Armando Cotarelo Valledor: Diferenzas entre revisións

Contido eliminado Contido engadido
Sen resumo de edición
Sen resumo de edición
Liña 2:
|imaxe = Armando Cotarelo Valledor 1920.jpg
|tamaño_imaxe =
|descrición = Armando Cotarelo Valledor. Retrato en ''[[Vida Gallega]]'', 1920.
|nome_completo =
|data_de_nacemento = [[22 de decembro]] de [[1879]]
|lugar_de_nacemento = [[A Veiga, Asturias|A Veiga]], {{ASTb}}[[Principado de Asturias|Asturias]]
|data_de_falecemento = {{nowrap|[[8 de decembro]] de [[1950]] <sup>70 anos</sup>}}
|lugar_de_falecemento = [[Madrid]]
|soterrado =
Liña 12:
|residencia =
|nacionalidade =
|cónxuxe = María Botana Sieiro
|fillos =
|relixión =
Liña 38:
 
== Traxectoria ==
Era fillo do erudito [[Emilio Cotarelo Mori]]. Estudou Filosofía e Letras en [[Madrid]], doutorándose en [[1904]] cunha tese sobre a [[Literatura galego-portuguesa|literatura galega medieval]]. Ese mesmo ano foi nomeado Catedrático de Lingua e Literatura españolas na [[Universidade de Santiago de Compostela]], onde chegou a ser vicerreitor e decano. Casou coa compostelá María Botana Sieiro.
 
En [[1907]] deu o discurso de apertura do curso universitario 1907-1908 da [[Universidade de Santiago de Compostela]] coa lectura de "''La leyenda de doña Estefanía la desdichada''".
 
Foi un dos promotores da [[Exposición Rexional de 1909]] e da Exposición de Arte de [[1926]]. Creou e dirixiu a revista ''[[Ultreya (revista)|Ultreya]]'', activa entre 1919 e 1920. En [[1920]] foi elixido membro da [[Real Academia Galega]] (aínda que non chegou a tomar cargo), á que representou na [[Real Academia Española]] en [[1929]] xunto con [[Ramón Cabanillas]]. En [[1942]] foi elixido membro da [[Real Academia de la Historia]].<ref name="RAH">[[Alfonso Mato|{{Versaleta|Mato}}, Alfonso]]. [http://www.rah.es/armando-cotarelo-valledor/ "Armando Cotarelo Valledor"] ''Diccionario Biográfico Español.'' Real Academia de la Historia {{Es}}.</ref>
Participou no movemento [[galeguismo (política)|galeguista]] e foi membro activo das [[Irmandades da Fala]]. Foi membro fundador, primeiro presidente do [[Seminario de Estudos Galegos]] ([[1923]]-[[1925]]) e a persoa quen lle deu nome ao seminario<ref>Tobío, Lois: ''As décadas de TL'', Ediciós do Castro, 1994, páxinas 124</ref>. En [[1925]] trasladouse a Madrid como catedrático da Universidade, deixando a presidencia do Seminario.
 
Durante a [[guerra civil española]] o autor apoiou a dereita sublevada.{{Cómpre referencia}}
 
Estudou a [[literatura galega medieval]], sendo un dos precursores en Galicia neste aspecto. Se ben os seus estudos teñen unha sólida formación e documentación histórica, o seu criterio filolóxico e estudo literario é máis feble<ref>Introdución de [[Henrique Monteagudo]] en COTARELO VALLEDOR, A.: ''Cancionero de Payo Gómez Chariño''. Santiago de Compostela: Xunta de Galicia, 1984.</ref>.
 
== Obra ==
 
[[Ficheiro:Armando Cotarelo Valledor 1919.jpg|miniatura|150px|Armando Cotarelo Valledor.]]
=== Teatro ===
No eido do [[teatro]] foi continuador da liña ruralista. Abrangue o [[drama]] rural (''Trebón'', ''O lubicán'') e de ambiente mariñeiro (''Beiramar'', ''Mourenza''); a [[comedia]] sentimental (''Sinxebra'') e a [[traxedia]] histórica (''Hostia''). Agás ''Mourenza'' (estreada en Madrid en 1932) e ''Hostia'', todas as pezas foron estreadas en Santiago de Compostela polo Cadro Dramático da Universidade con dirección do propio autor.
 
{| class="wikitable" align=right
|-style="line-height:2em;"
|style="font-size:95%; line-height:150%;" |[[Ficheiro:Lubicán de Armando Cotarelo Valledor, Santiago, El Eco, 1924.jpg|184px]]&nbsp;[[Ficheiro:Ruinas, Rosalía Castro de Murguía, ed. de 1928 con prólogo de Armando Cotarelo Valledor.jpg|175px]]
''Lubicán'', de Armando Cotarelo y Valledor, 1924, e ''Ruinas'', de<br />[[Rosalía de Castro]], ed. de 1928, con prólogo de Armando <br />Cotarelo Valledor.
|}
 
* ''Trebón'' (1922).
* ''Sinxebra'' (1923; bilingüe).
* ''O lubicánLubicán'' ([[1924]]), ilustrado por [[Camilo Díaz Baliño]].<ref>{{Cita libro |apelidos=Bangueses Vázquez |nome=Mercedes |título=Ilustradores galegos de preguerra (1880-1936) |url=https://www.ievigueses.com/es/publicaciones/ilustradores-galegos-de-preguerra-1880-1936 |editorial=[[Instituto de Estudios Vigueses|IEV]] |ano=2010 |isbn=978-84-89599-44-4 }}</ref> Estreada con [[Fermín Bouza -Brey]] e [[Olimpia Valencia]] nos papeis principais.
* ''Hostia'' (1926).<ref>[[Xabier Iglesias|{{Versaleta|Iglesias}}, Xabier]]: [http://oslibrosdeanxelcasal.blogspot.com/2012/11/hostia.html Hostia] en ''Os libros de Ánxel Casal'', 19/11/2012.</ref>
* ''Hostia'' (1926).
* ''Beiramar'' (1931).
* ''Mourenza'' (1931; bilingüe). Estreada en Madrid en 1932.
Liña 73 ⟶ 79:
 
=== Ensaio ===
[[Ficheiro:Ruinas, Rosalía Castro de Murguía, ed. de 1928 con prólogo de Armando Cotarelo Valledor 1919.jpg|miniatura|''Ruinas'' de [[Rosalía de Castro150px|Rosalía Castro de Murguía]], ed. de 1928 con prólogo de Armando Cotarelo Valledor.]]
* ''Biografía del doctor D. Francisco Codera'' (Madrid, 1898).
* ''La Exposición Rosales'' (Madrid, 1902).
Liña 79 ⟶ 85:
* ''Una cantiga célebre del rey Sabio: fuentes y desarrollo de la leyenda de Sor Beatriz, principalmente de la literatura española'' (Madrid, 1904).
* ''La belleza femenina en las obras de [[Miguel de Cervantes|Cervantes]]'' (Santiago de Compostela, 1905).
* ''Don [[Melendo García de Valdés]], XX Obispo de Osma (1210-1225'') (Santiago de Compostela, 1908).
* ''El teatro de Cervantes. estudio crítico'' (Madrid, 1915). Premio «Alba» da RAE en 1912.
* ''Vida militar, política y literaria de [[Afonso III o Magno|Alfonso III el Magno]]'' (Madrid, 1916).
* ''Los cristianos españoles ante la invasión musulmana. 711-716'' (Santiago de Compostela, 1919).
* ''Argonautas gallegos. 1519-1522'' (Santiago de Compostela, 1920).
Liña 87 ⟶ 93:
* ''Los hermanos Eáns Mariño, poetas gallegos del S. XIII'' (Madrid, 1933).
* ''Historia crítica y documentada de Alfonso III, el Magno, último rey de Asturias'' (Madrid, 1933).
* "Encol do nome de [[Martín Codax|Martín Códax]]" (1933; artigo na revista ''[[RevistaNós Nós(revista)|Nós]]'' nº 109).
* ''Cancionero de Payo Gómez Chariño'' (Madrid, 1934).
* ''El Seminario de Educación de la Vega de Ribadeo, hoy Vegadeo, y su Fundador, D. Jacinto Valledor y Presno, Obispo de Osma'' (Madrid, 1950).
Liña 110 ⟶ 116:
 
=== Ligazóns externas ===
* [http://www.realacademiagalega.org/figuras-homenaxeadas/-/journal_content/56_INSTANCE_8klA/10157/27650 "Armando Cotarelo Valledor"] na páxina web da Real Academia Galega].
* [http://bvg.udc.es/ficha_autor.jsp?id=ArmCotar {{PAGENAME}}] na [[Biblioteca Virtual Galega]].
* [http://literaturagalega.as-pg.gal/autoras-es/cotarelo-valledor-armando.html Enciclopedia da Historia da Literatura Galega] da [[Asociación Socio-Pedagóxica Galega]]
* {{Cita novas |nome=Ernesto |apelidos={{Versaleta|Sánchez Pombo}} |ligazónautor=Ernesto Sánchez Pombo |título=Armando Cotarelo, una elección polémica |url=https://elpais.com/diario/1984/05/17/cultura/453592808_850215.html |xornal=[[El País]] |data=17/5/1984 |lingua=Es }}
 
 
{{Start box}}
{{Succession box|título=&nbsp;[[Seminario de Estudos Galegos|Presidente do Seminario de Estudos Galegos]]&nbsp;|período=1923-1925|predecesor= sen crear|sucesor=[[Salvador Cabeza de León]]}}
{{Succession box |título =[[Ficheiro:Coat of Arms of the Spanish Royal Academy of History.svg|30px|center]] [[Real Academia de la Historia]]<br /><small>Medalla 17</small>|período = [[1942]] - [[1950]]|predecesor = [[Agustín Millares Carlo]]|sucesor = [[Leopoldo Torres Balbás]]}}
{{endEnd box}}
 
{{Día das Letras Galegas}}