Historia de España: Diferenzas entre revisións

En [[1833]], trala morte de [[Fernando VII]] e a proclamación como raíña de [[Isabel II de España|Isabel II]], producíronse en distintos lugares levantamentos ultrarrealistas nos que se recoñecía como rei a Don Carlos (irmán de Fernando VII). Estas proclamacións dividiron aosos españois en dous bandos: os carlistas e os isabelinos, e deu orixe á '''primeira guerra carlista'''. Nela dirimíase quen debía reinar en España e tamén que sistema político debía prevalecer -liberalismo (isabelinos) ou absolutismo (carlistas)- e que organización territorial debía existir -centralismo ou foralismo-.

Apoiaron o carlismo o clero e a fidalguía rural e tamén os campesiños das provincias vascas e de [[Navarra]], prexudicados pola abolición dos privilexios xa que o sistema foral lles garantía a exención de impostos, autonomía administrativa e económica, limitación do poder real, restricións ao servizo militar... O exército, a burguesía e a meirande parte da poboación urbana non apoiaron aoo carlismo, senón ósos intereses isabelinos e liberais.

O levantamento carlista produciuse en setembro de 1833, a proclamación de Carlos de Borbón como rei só triunfou nas provincias vascas e Navarra e determinados lugares do norte de Castela, a Rioxa, o Maestrazgo e Cataluña. O exército carlista tivo como xefe a [[Tomás de Zumalacárregui|Zumalacárregui]], que conseguiu sucesivas vitorias, pero fracasou e morreu ó intentar conquistar [[Bilbao]],. En [[1839]] o xeneral Maroto (carlista) e Espartero (isabelino) asinaron o '''[[Convenio de Vergara]]''', no que se recomendaba ao Goberno que propuxese ás Cortes o mantemento ou a modificación dos privilexios forais, e tamén se recoñecían os empregos e graos dos militares do exército carlista,; a cambio, os carlistas aceptaban a Constitución de 1837 e recoñecían a Isabel II, Peropero Carlos de Borbón non recoñeceu o acordo e a guerra continuou dirixida por [[Ramón Cabrera|Cabrera]] e en [[1840]] as derradeiras partidas carlistas abandonaron España camiño do exilio.

Trala desaparición da meirande parte do imperio español no primeiro terzo do [[século XIX]]. Só quedaban nos últimos anos do século as colonias africanas de [[Guinea Ecuatorial|Guinea]], [[Río de Ouro]] e [[Marrocos]], as americanas de [[Porto Rico]] e [[Cuba]], e as do [[Océano Pacífico|Pacífico]] [[Guam]] e Filipinas. Cuba e [[Porto Rico]] baseaban a súa economía na exportación de produtos non transformados á [[metrópole]]. A súa economía era anticuada e realizada principalmente por man de obra semi-escrava. No caso do [[Mar Caribe|Caribe]], [[España]] apoiaba unha reducida oligarquía [[latifundio|latifundista]]; no caso filipino, o poder e influencia residía nas ordes relixiosas e o exército colonial.

A guerra de Cuba iníciase co estoupido do acoirazado [[USS Maine|Maine]] (260 mortos), a prensa americana culpa a España e comezan as operacións militares. España é incapaz de loitar en diversos escenarios ó mesmo tempo cunha tecnoloxía desfasada fronte á americana. Prodúcense as batallas de [[Cavite]] e [[A Habana]]. España verase obrigada a recoñece-larecoñecer a súa derrota. En [[decembro]] de [[1898]] asínase a paz en [[París]].

* España cede Porto Rico ósaos [[Estados Unidos de América|EUA]] (hoxe segue sendo un [[estado libre asociado]]).

España perdeu así o seu imperio ultramarino e tivo que asumi-laasumir a destrución de boa parte da súa frota oceánica. Pero non todo foron desgrazas. As consecuencias económicas do "desastre do 98" foron bastante boas debido a: