Afonso VIII de León e Galicia: Diferenzas entre revisións

Contido eliminado Contido engadido
Cossue (conversa | contribucións)
Sen resumo de edición
Anox (conversa | contribucións)
mSen resumo de edición
Liña 24:
| lema = Escudo de '''Afonso VIII de León'''
}}
'''Afonso VIII de León e Galicia''',{{Efn|'''VIII''' é o ordinal que lle atribúe a historiografía moderna galega, e así aparece en múltiples fontes, incluídas varias enciclopedias editadas en galego (''[[Enciclopedia Galega Universal|EGU]]'', ''[[Gran Enciclopedia Galega Silverio Cañada|GEG]]'' e ''[[Diccionario enciclopédico galego universal|DEGU]]'')}}{{Sfn|Míguez Macho|2011}}{{Sfn|López Carreira|1997|p=160}}{{Sfn|López Carreira|2003}}{{Sfn|López Carreira|2013}}<ref name="CAMILO"/><ref name="HDGPUNTOGAL"/> denominado pola [[historiografía]] clásicaespañola como '''Afonso IX''',<ref>''[[Diciopedia do século 21]]''.</ref>{{Sfn|Elías de Tejada|1966|p=}}{{Sfn|Filgueira Valverde|1991|p=330}}{{Sfn|González López|1980|p=}}{{Sfn|Villares Paz|1992|p=57}}{{Sfn|Pallares|Portela|1980|p=115}}{{Sfn|Pallares|Portela|1996|p=195}} nado en [[Zamora]], [[Reino de León]], o [[15 de agosto]] de [[1171]] e finado en [[Sarria]], [[Reino de Galicia]] o [[23 de setembro]] de [[1230]], foi rei de [[reino de León|León]] e [[reino de Galicia|Galicia]] ('''''Adeffonsus Rex Legionensium et Gallecie''''') desde o [[22 de xaneiro]] de [[1188]] até a súa morte, o [[23 de setembro]] de [[1230]].{{efn|A súa titulación inicial completa era ''Rex Legionis et Gallecie'' (rei de León e Galicia) pero, despois da conquista de Badaxoz (1230), engadiu tamén ''rex Badalloi'' (rei de Badaxoz). Nalgunha ocasión usou, así mesmo, o título de ''rex Asturianum'' (rei de Asturias).}}
 
Segundo a numeración cronolóxica real da coroa galego-leonesa, correspóndelle o ordinal VIII, pero, historicamente asignóuselle o ordinal IX, como forma de entroncar as cronoloxías de León e de Castela —en Castela reinaba por aquel entón [[Afonso VIII de Castela]]—<ref>{{Cita libro|título=A memoria da nación. O reino de Gallaecia|apelidos=Nogueira Román|nome=Camilo|editorial=Xerais|ano=2001|ISBN=84-8302-656-2|páxina=233|páxinas=|cita=[Afonso de Castela] Como primeiro rei exclusivo de Castela, debería ser titulado Afonso I, do mesmo xeito que o é Afonso Henriques en Portugal.|ref=}}</ref><ref>{{Cita libro|título=O Reino Medieval de Galicia|apelidos=López Carreira|nome=Anselmo|editorial=A Nosa Terra|ano=2008|ISBN=978-84-8341-293-0|páxina=128|cita=Afonso VIII [...] foi impunemente convertido en 'noveno' para podelo incluir nunha inventada nómina de reis de España xunto con outro Afonso, de Castela (a quen se lle outorga o ordinal 'oitavo') [...] creandose así unha secuencia ficticia.|ref=}}</ref>. Ademais, nas [[Sete Partidas]] do seu neto [[Afonso X o Sabio]], este afirmaba ser Afonso IX.<ref>{{cita libro |url=http://digibug.ugr.es/handle/10481/7613 |título=Las Siete Partidas del Sabio Rey D. Alfonso el IX / con las variantes de más interés, y con la glosa del lic. Gregorio López ...; vertida al castellano y estensamente adicionadas con nuevas notas y comentarios y unas tablas sinópticas comparativas, sobre la legislación española, antigua y moderna, hasta su actual estado, por D. Ignacio Sanponts y Barba, D. Ramón Martí de Eixala, y D. José Ferrer y Subirana... |volume=I |ano=1844 |localización=Barcelona |editorial=Imprenta de Antonio Bergnes |páxina-web=[[Universidade de Granada|Universidad de Granada]] |lingua=Es}}</ref>
Liña 41:
O encargado de educar ao infante foi o nobre galego [[Xoán Ares]] (''princeps Iohannes Arie tenete Alva de Buval''), señor da terras de Bubal e marido de [[Urraca Fernandes]], filla de [[Fernando Pérez de Traba]] e neta por tanto de [[Pedro Froilaz de Traba]].{{sfn|López Sangil|2005}}
 
Criado en Galicia e por nobres galegos, foi tamén en terras galegas onde Afonso VIII atopou os seus maiores valedores como demostra o feito de que meses antes de que o seu pai Fernando II morrera (ano 1188), o entón infante Afonso estivese refuxiado nos dominios dos señores da Casa de Traba co apoio da corte portuguesa onde residía a súa nai Urraca despois de que o seu matrimonio co rei Fernando fose anulado. Foi precisamente no [[condado da Limia]] onde o daquela infante, recibiría a noticia da defunción do seu pai en [[Benavente, Zamora|Benavente]], abríndose deste xeito un conflito sucesorio.
 
== Acceso ao trono e inicio do reinado ==
Liña 48:
En [[1188]], á morte de [[Fernando II de León e Galicia|Fernando II]], sucedeu ao seu pai como '''Afonso VIII, rei de León e de Galicia'''.
 
Porén, Afonso, pese a ser o fillo primoxénito do rei Fernando II, tivo que enfrontar enormes dificultades para acceder a un trono que, lle pertencía por dereito de nacemento, lle pertencía.
 
Por unha parte, estaba a súa madrasta [[Urraca López de Haro]], que quería eliminalo da sucesión, pois pretendía que fose o seu fillo [[Sancho Fernández de León|Sancho]] fora o quequen herdaraherdase a coroa galego-leonesa, a pesar de que nacera máis tarde. Urraca argumentaba que Afonso VIII de León non tiña dereito ao trono porque o matrimonio entre Fernando e a súa primeira esposa, a portuguesa Urraca de Portugal, fora anulado.
 
Porén, todo se resolveu a favor de Afonso VIII debido a que Urraca non conseguiu o apoio ás súas pretensións entre os [[nobreza|nobre]]s leoneses.
 
Pero a isto uníase o desexo dos reinos veciños de [[Reino de Portugal|Portugal]] e [[Reino de Castela|Castela]] de repartírenserepartiren entre eles o [[Reino de León|Reino de León e Galicia]]. O inicio do seu reinado foi, por tanto, sumamente complicado, xa que portugueses e casteláns ambicionaban as terras do [[Reino de León]] polo leste e polo oeste, mentres que os [[Imperio almohade|almohades]] supoñían un gran perigo polo sur.
 
E por se as ameazas estranxeiras non abondasen, o novo monarca encontrouse con que o reino estaba en bancarrota pola política que levara seu pai durante o seu reinado.
Liña 76:
O [[15 de febreiro]] de [[1191]], en [[Guimarães]], Alfonso VIII casou coa súa prima irmá, [[Tareixa de Portugal, raíña de León|Teresa de Portugal]],<ref name=ivrea/> {{sfn|Fernandes Marques|2008| p= 62}} filla do [[Lista de reis de Portugal|rei de Portugal]], [[Sancho I de Portugal|Sancho I]] e de [[Dulce de Aragón]], filla da [[Reino de Aragón|raíña de Aragón]], [[Petronila de Aragón]] e do [[Condado de Barcelona|conde de Barcelona]] [[Ramón Berenguer IV o Santo]]. Ambos os noivos eran, por tanto, netos de [[Afonso I de Portugal|Afonso Henríques]], primeiro rei de Portugal.
 
Polas presións da [[igrexa católica|igrexa]], e polo feito de que o [[papa]] [[Celestino III, papa|Celestino III]], debido a este matrimonio entre primos irmáns, sen dispensa papal, [[Excomuñón|excomungara]] ao [[monarca]] de León e pronunciara un [[interdito]] sobre o [[Reino de León]] en [[1195]], a parella tivo que separarse e, en [[1198]], o matrimonio foi anulado, por consanguinidade, e Teresa, en [[1200]], retirouse a un convento en [[Lorvão]].<ref name=CASTILE/> A raíña Teresa foi [[beato|beatificada]], en [[1705]], xunto coa súa irmá [[Sancha de Portugal|Sancha]], polo papa [[Clemente XI, papa|Clemente XI]] mediante a [[bula]] ''Sollicitudo Pastoralis Offici''.<ref>[http://www.eltestigofiel.org/index.php?idu=sn_1193 Beata Sancha, virgen y fundadora] en El Testigo Fiel {{es}}. Consultada o 23 de outubro de 2017.</ref><ref>[http://www.santiebeati.it/Detailed/92690.html Beata Teresa del Portogallo] en ''Santi e Beati'' {{it}}.</ref>
 
Contra a metade de decembro de [[1197]], despois de que as relacións co [[Reino de Castela]] melloraran (desde [[1195]] eran moi malas: nese ano, o intento de proseguir a [[Reconquista]] polo rei [[Afonso VIII de Castela]], foi freado pola derrota na [[batalla de Alarcos]], o [[18 de xullo]] de [[1195]] porque, entre outras cousa, Alfonso VIII de León, se negara a participar nela, Afonso VIII de león casou coa súa segunda esposa, a súa prima segunda [[Berenguela de León e Castela|Berenguela de Castela]], filla do rei Afonso VIII de Castela, primo irmán de Afonso VIII de León (en realidade o pai de Afonso VIII de León, Fernando II, e o pai de Alfonso VIII de Castela e, por tanto, avó de Berenguela, [[Sancho III de Castela|Sancho III]] eran irmáns) e de [[Leonor Plantagenet]]. A voda celebrouse con grande esplendor na igrexa de Santa María de [[Valladolid]]. Para Berenguela foi o seu segundo matrimonio, aínda que o primeiro non se consumara.<ref name=CASTILE/> (Berenguela casara en [[1188]] con [[Conrado II de Suabia]], fillo do [[emperador]] do [[Sacro Imperio Romano Xermánico|Sacro Imperio]] [[Federico I, Sacro Emperador Romano-Xermánico|Federico Barbarroxa]], pero, pola pouca idade da princesa, o matrimonio non se consumara e, ademais, en [[1196]], Berenguela quedou viúva antes de podelo consumar).
Liña 211:
Despois destas campañas, en [[1230]], dirixiuse a [[Santiago de Compostela]] para visitar ao [[Santiago o Maior|Apóstolo Santiago]], polo cal sentía gran devoción, para agradecerlle a súa protección e axuda na [[reconquista]].
 
No camiño, enfermou gravemente en Vilanova de [[Sarria]], en [[Galicia]] (''Villa Noua iuxta Sarriam in Gallecia''), e falceufaleceu pouco despois, o [[24 de setembro]] dese ano.<ref name=CASTILE/>
 
O seu corpo foi trasladado a Santiago e sepultado na [[Catedral de Santiago de Compostela|Catedral]] desta cidade, ao lado do seu pai, [[Fernando II de León e Galicia|Fernando II]],<ref name=CASTILE/> no [[Panteón Real da catedral de Santiago|Panteón Real]].