Factor limitante: Diferenzas entre revisións

Contido eliminado Contido engadido
Miguelferig (conversa | contribucións)
Sen resumo de edición
m Arranxos varios, replaced: {{cite web → {{Cita web, {{Cite journal → {{Cita publicación periódica, {{cite news → {{Cita novas (3)
Liña 5:
 
== Ecoloxía ==
En ''ecoloxía'', os recursos que actúan como factores limitantes comúns son condicións ambientais que limitan o crecemento, abundancia, ou distribución dun organismo ou unha poboación de organismos nun [[ecosistema]].<ref name=TMS>Thomas M. Smith., Robert Leo Smith. 2009. Or simply, Limiting factors are things that prevent a population from growing any large. ''Elements of Ecology''. Pearson International Edition. 7th Ed.</ref>{{rp|G-11}}<ref>{{citeCita web|url=http://www.biology-online.org/dictionary/Limiting_factor|title=Limiting factor - Biology-Online Dictionary|publisher=}}</ref> O concepto de factor limitante está baseado na ''[[lei de Liebig]] do mínimo'', que afirma que o crecemento non está controlado pola cantidade total de recursos dispoñibles, senón polo recurso que sexa máis escaso. Noutras palabras, un factor é limitante se un cambio en dito factor produce un incremento do crecemento, abundancia, ou distribución dun organismo, cando outros factores necesarios para a vida do organismo non o produce. Os factores imitantes poden ser físicos ou biolóxicos.<ref name=TMS/>{{rp|417,8}}
 
Os factores limitantes non están limitados ás condicións das especies. Algúns factores poden ser incrementados ou reducidos dependendo das circunstancias. Un exemplo dun factor limitante é a [[luz solar]] nunha [[selva]], onde o crecemento está limitado para todas as plantas do chan da selva a non ser que dispoñan de máis luz (xeralmente as árbores tapan case toda a luz). Isto diminúe varios factores potenciais que poderían influír nun proceso biolóxico, pero só un está actuando en calquera lugar e momento. Este recoñecemento de que hai sempre un ''só'' factor limitante é vital en ecoloxía; e o concepto ten paralelos en moitos outros procesos. O factor limitante tamén causa a [[competencia (bioloxía)|competencia]] entre individuos dunha poboación dunha especie. Por exemplo, o [[espazo]] é un factor limitante. Moitos predadores e presas necesitan unha certa cantidade de espazo para sobrevivir, onde encontran alimento, auga e outras necesidades biolóxicas. Se a poboación dunha especie é demasiado alta, empeza a competir por esas necesidades. Así, os factores limitantes manteñen a poboación nunha área ao causaren que algúns individuos busquen mellores perspectivas noutro lugar e outros permanezan e morran de fame. Algúns outros factores limitantes en bioloxía son a [[temperatura]] e outros factores relacionados co tempo climático. As especies poden tamén estar limitadas pola dispoñibilidade de macro- e micronutrientes. Hai evidencias de colimitación en ecosistemas de pradería. Un estudo publicado en 2017 mostrou que un micronutriente como o [[sodio]] non tiña efecto por si mesmo, pero cando estaba en combinación con macronutrientes como o [[nitróxeno]] e [[fósforo (elemento)|fósforo]], non mostraba efectos positivos, o cal é unha evidencia de colimitación en serie.<ref name=":0">{{CiteCita journalpublicación periódica|last=Kaspari|first=Michael|last2=Roeder|first2=Karl A.|last3=Benson|first3=Brittany|last4=Weiser|first4=Michael D.|last5=Sanders|first5=Nathan J.|date=2017-02-01|title=Sodium co-limits and catalyzes macronutrients in a prairie food web|url=http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/ecy.1677/abstract|journal=Ecology|language=en|volume=98|issue=2|pages=315–320|doi=10.1002/ecy.1677|pmid=27936500|issn=1939-9170}}</ref>
 
== Economía e tecnoloxía ==
O concepto tamén se aplica en economía e tecnoloxía. AllBusiness.com define factor limitante (restritivo) como un "ítem que restrinxe ou limita a produción ou venda dun produto dado". Exemplos son: "as horas de máquina limitadas e horas de traballo e a escaseza de materiais e de traballo especializado. Outros factores limitantes poden ser os centímetros cúbicos de exhibición ou de espazo de almacén, ou o capital de traballo."<ref>{{citeCita newsnovas|journal=AllBusiness Business Glossary|title=Business definition for: Limiting (constraining) factor|accessdate=April 28, 2013|url=http://www.allbusiness.com/glossaries/constraining-limiting-factor/4949815-1.html}}</ref> O termo é tamén utilizado frecuentemente na literatura tecnolóxica.<ref>{{citeCita newsnovas|authors=Sheriff, A., Bouchlaghem, D., El-Hamalawi, A., and Yeomans, S. |year=2012|title=Information Management in UK-Based Architecture and Engineering Organizations: Drivers, Constraining Factors, and Barriers|journal=Journal of Management Engineering|volume =28 |issue =2|pages= 170–180}}</ref><ref>{{citeCita newsnovas|title=Institutional Factors in Information Technology Innovation|authors=
John Leslie King, Vijay Gurbaxani, Kenneth L. Kraemer, F. Warren McFarlan, K. S. Raman & C. S. Yap|journal= Information Systems Research |doi=10.1287/isre.5.2.139 |date= June 1994 |volume= 5 |number= 2|pages= 139–169 |url=http://isr.journal.informs.org/content/5/2/139.abstract
}}</ref>