como un [[orde de enlace|enlace dobre]]<ref>{{cita web|url=http://chemed.chem.purdue.edu/genchem/topicreview/bp/ch8/mo.html#bond|título=Molecular Orbital Theory|editorial= Purdue University|dataacceso =24 de agosto de 2014|urlarquivo =httphttps://web.archive.org/web/20080510235736/http://chemed.chem.purdue.edu/genchem/topicreview/bp/ch8/mo.html#bond |dataarquivo = 10 de maio de 2008|urlmorta=si|lingua=en}}</ref> ou como unha combinación dun enlace de dous electróns e dous [[Enlace químico#Enlace de un e tres electróns|enlaces de tres electróns]].<ref name="pauling">{{cita libro |título=The nature of the chemical bond and the structure of molecules and crystals : An introduction to modern structural chemistry |apelidos=Pauling|nome=L. |ano=1960 |editorial=Cornell University Press |edición=3ª |isbn=0-8014-0333-2}}</ref>
 
[[Ficheiro:Paramagnetism of liquid oxygen.jpeg|miniatura|esquerda|Un fío de osíxeno líquido desvíase por un campo magnético, ilustrando a súa propiedade paramagnética.]]
O [[osíxeno triplete]]{{Efn|group=lower-alpha|Non confundir co [[ozono]], O<sub>3</sub>.}} é o [[estado fundamental]] da molécula O<sub>2</sub>,<ref name="BiochemOnline">{{cita web|páxina-web=Biochemistry Online|url=http://employees.csbsju.edu/hjakubowski/classes/ch331/oxphos/oldioxygenchem.html |título=Chapter 8: Oxidation-Phosphorylation, the Chemistry of Di-Oxygen|nome=Henry|apelidos=Jakubowski|data-acceso=28 de xaneiro de 2008|editorial=Saint John's University}}</ref> que conta con dous electróns desemparellados que ocupan dous [[Orbital molecular|orbitais moleculares]] [[Dexeneración (física)|dexenerados]].{{Efn|group=lower-alpha|Un orbital é un concepto de [[mecánica cuántica]] que modela un electrón como unha [[dualidade onda-partícula]] que ten unha distribución espacial ao redor dun átomo ou molécula.<ref>{{Cita libro|título=Chemistry|nome1=John|apelidos1=McMurry|nome2=Robert C.|apelidos2=Fay|edición=3ª|editorial=Prentice Hall|ano=2001|isbn=9780130872050|páxina=193}}</ref>}} Estes orbitais clasifícanse como [[Orbital de antienlace|antienlaces]] -debilitan a orde de enlace de tres a dous-, de maneira que o enlace do diosíxeno é máis débil que o triplo enlace do [[nitróxeno]] diatómico, no que todos os orbitais dos enlaces moleculares se reenchen, pero algúns [[orbitais de antienlace]] non o están.<ref name="BiochemOnline"/><ref name=Barrett2002>{{Cita libro|nome=Jack|apelidos=Barrett|ano=2002|título=Atomic Structure and Periodicity|serie=Basic concepts in chemistry|volume=9|editorial=Royal Society of Chemistry|lugar=Cambridge, Reino Unido|páxina=153|ISBN=0854046577}}</ref>
 
Na súa forma normal de triplete, as moléculas de O<sub>2</sub> son [[Magnetismo|paramagnéticas]]; é dicir, que en presenza dun [[campo magnético]] forman un [[imán]], debido ao [[momento magnético]] do [[spin]] dos electróns desemparellados na molécula e a [[interacción de cambio]] negativa entre moléculas de O<sub>2</sub> contiguas.<ref name="NBB303">{{Harvnb|Emsley|2001|p=303}}</ref> Un imán atrae o osíxeno líquido ata tal punto que, en demostracións de laboratorio, un fío de osíxeno líquido pode sosterse contra o seu propio peso entre os polos dun imán potente.<ref>{{Cita web|url=http://genchem.chem.wisc.edu/demonstrations/Gen_Chem_Pages/0809bondingpage/liquid_oxygen.htm|título = Demonstration of a bridge of liquid oxygen supported against its own weight between the poles of a powerful magnet|editorial= University of Wisconsin-Madison Chemistry Department Demonstration lab| dataacceso = 22 de xullo de 2012|urlarquivo = httphttps://web.archive.org/web/20071217064218/http://genchem.chem.wisc.edu/demonstrations/Gen_Chem_Pages/0809bondingpage/liquid_oxygen.htm |dataarquivo = 17 de decembro de 2007|urlmorta=si}}</ref>{{Efn|group=lower-alpha|O paramagnetismo do osíxeno pode usarse analíticamente en analizadores de osíxeno gaseoso paramagnético que determinan a puridade do gas.<ref>{{cita web|url = http://www.servomex.com/oxygen_gas_analyser.html|título = Company literature of Oxygen analyzers (triplet)|páxina-web = Servomex|dataacceso = 21 de setembro de 2014|urlarquivo = https://web.archive.org/web/20080308213517/http://www.servomex.com/oxygen_gas_analyser.html|dataarquivo = 08 de marzo de 2008|urlmorta = si}}</ref>}}
 
O [[osíxeno singlete|osíxeno molecular singlete]] é un nome dado a varias especies de O<sub>2</sub> de maior enerxía, nas que todos os spins dos electróns se emparellan. É moito máis reactivo con [[materia orgánica|moléculas orgánicas]] habituais que o osíxeno molecular en si mesmo. Na natureza, o osíxeno singlete adóitase formar coa auga na [[fotosíntese]], usando a [[enerxía solar]].<ref>{{cita publicación periódica|nome=Anja|apelidos=Krieger-Liszkay |revista=Journal of Experimental Botanics|ano=2005|volume=56|editorial=Oxford Journals|páxinas=337–346|data=13 de outubro de 2004|título=Singlet oxygen production in photosynthesis|doi=10.1093/jxb/erh237|pmid=15310815|número=411}}</ref> Tamén se produce na [[troposfera]] por mor da [[fotólise]] do ozono pola luz de [[onda curta]],<ref name="harrison">{{cita libro|apelidos=Harrison |nome=Roy M.|ano=1990|título=Pollution: Causes, Effects & Control|edición=2ª |lugar=Cambridge|editorial=Royal Society of Chemistry|isbn=0-85186-283-7}}</ref> así como polo [[sistema inmunitario]] como unha fonte de osíxeno activo.<ref name="immune-ozone">{{cita publicación periódica|revista=Science|título=Evidence for Antibody-Catalyzed Ozone Formation in Bacterial Killing and Inflammation|data=13 de decembro de 2002|volume=298|páxinas=2195–2219|doi=10.1126/science.1077642|nome1=Paul|apelidos1=Wentworth Jr.|pmid=12434011 |apelidos2=McDunn|nome2=JE| apelidos3=Wentworth|nome3=AD|apelidos4=Takeuchi|nome4=C |apelidos5=Nieva| nome5=J|apelidos6=Jones|nome6=T|apelidos7=Bautista|nome7=C|apelidos8=Ruedi|nome8=JM|apelidos9=Gutierrez|nome9=A|número=5601|bibcode = 2002Sci...298.2195W}}</ref> Nos organismos fotosintéticos -e posiblemente tamén nos animais- os [[carotenoide]]s xogan un papel fundamental na absorción de enerxía do osíxeno singlete e a conversión deste ao seu estado non excitado antes de que poida causar dano aos tecidos.<ref>{{cita publicación periódica|título=Singlet oxygen quenching ability of naturally occurring carotenoids|revista=Lipids|nome=Osamu|apelidos=Hirayama|apelidos2=Nakamura|nome2=Kyoko|apelidos3=Hamada|nome3=Syoko|apelidos4= Kobayasi|nome4=Yoko|editorial=Springer|volume=29|número=2|ano=1994|doi=10.1007/BF02537155|páxinas=149–150|pmid=8152349}}</ref>
Liña 90:
{{VT|Silicato}}<!-- {{VT|Silicato|Metalicidade|Cosmoquímica|Astroquímica}} -->
[[Ficheiro:Cat's Eye Nebula - GPN-2000-000955.jpg|miniatura|esquerda|A [[nebulosa Ollo de gato]] ten rexións ricas en osíxeno [[ión|ionizado]], mostrado de cor verde na imaxe.]]
O osíxeno é o [[elemento químico]] máis abundante, por [[masa]], na [[biosfera]], o aire, o mar e o chan terrestre. É, así mesmo, o terceiro máis abundante no universo, tralo [[hidróxeno]] e o [[helio]].<ref name="NBB297"/> Ao redor do 0,9 % da masa do [[Sol]] é osíxeno, que constitúe tamén o 49,2 % da masa da [[codia terrestre]] (arredor dun 46,7%), e é o principal compoñente dos [[océano]]s (arredor do 87% como compoñente da [[auga]])<ref name="ECE500"/> O osíxeno gaseoso é o segundo compoñente máis abundante na [[atmosfera terrestre|atmosfera]] xa que supon un 20,8 % do seu volume e o 23,1 % da súa masa (unhas 10<sup>15</sup> toneladas).<ref name="lanl">{{cita web|url=http://periodic.lanl.gov/elements/8.html|editorial=Los Alamos National Laboratory|título=Oxygen|dataacceso=22 de xullo de 2012|urlarquivo=httphttps://web.archive.org/web/20071026034224/http://periodic.lanl.gov/elements/8.html |dataarquivo=26 de outubro de 2007|urlmorta=si}}</ref><ref name="ECE500"/><ref name="NBB298">{{Harvnb|Emsley|2001|p=298}}</ref>{{Efn|group=lower-alpha|As cifras ofrecidas son para valores de ata 80 km sobre a superficie.}} A Terra é unha excepción entre os planetas do [[Sistema Solar]] pola alta concentración de osíxeno gaseoso na súa atmosfera; por exemplo, [[Marte]] (cun 0,1 % de O<sub>2</sub> do total do seu volume) e [[Venus]] teñen concentracións moito menores. Con todo, o O<sub>2</sub> que rodea a estes planetas provén exclusivamente das reaccións que sofren moléculas que conteñen osíxeno, como o dióxido de carbono, por efecto da radiación ultravioleta.<ref>{{Cita publicación periódica|título=A Search for O2 on Mars and Venus: a Possible Detection of Oxygen in the Atmosphere of Mars|apelidos1=Belton|nome1=M. J. S.|apelidos2=Hunten|nome2= D. M.|revista=Astrophysical Journal|volume=153|páxina=963|bibcode=1968ApJ...153..963B|ano=1968}}</ref>
 
Os [[óxido]]s de [[Metal (material)|metais]], [[silicato]]s (SiO<sub>4</sub><sup>4-</sup>) e [[carbonato]]s (CO<sub>3</sub><sup>2-</sup>) atópanse a miúdo en [[rocha]]s e [[Solo|chan]]. Na atmosfera atópase como osíxeno molecular, O<sub>2</sub>, [[dióxido de carbono]] e en menor proporción como [[monóxido de carbono]] (CO), ozono (O<sub>3</sub>), dióxido de nitróxeno (NO<sub>2</sub>), [[monóxido de nitróxeno]] (NO) ou dióxido de xofre (SO<sub>2</sub>). Nos planetas exteriores (os que están máis lonxe do [[Sol]]) e en [[cometa]]s atópase auga xeada e outros compostos de osíxeno, por exemplo, en [[Marte]] hai dióxido de carbono xeado.<ref>{{Cita libro|título=Mars|apelidos=Elikns-Tanton|nome=Linda T.|editorial=Infobase Publishing|ano=2006|isbn=9781438107264|páxina=82}}</ref> O espectro deste elemento tamén se aprecia con frecuencia nas [[Estrela (astronomía)|estrelas]].<ref>{{Cita tese|título=Late stages of stellar evolution: carbon-oxygen stars and neutron stars|nome=Allen Hayne|apelidos=Boozer|editorial=Cornell University|ano=1970|bibcode=1970PhDT........11B|obra=Dissertation Abstracts International|volume=31-12|páxina=7067}}</ref>
Liña 223:
=== Historia posterior ===
[[Ficheiro:Goddard and Rocket.jpg|miniatura|[[Robert Hutchings Goddard|Robert Goddard]] e un [[Motor foguete|foguete]] de combustible de osíxeno líquido.]]
A [[Modelo atómico de Dalton|hipótese atómica]] orixinal de [[John Dalton]] asumía que todos os elementos eran monoatómicos e que os átomos dos compostos terían normalmente as relacións atómicas máis simples. Por exemplo, Dalton pensaba que a fórmula da auga era HO, presentando a [[masa atómica]] do osíxeno como 8 veces a do hidróxeno, no canto de 16, o valor que se lle dá hoxe en día.<ref>{{cita libro| título = The Interactive Textbook of PFP96 |capítulo= Do We Take Atoms for Granted?|url=http://www.physics.upenn.edu/courses/gladney/mathphys/subsubsection1_1_3_2.html |nome=Dennis |apelidos=DeTurck |apelidos2=Gladney|nome2=Larry|apelidos3=Pietrovito|nome3=Anthony| editorial=University of Pennsylvania|data=1997|dataacceso=28 de xaneiro de 2008|url-arquivo = httphttps://web.archive.org/web/20080117230939/http://www.physics.upenn.edu/courses/gladney/mathphys/subsubsection1_1_3_2.html |dataarquivo = 17 de xaneiro de 2008|urlmorta=si}}</ref> En 1805, [[Louis Joseph Gay-Lussac]] e [[Alexander von Humboldt]] mostraron que a auga está formada por dous volumes de hidróxeno e un de osíxeno e, en 1811, [[Amedeo Avogadro]] deu coa correcta interpretación da composición do líquido, baseada na que hoxe se denomina [[Lei de Avogadro]] e na suposición de moléculas diatómicas elementais.<ref>{{cita libro|título=A Treatise on Chemistry|nome=Henry Enfield |apelidos=Roscoe |apelidos2=Schorlemmer|nome2= Carl|páxina=38|ano=1883|editorial=D. Appleton and Co.}}</ref> {{Efn|Estes resultados ignoráronse na súa maior parte ata 1860. Parte deste rexeitamento debíase á crenza de que os átomos dun elemento non terían [[afinidade química]] cara aos átomos do mesmo elemento, e outra parte debíase ás aparentes excepcións á Lei de Avogadro que non foran explicadas en termos de disociación de moléculas.<ref name="Chemical Atomism in the Nineteenth Century">{{Cita libro|nome=Alan J.|apelidos=Rocke |ano=1984 |título=Chemical Atomism in the Nineteenth Century |editorial=Ohio State University Press}}</ref>|group=lower-alpha}}
 
A finais do [[século XIX]], os investigadores déronse conta de que o aire podía licuarse e os seus compoñentes illarse mediante compresión e arrefriamento. Utilizando un método de [[fervenza (enxeñaría química)|fervenza]], o químico e físico [[Suíza|suízo]] [[Raoul Pictet]] [[Evaporación|evaporou]] [[dióxido de xofre]] para licuar dióxido de carbono, que pola súa banda era evaporado para arrefriar o osíxeno gaseoso o suficiente para pasalo a líquido. Enviou un telegrama á [[Academia de Ciencias de Francia]] o 22 de decembro de 1877 anunciando o seu descubrimento do [[osíxeno líquido]].<ref name="BES707">{{cita libro|título=Biographical Encyclopedia of Scientists|apelidos=Daintith|nome=John|ano=1994|editorial=CRC Press|isbn=0-7503-0287-9|páxina=707}}</ref> Só dous días despois, o físico francés [[Louis Paul Cailletet]] anunciou o seu propio método para licuar osíxeno molecular.<ref name="BES707"/> En ambos os casos só se produciron unhas poucas pingas do líquido, polo que non se puido levar a cabo unha análise concluínte. O osíxeno foi licuado de forma estable por primeira vez o [[29 de marzo]] de [[1883]] polos científicos [[Polonia|polacos]] da [[Universidade Iaguelónica de Cracovia|Universidade Iaguelónica]] [[Zygmunt Wróblewski]] e [[Karol Olszewski]].<ref>{{Cita web|url=http://www.poland.gov.pl/Karol,Olszewski,and,Zygmunt,Wroblewski:,condensation,of,oxygen,and,nitrogen,1987.html|título=Poland&nbsp;– Culture, Science and Media. Condensation of oxygen and nitrogen|data=4 de outubro de 2008|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20101004133000/http://www.poland.gov.pl/Karol,Olszewski,and,Zygmunt,Wroblewski:,condensation,of,oxygen,and,nitrogen,1987.html|data-arquivo=4 de outubro de 2010|urlmorta=si}}</ref>
Liña 253:
Os tratamentos son o suficientemente flexibles como para ser usados en hospitais, na vivenda do paciente ou, cada vez máis, con instrumentos móbiles. Así, as [[Tenda de osíxeno|tendas de osíxeno]] adoitábanse usar como suplementos de osíxeno, pero foronse substituindo polas [[Máscara de osíxeno|máscaras de osíxeno]] e as [[Cánula nasal|cánulas nasais]].<ref name="pmid18540928">{{cita publicación periódica|apelidos1=Sim|nome1=MA|apelidos2= Dean|nome2=P|apelidos3= Kinsella|nome3=J|apelidos4= Black|nome4= R|apelidos5= Carter|nome5= R|apelidos6= Hughes|nome6=M |título=Performance of oxygen delivery devices when the breathing pattern of respiratory failure is simulated |revista=Anaesthesia |volume=63 |número=9 |páxinas=938–40 |ano=2008 |pmid=18540928 |doi=10.1111/j.1365-2044.2008.05536.x}}</ref>
 
A [[medicina hiperbárica]] (de alta presión) usa cámaras especiais de osíxeno para aumentar a [[presión parcial]] do O<sub>2</sub> no paciente e, cando son necesarias, no persoal médico.<ref name="pmid8931286">{{cita publicación periódica|apelidos1=Stephenson|nome1=RN|apelidos2=Mackenzie|nome2=I|apelidos3=Watt|nome3=SJ|apelidos4= Ross|nome4=JA |título=Measurement of oxygen concentration in delivery systems used for hyperbaric oxygen therapy |revista=Undersea Hyperb Med|url=http://archive.rubicon-foundation.org/2245 |volume=23 |número=3 |páxinas=185–8 |ano=1996|pmid=8931286}}</ref> A [[intoxicación por monóxido de carbono]], a [[mionecrose]] (gangrena gaseosa) e a [[síndrome de descompresión]] ás veces trátanse con estes aparellos.<ref>{{cita web |url=http://www.uhms.org/Default.aspx?tabid=270 |título=Indications for hyperbaric oxygen therapy |páxina-web=Undersea and Hyperbaric Medical Society |dataacceso=20 de xuño do 2015|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20110525130923/http://www.uhms.org/Default.aspx?tabid=270|data-arquivo=25 de maio de 2011|urlmorta=si}}</ref> O aumento da concentración de O<sub>2</sub> nos pulmones axuda a desprazar o [[monóxido de carbono]] do hemogrupo da [[hemoglobina]].<ref>{{cita web |url=http://www.uhms.org/ResourceLibrary/Indications/CarbonMonoxidePoisoning/tabid/272/Default.aspx |título=Carbon Monoxide |páxina-web=Undersea and Hyperbaric Medical Society |dataacceso=22 de xullo de 2012|url-arquivo=httphttps://web.archive.org/web/20080725005744/http://www.uhms.org/ResourceLibrary/Indications/CarbonMonoxidePoisoning/tabid/272/Default.aspx|dataarquivo=25 de xullo de 2008|urlmorta=si}}</ref><ref name="pmid15233173">{{cita publicación periódica|apelidos1=Piantadosi|nome1=CA |título=Carbon monoxide poisoning |revista=Undersea Hyperb Med |volume=31 |número=1 |páxinas=167–77 |ano=2004 |pmid=15233173}}</ref> O osíxeno é tóxico para a [[Organismo anaerobio|bacteria anaerobia]] que causa a gangrena gaseosa, de maneira que aumentar a súa presión parcial axuda a acabar con elas.<ref>{{cita publicación periódica|apelidos1=Hart|nome1=GB|apelidos2=Strauss|nome2=MB |url=http://archive.rubicon-foundation.org/4428|título=Gas Gangrene&nbsp;– Clostridial Myonecrosis: A Review |revista=J. Hyperbaric Med |volume=5 |número=2 |páxinas=125–144 |ano=1990}}</ref><ref>{{cita publicación periódica|apelidos1=Zamboni|nome1=WA|apelidos2=Riseman|nome2=JA|apelidos3= Kucan|nome3=JO |url=http://archive.rubicon-foundation.org/4431|título=Management of Fournier's Gangrene and the role of Hyperbaric Oxygen |revista=J. Hyperbaric Med |volume=5 |número=3 |páxinas=177–186 |ano=1990}}</ref> A síndrome de descompresión sucédelles aos mergulladores que saen demasiado rápido do mar, o que resulta na formación de burbullas de gas inerte, sobre todo nitróxeno, no seu sangue.<ref name="ECE510"/><ref>{{cita web |url=http://www.uhms.org/ResourceLibrary/Indications/DecompressionSickness/tabid/275/Default.aspx |título=Decompression Sickness or Illness and Arterial Gas Embolism |páxina-web=Undersea and Hyperbaric Medical Society |dataacceso=22 de xullo de 2012 |urlarquivo=httphttps://web.archive.org/web/20080705210353/http://www.uhms.org/ResourceLibrary/Indications/DecompressionSickness/tabid/275/Default.aspx |dataarquivo=505 de xullo de 2008 |urlmorta=si }}</ref><ref>{{cita publicación periódica|apelidos=Acott |nome=C. |título=A brief history of diving and decompression illness |revista=South Pacific Underwater Medicine Society Journal |volume=29 |número=2 |ano=1999 |issn=0813-1988 |oclc=16986801}}</ref>
 
Tamén se usa osíxeno para pacientes que necesitan [[ventilación mecánica]], normalmente a concentracións superiores o 21 % atopado no aire ambiental. Por outra banda, o isótopo 15Ou usouse de forma experimental na [[PET|tomografía por emisión de positróns]].<ref>{{cita publicación periódica|título=Positron emission tomography with oxygen-15 of stunned myocardium caused by coronary artery vasospasm after recovery |pmc=483759 |nome=D.|apelidos=Agostini|nome2=H.|apelidos2=Iida|nome3= A.|apelidos3= Takahashi |revista=British Heart Journal |ano=1995 |volume=73 |número=1 |páxinas=69–72 |doi=10.1136/hrt.73.1.69 |pmid=7888266}}</ref>
Liña 265:
Os escaladores de montaña e os que viaxan en [[Avión (medio de transporte)|avións]] non presurizados ás veces teñen un suplemento de O<sub>2</sub>.{{Efn|A razón é que, incrementando a proporción de osíxeno no gas respiratorio a baixa presión, aumenta a presión parcial do O<sub>2</sub> inspirado ata preto da do nivel do mar.|group=lower-alpha}} Os pasaxeiros de avións comerciais (presurizados) teñen un fornecemento de O<sub>2</sub> para urxencias, que se lles pon automaticamente á súa disposición en caso de despresurización da cabina. Unha perda repentina de presión na cabina activa [[xerador químico de osíxeno|xeradores químicos de osíxeno]] sobre cada asento e fanse caer [[máscara de osíxeno|máscaras de osíxeno]]. Ao tirar da máscara para comezar o fluxo de osíxeno, tal e como indican as instrucións de seguridade, fórzanse as limaduras de ferro no [[clorato de sodio]] dentro do recipiente. Prodúcese, entón, un chorro constante de osíxeno debido á [[reacción exotérmica]].<ref name="NBB301"/>
 
O osíxeno, como substancia cun suposto efecto eufórico suave, ten unha historia de uso recreativo en [[deporte]]s e [[bar de osíxeno|bares de osíxeno]]. Estes son establecementos que apareceron en [[Xapón]], [[California]] e [[Las Vegas, Nevada|Las Vegas]] a finais dos anos 1990 que ofertan exposicións a niveis de O<sub>2</sub> superiores ao normal a cambio dunha determinada tarifa.<ref name="FDA-O2Bars">{{cita web|url=http://www.fda.gov/Fdac/features/2002/602_air.html| título=Oxygen Bars: Is a Breath of Fresh Air Worth It?|apelidos=Bren|nome=Linda|páxina-web=FDA Consumer magazine|editorial=U.S. Food and Drug Administration|data=2002|dataacceso=22 de xullo de 2012|urlarquivo=httphttps://web.archive.org/web/20071018041754/http://www.fda.gov/Fdac/features/2002/602_air.html|dataarquivo=18 de outubro de 2007|urlmorta=si}}</ref> Os atletas profesionais, especialmente en [[fútbol americano]], tamén saen do campo en ocasións, durante os descansos, para poñerse máscaras de osíxeno e obter unha estimulación no seu xogo. O efecto farmacolóxico é dubidoso e o [[efecto placebo]] é a explicación máis factible.<ref name="FDA-O2Bars"/> Existen estudos que apoian esa estimulación con mesturas de O<sub>2</sub> enriquecido, pero só se se inhalan ''durante'' o exercicio aerobio.<ref>{{cita web|url=http://www.pponline.co.uk/encyc/ergogenic-aids-can-increasing-oxygen-levels-improve-sports-performance-95|título= Ergogenic Aids|dataacceso=22 de xullo de 2012|páxina-web=Peak Performance Online |urlarquivo = httphttps://web.archive.org/web/20070928051412/http://www.pponline.co.uk/encyc/1008.htm |dataarquivo = 28 de setembro de 2007|urlmorta=non}}</ref>
 
=== Industria ===
Liña 292:
Durante un tempo, os [[Parto pretermo|bebés prematuros]] colocábanse en incubadoras que contiñan aire rico en O<sub>2</sub>, pero esta práctica cesou despois de que algúns destes nenos perdesen a visión.<ref name="NBB299"/><ref name="pmid9603802">{{cita publicación periódica|apelidos=Drack|nome= AV |título=Preventing blindness in premature infants |revista=N. Engl. J. Med. |volume=338 |número=22 |pages=1620–1 |ano=1998 |pmid=9603802 |doi= 10.1056/NEJM199805283382210}}</ref>
 
A respiración de O<sub>2</sub> puro en aplicacións espaciais, como nalgúns traxes aeroespaciais modernos ou en naves pioneiras como a [[Nave Apollo|Apollo]], non causa danos debido ás baixas presións totais utilizadas. No caso dos traxes, a presión parcial do O<sub>2</sub> no gas respiratorio atópase, en xeral, sobre 30 kPa (1,4 veces o normal) e a presión parcial resultante no sangue arterial do astronauta só está marxinalmente por encima do normal ao nivel do mar.<ref name="pmid11541018"/><ref>{{cita web|apelidos = Wade|nome = Mark|ano = 2007|urlmorta = si|título = Space Suits|páxina-web = Encyclopedia Astronautica |dataacceso = 28 de xuño do 2015|url = http://www.astronautix.com/craftfam/spasuits.htm|url-arquivo = httphttps://web.archive.org/web/20071213122134/http://www.astronautix.com/craftfam/spasuits.htm|dataarquivo = 13 de decembro de 2007}}</ref>
 
A toxicidade do osíxeno para os pulmóns e o [[sistema nervioso central]] tamén pode darse no mergullo profundo e no [[mergullo profesional]].<ref name="NBB299"/><ref name="Acott"/> A respiración prolongada dunha mestura de aire cunha presión parcial de O<sub>2</sub> maior a 60 kPa pode chegar a producir unha [[fibrose pulmonar]] permanente.<ref name="BMJ">{{cita publicación periódica|apelidos=Wilmshurst|nome= P |título=Diving and oxygen |revista=BMJ |volume=317 |número=7164 |páxinas=996–9 |ano=1998 |pmid=9765173 |pmc=1114047 |doi=10.1136/bmj.317.7164.996}}</ref>
Traído desde «https://gl.wikipedia.org/wiki/Osíxeno»