Navarra: Diferenzas entre revisións
Contido eliminado Contido engadido
Sen resumo de edición Etiqueta: edición de código 2017 |
Recuperando 3 fontes e etiquetando 0 como mortas. #IABot (v2.0beta8) |
||
Liña 51:
== Etimoloxía ==
A primeira vez da que se ten constancia escrita do termo ''Navarra'' é no [[século IX]], na obra ''Vita Karoli Magni''<ref>No [http://www.thelatinlibrary.com/ein.html#15 capítulo 15] de ''Vita Karoli Magni'' atópase o seguinte parágrafo: ''«Quibus regnum Francorum (...) ampliavit, (...) Nam cum prius non amplius quam ea pars Galliae, quae inter Rhenum et Ligerem oceanumque ac mare Balearicum iacet, et pars Germaniae, (...) ipse per bella memorata primo Aquitaniam et Wasconiam totumque Pyrinei montis iugum et usque ad Hiberum amnem, qui apud '''Navarros''' ortus et fertilissimos Hispaniae agros secans sub Dertosae civitatis moenia Balearico mari miscetur; deinde Italiam totam»''.</ref> escrita por [[Eginardo]], na cal descríbense as intrusións do rei [[Francos|franco]] [[Carlomagno]] ata o [[río Ebro]]. Crese que o [[topónimo]] ''Navarra'' podería derivar do vocábulo ''naba'', de orixe prerromano, probablemente [[Lingua protovasca|protovasco]], cuxo significado sería o de ''terra chaira rodeada por montañas'',<ref>[http://www.euskomedia.org/aunamendi/79386 Naba] na ''Enciclopedia Auñamendi''.</ref><ref>Definición de [http://www.rae2.es/nava nava] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070926223608/http://www.rae2.es/nava |date=26 de setembro de 2007 }} no DRAE.</ref> perfectamente aplicable a [[Pamplona]] e a súa contorna.
== Historia ==
Liña 123:
==== Zonificación Navarra 2000 ====
[[Ficheiro:Navarra - Zonificacion 2000.svg|miniatura|250px|Zonificación 2000]]
Esta zonificación de carácter xeral foi definida no estudo de prospectiva "Navarra 2000", é reiteradamente utilizada e é ata aceptada formalmente por outras institucións alleas ao [[Goberno de Navarra]] por exemplo o [[Ministerio de Agricultura, Pesca e Alimentación]], pero carece dunha regulación adecuada que permita a súa utilización xeral cunha nomenclatura homoxénea. Esta zonificación non cuestiona ningunha das existentes nin das que os distintos Departamentos do [[Goberno de Navarra]] poidan definir no futuro. Divide Navarra en 7 zonas, 18 subzonas e 68 áreas.<ref>
=== Entidades locais ===
Liña 137:
== Lingua ==
[[Ficheiro:Navarra - Mapa densidad euskera 2001.svg|miniatura|Porcentaxe de persoas que falan ben o euskera (2001).]]
Navarra ten dúas linguas propias e oficiais: o [[lingua castelá|castelán]] e o [[lingua éuscara|éuscaro]]. O castelán é oficial en toda a comunidade foral mentres que o éuscaro só é oficial nas zonas que a [[Lei foral do éuscaro]] especifica. O éuscaro fálase na zona centro e norte do territorio, sendo a lingua materna dunha maioría da poboación no norte e extremo noroeste. No conxunto de Navarra, o castelán é a lingua materna do 88,9% da poboación, o éuscaro do 7,0%, o 2,1% ten ambas as linguas como maternas e o 2,1% restante ten outra lingua como lingua materna.<ref>[http://www.cfnavarra.es/estadistica/confindex.asp?i=Informaci%F3n%2BEstad%EDstica&p=ie/indice2.asp?qry=01&d=ie/idx_izq.asp?qry=01 Instituto de Estatística de Navarra. Censo de poboación 2001]</ref> Actualmente aumenta o número de persoas que coñecen o éuscaro en Navarra.<ref>
Historicamente faláronse tamén outras linguas, desaparecidas na actualidade, como o romance navarro ou [[navarro-aragonés]], xurdido nos cursos medio e baixo dos ríos Ega, Arga, Aragón e Ebro ao seu paso polo reino e que se converteu no século XIII na lingua de expresión escrita da Corte e a administración reais, alcanzando en 1329 o status de lingua oficial do reino<ref>Ricardo Cierbide, ''[http://dialnet.unirioja.es/servlet/fichero_articulo?codigo=16134 Notas gráfico-fonéticas sobre a documentación medieval navarra]''</ref> e sendo posteriormente absorbida polo castelán durante o século XVI.<ref>Ricardo Cierbide, ''[http://e-spacio.uned.es/fez/eserv.php?pid=bibliuned:19887&dsID=Euskal_Herria._Lugar_de_Encuentro_de_Lenguas_y_Culturas.pdf Euskal Herria. Lugar de Encuentro de Lenguas y Culturas]''</ref> Tamén, minoritariamente, o [[lingua occitana|occitano]], [[lingua francesa|francés]], [[lingua hebrea|hebreo]] e [[lingua árabe|árabe]].
|