Nakota: Diferenzas entre revisións
Contido eliminado Contido engadido
Sen resumo de edición |
Sen resumo de edición |
||
Liña 1:
O término '''Nakota''' (ou '''Nakoda''' ou tamén '''Nakona''') é o [[endónimo]] utilizado polos pobos orixinarios de [[América do Norte]], que xeralmente reciben o nome de [[Assiniboine]]<ref>{{Cita web|url=https://www.ethnologue.com/language/asb/21|páxina-web=Ethnologue. Languages of the world|título=Assiniboine|data-acceso=03-08-2018}}</ref> (ou Hohe), nos [[Estados Unidos de América|Estados Unidos]], e de [[Stoney]], en [[Canadá]] .
Son tribos de [[Lingua dakota|fala dakota]]<ref>{{Cita web|url=https://www.ethnologue.com/subgroups/dakota|páxina-web=Etnologue. Languages of the world|título=Dakota|data-acceso=03-08-2018}}</ref> que se separaron das ramas principais da nación síux en tempos pasados. Movéronse dende o territorio orixinal até os bosques da [[Minnesota]] actual e rexións cara ao norte e ao noroeste: [[Montana]] e [[Dacota do Norte]] dos actuais [[Estados Unidos de América|Estados Unidos]] e [[Manitoba]], [[Saskatchewan]] e [[Alberta]] do [[Canadá]] actual. Máis tarde, por mor da competencia polos mesmos recursos convertéronse en inimigos dos seus antigos "aliados" da súa familia lingüística (en cada un dos dialectos [[Lingua síux|síux]] -[[Lingua nakota|nakota]],
== Historia da denominación errónea ==
Liña 10:
* Lakota, que formou o grupo máis occidental e chamouse ''Thítȟuŋwaŋ'' (nome europeizado en Teton).
Esta foi a clasificación tradicionalmente admitida que moi poucos académicos criticaron. Entre os escasos eruditos que a criticaron destaca a yankton [[Ela Cara Deloria]] (nada en 1888) que foi unha das primeiras en sinalar "a falacia de designar aos grupos yankton-yanktonai como nakota".<ref name=":0" />
O assiniboine separáronse moi cedo da agrupación yankton-yanktonai e a súa fala chamada tamén nakota, volveuse máis distintiva e inintelixíbel para os falantes de lakota e dakota. Esta foi a clasificación tradicionalmente admitida que moi poucos académicos criticaron '''[4]'''▼
Mais en 1978, Douglas R. Parks, David S. Rood e Raymond J. DeMallie dedicáronse á investigación lingüística sistemática nas reservas síux e assiniboine para establecer a dialectoloxía precisa da lingua síux. Aseguráronse de que tanto os santee como os yankton/yanktonai referíanse (e refírense) a eles mesmos polo [[autónimo]] "Dakota". O nome de nakota (ou nakoda ) era,
As súas conclusións foron plenamente confirmadas pola investigación de campo realizada, durante 23 anos, por Jan Ullrich que tivo como conclusión a compilación, en 2008, do seu dicionario Lakota.<ref name=":0">Ullrich (2008), p.2</ref> Segundo Ullrich, o erro na denominación nome dos yankton-yanktonai,
Liña 18:
{{cita|"comezou cos misioneros de mediados do século XIX entre os santee, que aplicaron en exceso unha regra de distribución fonética. Debido a que o dialecto yankton-yanktonai usa o sufixo -na onde os santee usan -da e os lakota usan -la , os misioneros pensaron que a distribución "l" ou "n" aplicábase a tódalas posicións dentro das palabras.<ref>O erro dos misioneiros foi motivado polo feito de que, en lakota, a letra "d" substitúese polo "l" dun xeito tan sistemático que desapareceu do alfabeto (véase Ullrich, páxina 693).</ref> Polo tanto, crían que os yankton-yanktonai chamábanse a si mesmos nakota en lugar de dakota. Desafortunadamente, a suposición inexacta dunha división de Lakota-Dakota-Nakota perpetuouse en case todas as publicacións desde entón".<ref>Ullrich (2008), p. 2</ref>}}
Os textos máis antigos que documentan os dialectos síux están desprovistos de referencias históricas a nakota. Ullrich sinala en particular que o dicionario inglés-Dakota de John P. Williamson (1902) enumera a dakota como o nome propio do pobo dakota, pero non menciona nakota. Aínda así, Williamson traballara extensamente cos yankton e, a miúdo, incluía no seu dicionario as variantes dos yankton para as entradas propias dos santee.<ref name=":0" />
▲
Na actualidade, as diferentes tribos refírense a si mesmos, nas súas linguas maternas, como:
* Dakhóta (ou
*
* Lakȟóta (ou Lakȟól) - os teton (esta denominación caeu en desuso e agora, simplemente, chámanse a si mesmos Lakȟóta)
* Nakhóta (Nakhóda ou Nakhóna<ref>Ver uso do termo "Nakona" polos assiniboin da comunidade de Fort Peck ([http://fpcctalkindian.nativeweb.org/ http://fpcctalkindian.nativeweb.org)]</ref>) - os assiniboine
Liña 34 ⟶ 36:
=== Os cumios ===
As tribos assiniboine-stoney apoiaron os recentes intentos "pan-Sioux" de revivir as linguas nativas. Os seus representantes asisten aos cumes anuais "Lakota, Dakota, Nakota Language Summits"<ref name=":2">{{Cita web|url=https://web.archive.org/web/20090813133018/http://www.tuswecatiospaye.org/summit|outros=(arquivo orixinal:http://www.tuswecatiospaye.org/summit )|páxina-web=web.archive.org|título=Bringing Nations Together to Strengthen Language: Successful 2008 Lakota Dakota Nakota Language Summit|data-acceso=03-08-2018}}</ref> que, dende 2008, son patrocinados por Tusweca Tiospaye<ref>''"Thuswéčha Thióšpaye"''</ref> (Dragonfly Community), a organización sen fins de lucro lakota para a promoción e o fortalecimiento do idioma que promoven a campaña "
== Notas ==
Liña 49 ⟶ 51:
=== Outros artigos ===
* [[Lingua dakota]]
* [[Lingua lakota]]
* [[Lingua síux]]
* [[Síux]]
{{control de autoridades}}
[[Categoría:Pobos indíxenas de Est]]
| |||