Xoán I de Aragón: Diferenzas entre revisións

Contido eliminado Contido engadido
Soleil222 (conversa | contribucións)
→‎Política exterior: Sustituyo "a continuidade catalana" por "a continuidade catalá".
Sen resumo de edición
Liña 1:
{{Outros homónimos|Xoán de Aragón (homónimos)}}
{{Ficha de nobre
|nombrenome = Xoán I de Aragón
|título = [[Reino de Aragón|Rei de Aragón]]
|imaxe = John I of Aragon (crop) - Monastery of Poblet - Catalonia 2014.JPG
Liña 36:
Foi o fillo e sucesor de [[Pedro IV de Aragón]] e da súa esposa [[Leonor de Sicilia]].
 
Antes da súa entronización ostentou por primeira vez o título de [[Príncipe de Xirona|duque de Xirona]], instituído polo seu pai para identificar ao príncipe heredeiroherdeiro da [[Coroa de Aragón]], e que segue sendo utilizado pola [[Reino de España|monarquía española]] (como [[príncipe de Xirona]].<ref name="genealogia">Vicente Salas Merino (2007): [http://books.google.com/books?id=s-YxL2tIbEgC&lpg=PP1&hl=es&pg=PA116#v=onepage&q&f=false ''Genealogía de los reyes de España'']. Madrid: Visión. ISBN 978-84-9821-767-4, páx. 116.</ref>
 
== Traxectoria ==
Liña 43:
 
=== Aspecto e actitudes ===
Fisicamente Xoán I era un home de mala saúde, delicado, que caeu enfermo varias veces ao longo da súa vida e sufriu dous graves ataques debido a algunhas enfermidades, o primeiro produciuse no inicio do seu reinado, en [[1387]]; o segundo, que puxo fin á sússúa vida, en [[1396]].{{Sfn|Ferrer i Mallol|1978|p = 142}}
 
Foi unha persoa moi culta. Cando había bos ingresos, a súa Corte sempre estaba chea de luxo e refinamento. Tiña unha grande afección polas [[belas artes]], a [[música]], a [[literatura]] e a [[astroloxía]]. Por esta razón, os historiadores chamárnoochamárono "o Amador da xentileza". Tamén mostrou un grande interese pola actividade da caza, polo cal tamén foi chamado "o Cazador". Porén, desatendeu case totalmente o goberno dos seus reinos, feito que lle valeu o alcume de "o Descoidado" polos seus contemporáneos, porque antepoñía o goce e o divertimento ás tarefas de goberno. Tampouco foi un rei particularmente belicoso, senón que era pacífico e repousado, moi diferente ao eraráctercarácter do seu pai. De feito, foi un monarca débil e moi influenciábel nas mans das camarillas cortesás e, despois, principalmente pola súa segunda esposa, [[Violante de Bar]]. {{Sfn | Ferrer i Mallol | 1978 | p = 142}}
 
=== Primeiros anos ===
En [[1351]] seu pai creou para el o título de [[Príncipe de Xirona|duque de Xirona]], e o ano seguinte foi nomeado primoxénito do reino (sucesor ao trono). En [[1363]] foi nomeado lugartenente xeneral do reino ([[vicerrei]]), e comandou as tropas que fixeron fronte á invasión de [[Cataluña]], que intentou de [[Xaime IV de Mallorca]].<ref>''[http://books.google.cat/books?id=9nrfDFh8YfwC&pg=PA289 Acta historica et archaeologica mediaevalia 1]''. UniversidadUniversidade de Barcelona. Instituto de Historia Medieval: Edicions Universitat Barcelona. ISBN 978-84-6002-438-5, p. 289 {{es}}.</ref>
 
Sendo aínda un mozo enemistouse co seu pai, o rei Pedro IV, polo seu novo matrimonio con [[Sibila de Fortià]], pertenecentepertencente á pequena nobreza ampurdanesa. Así mesmo, en [[1385]] Xoán negouse a loitar contra o seu cuñado, [[Xoán I de Empúries]], que se rebelara un ano antes.
 
=== Reinado ===
Liña 64:
Xoán tamén tivo que sufocar unha rebelión do [[Xulgado de Arborea]], un dos catro en que se dividía a illa de [[Sardeña]] naquela época.
 
O seu reinado estivo marcado pola desorde administrativa e financeira; aínda que o rei mesmo tiña unha importante formación intelectual e foi un decidido promotor das artes e as letras, cedeu a responsabilidade das tarefas de goberno a súa primeira esposa, Iolanda ou [[Violante de Bar]], mentres que el se dedicaba ás súas afeizónsafeccións favoritas, especialmente á caza.<ref name=genealogia/><ref name="Apodos245">Leralta, Javier (2008): [http://books.google.com/books?id=rLz_R0ALwdsC&lpg=PP1&hl=es&pg=PA245#v=onepage&q&f=false ''Apodos reales: historia y leyenda de los motes regios''] Madrid: [[Sílex Ediciones]] (Serie Historia). ISBN 978-84-7737-211-0, páx. 245.</ref> Promoveu, coa axuda da súa favorita Carroza de Vilaragut, a música e a literatura; neste ámbito instituíu os [[Xogos florais]] de [[Barcelona]], a imitación dos de [[Toulouse]], en [[1393]], nos que participaban poetas de toda a [[Coroa de Aragón]].<ref name=Apodos245/>
 
As revoltas en [[Sardeña]] exixían continuos gastos, que Xoán de Aragón non satisfacía como debera, ao dedicar cuantiosos recursos ao mecenado nunha refinada Corte. A corrupción dos conselleiros e cortesáns, que desviaban partidas que estaban destinadas a sufocar os disturbios sardos, e incluso os que debían sufragar a preceptiva coroación do rei na [[Zaragoza|Catedral de Zaragoza]] que, por ese motivo non chegou a celebrarse, dilapidaron a facenda rexia. O rei Cazador chegou ao extremo de ter que vender os castelos de renguengo situados no [[Rosellón]] como medio de mitigar a penuria administrativa. As [[Cortes de Aragón]], ás que o rei tiña que solicitar financiamento, acabaron rexeitando pagar os emolumentos destinados a espectáculos e festas cortesás, alegando a inmoralidade que supoñía desbaldir nestes fastos cando a realidade social do pobo sufría escaseza e a economía atravesaba unha crise. Xoán I, ante a negativa das Cortes a sufragar a monarquía, comezou a pedir préstamos aos banqueiros de [[Florencia]], o cal orixinou a decadencia da economía de [[Cataluña]] e o auxe económico e comercial de [[Aragón]] e [[Valencia]].<ref>Leralta, ''op. cit.'', páxs. 245-246.</ref>
Liña 71:
 
==== Política exterior ====
Dominado pola súa esposa Violante, Xoán fixo un cambio radical na política exterior con respecto á do seu pai, que sempre tivera unha mala opinión da súa nora, e wueque producira unha mala relación co seu fillo, outra vez, á final da súa vida; de feito, o enfrontamento dentro da familia real tivo repercusións á morte de Pedro IV de Aragón, momento no que se decide perseguir á súa cuarta esposa, Sibila de Fortià, eexecutare executar a dous dos seus conselleiros.{{sfn | Vilar | Batlle | 1988 | p = 188}} En primeiro lugar, rómepserómpese a posición de indiferenciaindiferenza que o Cerimonioso mantera respecto ao conflito do [[Cisma de Occidente]], tomando partido polo [[Aviñón|papa de Aviñón]] [[Clemente VII]]. {{sfn | Cornudella | 2012 | p = 25}}
 
Ademais deste movemento, o resto da política, en termos xerais, foi de carácter francófilo por influencia da súa esposa. El [[1387]] Xoán I fraguou unha alianza co [[Reino de Castela]] e o de [[Reino de Francia|Francia]] e, en [[1388]] asinou un tratado co [[Reino de Navarra]]. Así mesmo reconciliouse cos [[Casa de Anjou|Anjou]], comprometiendo o matrimonio da súa filla Violante con [[Luís II de Nápoles]]. E en [[1390]] asinou a paz coa [[República de Xénova]].
Liña 98:
 
== Morte ==
Xoán I, segundo moitas fontes, morreu o [[19 de maio]] de [[1396]], en [[Torroella de Montgrí]], [[Provincia de Xirona|Xirona]], a consecuencia dunha caída do cabalo mentres se encontraba nunanunha cacería.<ref name=genealogia/><ref name=Apodos245/> ([[1396]]). Outras fontes din que, segundo unha lenda, o accidente foi nun bosque próximo a [[Foixà]], no [[Baix Empordà]], coñecido como ''bosque de Orriols'' porque pertencía daquela a un tal Bernat Alemany d'Orriols; e no camiño que vai do castelo á igrexa hai un monumento en forma de cruceiro que recorda o feito.
 
O cadáver do rei Xoán foi depositado na [[Catedral de Barcelona]], e despois trasladado a [[Mosteiro de Poblet|Real Mosteiro de Santa María de Poblet]].
Liña 162:
|período = [[1351]] e [[1387]] e [[1353]] - [[1387]]<br>[[Ficheiro:Coat of Arms of John I of Aragon as Duke of Girona.svg|40px]]
|predecesor = Títulos de nova creación<br>(Xirona en 1351 e Cervera en 1353)
|sucesor = <Libr />
* Xaime de Aragón, como Delfín de Xirona (1387-1388)
* Fernando de Aragón, como Duque de Xirona (1389)
Liña 174:
 
== Notas ==
{{Listaref|30em}}
 
== Véxase tamén ==
{{commonscat|John I of Aragon}}
=== Bibliografía ===
* Casula, Francesco Cesare (1977): ''Carte reali diplomatiche di Giovanni I il Cacciatore, re d'Aragona, riguardanti l'Italia''. Padova: CEDAM.
Liña 193 ⟶ 194:
 
=== Ligazóns externas ===
{{commonscat|John I of Aragon}}
* [http://www.enciclopedia-aragonesa.com/voz.asp?voz_id=7422 Juan I «el Cazador»] en ''Gran Enciclopedia Aragonesa {{es}}.
 
{{Control de autoridades}}
 
{{ORDENAR:XoánXoan I de AragónAragon}}
[[Categoría:Casa de Aragón]]
[[Categoría:Reis de Aragón]]