Nakota: Diferenzas entre revisións
Contido eliminado Contido engadido
O contido da páxina foi eliminado Etiquetas: Branqueo Edición visual |
comezo tradución |
||
Liña 1:
O término '''Nakota''' (ou '''Nakoda''' ou tamén '''Nakona''') é o [[endónimo]] utilizado polos pobos orixinarios de [[América do Norte]], que xeralmente reciben o nome de [[Assiniboine]]<ref>{{Cita web|url=https://www.ethnologue.com/language/asb/21|páxina-web=Ethnologue. Languages of the world|título=Assiniboine|data-acceso=03-08-2018}}</ref> (ou Hohe ), nos [[Estados Unidos de América|Estados Unidos]], e de [[Stoney]], en [[Canadá]] .
Son tribos de fala dakota<ref>{{Cita web|url=https://www.ethnologue.com/subgroups/dakota|páxina-web=Etnologue. Languages of the world|título=Dakota|data-acceso=03-08-2018}}</ref> que se separaron das ramas principais da nación síux en tempos pasados. Movéronse dende o territorio orixinal até os bosques da [[Minnesota]] actual e rexións cara ao norte e ao noroeste: [[Montana]] e [[Dacota do Norte]] dos actuais [[Estados Unidos de América|Estados Unidos]] e [[Manitoba]], [[Saskatchewan]] e [[Alberta]] do [[Canadá]] actual. Máis tarde convertéronse en competidores polos recursos e en inimigos dos seus antigos "aliados" da súa familia lingüística (en cada un dos dialectos [[Lingua síux|síux]], [[Lingua nakota|nakota]], [[Lingua dakota|dakota]] e [[Lingua lakota|lakota]] significan "amigo" ou "aliado").
== Historia da denominación errónea ==
Historicamente, os estudosos clasificaron as tribos pertencentes á nación síux (ou dakota nun sentido amplo) en tres grandes grupos lingüísticos:
* Dakota (propiamente), que era o grupo máis oriental (o orixinal) e que se denominaba ''Isáŋyathi o Isáŋathi'' (de aí o nome europeizado de [[Santee]]);
* Nakota, de quen se di que comprende as dúas tribos centrais de yankton e yanktonai, e
* Lakota, que formou o grupo máis occidental e chamouse ''Thítȟuŋwaŋ'' (nome europeizado en Teton).
O assiniboine separáronse moi cedo da agrupación yankton-yanktonai nun momento cedo e a súa fala chmada tamén nakota, volveuse máis distintiva e inintelixíbel para os falantes de lakota e dakota. Esta foi a clasificación tradicionalmente admitida que moi poucos académicos criticaron '''[4]'''
Mais en 1978, Douglas R. Parks, David S. Rood e Raymond J. DeMallie dedicáronse á investigación lingüística sistemática nas reservas síux e assiniboine para establecer a dialectología precisa da lingua síux. '''[5]''' Aseguráronse de que tanto o Santee como o Yankton / Yanktonai referíronse (e refírense) a eles mesmos polo autónimo "Dakota". O nome de Nakota (ou Nakoda ) era (e é) uso exclusivo de Assiniboine e dos seus familiares canadienses, o Stoney . A literatura académica posterior, con todo, especialmente si non é producida por especialistas lingüísticos , de cando en cando reflectiu o traballo de Parks e DeMallie. [6]
As súas conclusións foron plenamente confirmadas pola investigación de 23 anos realizada no campo por Jan Ullrich. A partir del, compiló o seu dicionario Lakota 2008. Segundo Ullrich, o nome inapropiado de Yankton-Yanktonai
"comezou cos misioneros de mediados do século XIX entre os Santee que aplicaron en exceso unha regra de distribución fonética. Debido a que o dialecto Yankton-Yanktonai usa o sufijo -na onde Santee usa -dá e Lakota -a , os misioneros pensaron que a distribución ldn aplicado a todas as posicións de palabras. [7] Polo tanto, crían que os Yankton-Yanktonai chamábanse a si mesmos Nakota en lugar de Dakota. Desafortunadamente, a suposición inexacta dunha división de Lakota-Dakota-Nakota perpetuouse en case todas as publicacións desde entón ", [ 8]
obtendo tal influencia que ata algunhas persoas de Lakota e Dakota foron influenciadas por ela. [9]
O cambio non pode considerarse como unha regresión terminológica posterior causada polo feito de que a xente Yankton-Yanktonai vivía xunto co Santee nas mesmas reservas. [10] Os textos máis antigos que documentan os dialectos sioux están desprovistos de referencias históricas a Nakota. Ullrich sinala en particular que o dicionario inglés-Dakota de John P. Williamson (1902) enumera a Dakota como o nome propio da xente de Dakota, pero non menciona a Nakota. Aínda así, Williamson traballara extensamente co Yankton e frecuentemente incluía no seu dicionario as variantes de Yankton para as entradas de Santee. [8] Por outra banda, Ullrich sinala que a estudante de Yankton Ela Cara Deloria(nacido en 1888) foi un dos primeiros en sinalar "a falacia de designar aos grupos Yankton-Yanktonai como Nakota". [8]
Actualmente, os grupos interesados ??refírense a si mesmos do seguinte xeito nas súas linguas maternas:
Dakhóta (ou Dakhód) - o Santee
Dak?óta (ou Dak?ód) - Yankton e Yanktonai
Lak?óta (ou Lak?ól) - o Teton (esta referencia caeu en desuso e agora, simplemente chámanse a si mesmos Lak?óta)
Nakhóta (Nakhóda ou Nakhóna [11] ) - o Assiniboine [12]
Nakhóda (ou Nakhóta) - o Stoney [12]
== Tendencias actuais ==
Recentemente, os assiniboine e, especialmente, os stoney comezaron a minimizar a ruptura e separación histórica dos Dakota e reclamaron unha certa identidade coa tradición síux xa que non se pode falar de nación síux como tal pois, historicamente, as tribos de Siouan estaban bastante descentralizadas e operaban en bandas independentes. A tendencia pódese ver nos sitios oficiais dos stoney de Alberta, por exemplo.<ref>{{Cita web|url=http://www.alexisnakotasioux.com/|páxina-web=alexisnakotasioux.com|título=ALEXIS NAKOTA SIOUX NATION|data-acceso=03-08-2018}}</ref> na autodenominación da Primeira Nación Alexis Nakota Sioux , [13] ou no reclamo de Nakoda First Nation.ao seu ascendencia sioux e o valor da súa lingua materna: "Como descendientes das grandes nacións sioux, os membros tribales de Stoney de hoxe prefiren levar a cabo a súa conversación e asuntos tribales na lingua materna de Siouan". [14] As tribos Assiniboine e Stoney de Saskatchewan tamén reclaman identificación coa tradición sioux. [15]
As tribos assiniboine-stoney apoiaron os recentes intentos "pan-Sioux" de revivir as linguas nativas. Os seus representantes asisten aos cumes anuais "Lakota, Dakota, Nakota Language Summits". Dende 2008, estes foron patrocinados por Tusweca Tiospaye (Dragonfly Community), a organización sen fins de lucro de Lakota para a promoción e o fortalecimiento do idioma. [16] Promueven a misión de "Unir os sete incendios do Consello para salvar o idioma". [17]
A longa separación dos pobos deu lugar a que as súas linguas desenvólvanse de forma independente e vólvanse máis diferenciadas; xa non son mutuamente inteligibles. Os hablantes de Lakota e Dakota non poden entender fácilmente a Assiniboine. Nin eles nin os hablantes de Assiniboine poden entender a Stoney. [8] O obxectivo das tribos de revivir (ou crear) un idioma sioux unitario pode ser extremadamente difícil de lograr.
== Notas ==
{{Listaref}}
== Véxase tamén ==
=== Bibliografía ===
* {{Cita libro|título=The Sioux: the Dakota and Lakota nations|apelidos=Gibbon|nome=E.|editorial=Blackwell Publishers|ano=2003|ISBN=1-55786-566-3|lugar=Malden|lingua=en|ref=}}
* {{Cita libro|título=The Canadian Sioux|apelidos=Howard|nome=James H.|editorial=University of Nebraska Press|ano=1984|ISBN=0-8032-2327-7|lugar=Lincoln|lingua=en|ref=}}
* {{Cita libro|título=New Lakota Dictionary : Lakhótiyapi-English / English-Lakhótiyapi & Incorporating the Dakota Dialects of Santee-Sisseton and Yankton-Yanktonai|apelidos=Ullrich|nome=Jan|editorial=Lakota Language Consortium|ano=2008|ISBN=0-9761082-9-1|edición=2ª|lugar=Bloomington|lingua=en|ref=}}
=== Outros artigos ===
| |||