Socialismo: Diferenzas entre revisións

Contido eliminado Contido engadido
Banjo (conversa | contribucións)
Sen resumo de edición
Jglamela (conversa | contribucións)
Amplío de es.wiki
Liña 1:
{{en uso}}
{{sen referencias}}
{{1000}}
Liña 7 ⟶ 8:
O socialismo naceu como reacción ao [[capitalismo]] na primeira metade do século [[XIX]] xurdido do [[liberalismo]] económico e político, baseado na propiedade privada dos medios de produción, na explotación do [[proletariado]] e que determinaba que o Estado non debía intervir en cuestións sociais e económicas, o que se traducía na práctica no dominio do débil polo forte. A medida que aumentaba o seu número e a súa miseria aumentou a súa conciencia de clase e se comezou a pensar en facer o mesmo que fixera a burguesía para conseguir o poder, unha revolución que lle dera o poder para conseguir a igualdade social. Foi en [[Gran Bretaña]], o país máis industrializado de [[Europa]] onde máis forza tivo o pensamento socialista ao principio, [[Robert Owen]] foi un dos primeiros teóricos do socialismo. En [[Francia]] [[Louis Blanc]] foi outros dos teóricos socialistas da primeira época. Pero o máis importante dos pensadores socialistas do XIX apareceu en [[Alemaña]] foi [[Karl Marx]], as súas obras constituíron a base do soporte teórico da ideoloxía socialista e a el débeselle a teorización de que a riqueza debe quedar nas mans do obreiro que a produce e que unha revolución obreira levaría a unha sociedade xusta e libre, na cal cada cidadán daría en función das posibilidades e recibiría en función das súas necesidades.
[[Ficheiro:Marx3.jpg|miniatura|dereita|275px|Karl Marx foi o principal ideólogo do socialismo]]
 
== Historia ==
=== A influencia da Ilustración e o socialismo utópico ===
<!--
Inglaterra fue una de las dos cunas del socialismo "utópico". Existieron dos causas importantes que dan al socialismo utópico inglés su carácter peculiar: la [[revolución industrial]], con su cortejo de miserias para el desarrollo del [[Proletariado]] británico, y el desarrollo de una nueva rama de la [[ciencia]]: la [[economía política]], concepto asociado a la búsqueda de dominio titular de las [[ciencias políticas]].
 
En [[Francia]] tuvo un carácter más filosófico que en Inglaterra. Su primer representante fue el conde [[Henri de Saint-Simon]], considerado por [[Engels]] el creador de la idea en estado embrionario que sería utilizada por todos los socialistas posteriores.<ref>Friedrich Engels, [http://www.marxists.org/archive/marx/works/1880/soc-utop/ch01.htm "The Development of Utopian Socialism"]</ref> Propuso la [[Federalismo europeo|Federación de Estados Europeos]], como instrumento político para controlar el comienzo y desarrollo de guerras. Al mismo tiempo [[Charles Fourier]], concibió los [[falansterio]]s (comunidades humanas regidas por normas de libre albedrío e ideologías económicas socializadas).
-->
=== Os debates entre os socialistas clásicos ===
[[Ficheiro:Bakuninfull.jpg|miniatura|esquerda|150px|[[Mikhail Bakunin]], ideólogo político, defensor da independencia individual e colectiva.]]
[[Ficheiro:Engels1868.jpg|miniatura|175px|[[Friedrich Engels]], filósofo socialista alemán.]]
<!--
Poco después aparece la teoría comunista [[Karl Marx|marxista]] que desde una teoría crítica del [[comunismo]], desarrolla una propuesta política: el "[[socialismo científico]]". Karl Marx postula en una de sus obras la diferenciación entre «valor de mercado» y «valor de cambio» de una mercancía y la definición de [[plusvalía]], siendo éstas sus mayores contribuciones a la [[economía política]]; no obstante, los economistas modernos no utilizan estos conceptos del mismo modo que lo hacen los seguidores de la escuela marxista del pensamiento económico, argumentando que la teoría expuesta por Marx no contempla la interacción total de la ciencia económica y se ve parcializada por el [[comunismo]]. Entre los socialistas hubo una muy pronta división entre marxistas y [[anarquistas]] los cuales eran la esencia más cercana a la ideología marxista. El marxismo como teoría recibió muchas críticas, algunas de ellas constituirán durante muchas décadas la base ideológica de la mayoría de partidos socialistas. Más tarde, a raíz de la [[Revolución rusa de 1917|Revolución rusa]] y de la interpretación que le dio Lenin, el [[leninismo]] se convertiría en foco de admiración de los partidos comunistas, agrupados bajo la III Internacional.
 
La teoría marxista se construye conjuntamente con el anarquismo. El [[anarquismo]] se podría inscribir dentro de los conceptos tempranos del socialismo, que como ideal busca que las personas decidan sobre sus vidas libre e independientemente; la abolición del Estado y de toda autoridad; exaltando al [[individuo]].
 
La meta del socialismo es construir una sociedad basada en la [[Desigualdad social|igualdad]], la [[equidad]] económica, la iniciativa personal, la [[cooperación]] moral de un individuo, eliminando las compensaciones estratificadas por esfuerzo, promoviendo estructuras políticas y económicas de distribución como por ejemplo el [[seguro social]].
-->
 
=== O socialismo no século XX ===
O socialismo acadou o seu apoxeo político a finais do [[século XX]] no [[Pacto de Varsovia|bloque comunista de Europa]], a [[Unión Soviética]] e os estados comunistas de [[Asia]] e do [[Caribe (zona)|Caribe]].
 
Trala [[segunda guerra mundial]], a tensión militar-ideolóxica entre o bloque socialista, encabezado pola Unión Soviética, e o capitalista, encabezado polos Estados Unidos, desembocou nun enfrontamento político que se coñeceu como [[Guerra Fría]]. Culminou coa disolución política da URSS, tras unha crise agravada pola súa situación económica e política e fortes presións externas, acompañada dunha pronunciada crise nos demais estados socialistas, principalmente os europeos.
 
=== O socialismo do século XXI ===
O socialismo do século XXI é un concepto que aparece na escena mundial en 1996, a través de [[Heinz Dieterich|Heinz Dieterich Steffan]].<ref>[http://www.kaosenlared.net/noticia.php?id_noticia=28818 Entrevista a Heinz Dieterich]</ref> A expresión adquiriu difusión mundial despois de que fose mencionada polo presidente de Venezuela, [[Hugo Chávez]], o [[30 de xaneiro]] de [[2005]], dende o [[Foro Social Mundial|V Foro Social Mundial]].
 
No marco da [[Revolución Bolivariana]], Chávez sinalou que para chegar a este socialismo haberá unha etapa de transición que denomina ''Democracia Revolucionaria''. Hugo Chávez afirmou nun discurso a mediados de 2006:
{{cita|Asumimos o compromiso de dirixir a Revolución Bolivariana cara ao socialismo e contribuír á senda do socialismo, un socialismo do século XXI que se basea na solidariedade, na fraternidade, no amor, na liberdade e na igualdade<ref>No orixinal: Hemos asumido el compromiso de dirigir la Revolución Bolivariana hacia el socialismo y contribuir a la senda del socialismo, un socialismo del siglo XXI que se basa en la solidaridad, en la fraternidad, en el amor, en la libertad y en la igualdad.</ref>}}
 
Ademais, este socialismo non está predefinido, senón que dixo Chávez:
{{cita|Debemos transformar o modo do capital e avanzar cara a un novo socialismo que se debe construír cada día.<ref>[http://www.latino-news.com/index.php?id=225&tx_ttnews%5Btt_news%5D=1184&tx_ttnews%5BbackPid%5D=224&cHash=cf0c64eea5 “Socialismo Siglo XXI”] Latino News</ref><ref>[http://www.aporrea.org/ideologia/a30750.html Los errores del estalinismo burocrático frente al Socialismo del Siglo XXI] Aporrea.org</ref>}}
 
== Socialismo e socialdemocracia ==
Liña 17 ⟶ 50:
* [[Socialismo científico]] (relacionado co [[marxismo]] e a [[socialdemocracia]]).
* [[Socialismo cristián]].
 
== Notas ==
{{Listaref}}
 
==Véxase tamén==