Moeda bizantina: Diferenzas entre revisións

Contido eliminado Contido engadido
Moedagalega (conversa | contribucións)
Axustes previos á publicación do artigo.
Moedagalega (conversa | contribucións)
Axustes previos á publicación do artigo.
Liña 3:
[[Ficheiro:Tremissis-Justin_I-sb0058.jpg|miniatura|170px|[[Tremissis]] de Xustino I]]
 
ACoñécese como '''moeda bizantina''' foi a moeda utilizada na [[Imperio Bizantino|parte oriental do Imperio Romano]] logo da caída de [[Roma]] en [[476]], con base en dous tipos principais: o [[Sólido (moeda)|sólido]], de [[ouro]], que pasa a ser chamado [[nomisma]] (o [[Lingua grega antiga|grego]] substitúe o [[latín]] como lingua da [[Administración]]), e diversas pezas de [[bronce]]. A moda de [[prata]], ausente no inicio do [[Imperio Bizantino]] por mor da dificultade de fixar a súa paridade con ouro, fixo a súa aparición a finais do imperio.<ref>Pina, Manuel. "[http://www.tesorillo.com/bizancio/biz_main.htm Introducción a la numismática bizantina]". En ''Tesorillo.com''</ref><ref>Morrisson, C. "[https://www.persee.fr/doc/ephe_0000-0001_1973_num_1_1_5877 Numismatique Byzantinne]". En ''Anuaires de l'École des hautes études''. París, 1974. Páxinas 339-346</ref>
 
Este sistema monetario, no que o nomisma ou sólido bizantino será substituído polo [[hyperpyron]] baixo [[Aleixo I Comneno]], continuou cunha relativa estabilidade ata a caída de [[Constantinopla]], en [[1453]], coa excepción da derradeira etapa do imperio, cando a desvalorización da moeda de ouro obrigou a substituír a moeda deste metal polas de prata e a crear novos valores de cobre.<ref>Cartwright, M. "[https://www.ancient.eu/Byzantine_Coinage/ Byzantine coinage]". En ''Ancient History Encyclopedia''</ref>
Liña 10:
 
== Iconografía ==
[[Ficheiro:Konstantin_der_Große.jpg|miniatura|esquerda|[[ÁureoSólido (moeda)|Sólido]] de [[Constantino I]], coroado con loureiro á maneira dos [[emperadores romanos]]. No reverso a Vitoria.]]
[[Ficheiro:Romanos_I_with_co-emperors,_miliaresion,_931-944_AD.jpg|dereita|miniatura| [[Miliaresion]] dos anos [[931]]-[[944]], que amosa a [[Romano I Lecapeno]] no anverso e o seu nome e os dos seus coemperadores no reverso.]]
[[Ficheiro:Dinar_Fatimid_al-Mustansir_1036-1094_4.05g.jpg|dereita|miniatura|[[Dinar]] do [[califa]] al-Mustansir ([[1036]]-[[1094]])]]
 
As primeiras moedas bizantinas suxeitábanse á tradición [[Iconografía|iconográfica]] romana, amosando nos anversos o busto do emperador de perfil e no reverso algunha escena que se conmemoraba. Mais o emperador pasou axiña a representarse de fronte nos anversos, entanto que as escenas pagás dos reversos se substituían por símbolos [[cristiáns]] como unha [[cruz]], a Vitoria ou un [[anxo]].<ref>Montemurro. L. M. "[http://www.revistamirabilia.com/sites/default/files/pdfs/2010_01_08.pdf Monedas de las Cruzadas: introducción al análisis de su iconografía y estilo]". En ''Mirabilia. 10''. Xaneiro-xuño de 2010. ISSN 1676-5818</ref><ref>"Iconografía sacra". En ''[http://www.mundonumismatica.com.ar/es/las-monedas-de-bizancio/ Las monedas de Bizancio]'' (''www.mundonumismática.com.ar'') </ref>
 
Baixo [[Xustiniano II]] ([[705]]-[[711]]) revertiuse esta práctica, coa aparición do busto de [[Cristo]] nos anversos e un retrato do emperador de fronte, de corpo enteiro ou só o busto, nos reversos. A primeira aparición de Cristo sobre unha moeda fora xa en tempos do emperador [[Marciano, Emperador|Marciano]] ([[450]]-[[457]]), pero non chegara a se converter en regular.<ref>Banning (1987). Páxina C 20).</ref><ref>"[https://www.doaks.org/resources/online-exhibits/byzantine-emperors-on-coins The byzantine emperors on coins]". En ''Dumbarton Oaks. Research Library and Collection''.</ref><ref>Margulies, Z. "[http://www.forumancientcoins.com/numiswiki/view.asp?key=Christian%20Themes%20in%20Byzantine%20Coinage Christian Themes in Byzantine Coinage. 307-1204 CE]". En ''Forum Ancient Coins''.</ref>
 
Parece que foi esta innovación na iconografía das moedas a que levou o [[califa]] [[Abd al-Malik ibn Marwan|Abd al-Malik]] (que ata daquela imitara as moedas bizantinas) a substituír os símbolos cristiáns por un novo estilo, xa tipicamente [[Islam|islámico]], non que non se amosan máis que [[Alfabeto árabe|caracteres árabes]] en ambas as dúas faces.
Liña 30:
{{Artigo principal|Sólido (moeda)}}
{{Artigo principal|Nomisma}}
Cuñado por primeira vez no obradoiro monetario de [[Tréveris|Trier]] cara a [[310]], o sólido erafoi unha moeda de ouro creadocreada por Constantino I ([[306]]-[[337]]) para financiar o seu [[exército]], en substitución do [[áureo]]'', ''que fora ata entón a moeda de ouro do Imperio''.''<ref>"[http://www.sacra-moneta.com/Numismatique-romaine/Les-monnaies-d-or-romaines.html La création du Solidus par Constantin]". En ''Les monnaies d'or romaines. www.sacra-moneta.com''</ref><ref>Jarpagon (2007). Páxina 325.</ref> A finais do século IV equivalía a 1/72 [[Libra (masa)|libra]], cunha pureza de 24 [[quilate|quilates]] de ouro e un peso 4,5 [[Gramo|gramos]]. Coa nova denominación de nomisma, permaneceu como base do sistema monetario bizantino durante dez séculos e, mesmo, mantivo a súa vixencia durante un longo tempo de no [[norte de África]] e nos [[Conca do Mediterráneo|países da conca Mediterránea]].<ref>Morrisson (2004). Páxina 218.</ref><ref>"Glosario de unidades monetarias: Sólido". En Pita Fernández, Ricardo Luís. ''Numismática galega. A moeda en Galicia e Galicia na moeda''. Santiago de Compostela, 1999. ISBN 84-605-9958-2</ref><ref>Alfaro Asíns, C. et al. "Sólido". En ''[http://studylib.es/doc/5930224/diccionario-de-numism%C3%A1tica Diccionario de numismática]''. Ministerio de Cultura. Madrid, 2009. ISBN 978-84-8181-405-7 </ref>
 
Durante os [[Século VI|séculos VI]] e [[Século VII|VII]], emitiuse unha serie de sólidos cun peso rebaixado de arredor de 3,96 gramos e cunha marca particular, cuxo propósito hoxe se descoñece. Xa no período de [[Teodosio I]] ([[379]]-[[395]]), a creación do medio sólido, denominado'' [[semissis]]'', e especialmente do terzo de sólido ou ''[[tremissis]]'' (1,5 gramos de ouro), este último cuñado en grandes cantidades, converteu a moeda de ouro en máis accesible para a poboación e aumentou a súa difusión nos circuítos económicos.<ref>Alfaro Asíns, C. et al. (2009). "Tremissis" e "Semissis".</ref> Estas dúas novas moedas continuaráncontinuaron a súa produción en Constantinopla ata o período de [[Miguel I Comneno Ducas|Miguel I]] ([[811]]-[[813]]), e en [[Siracusa|Siracusa,]] ata o imperio de [[Basilio I]] ([[867]]-[[886]]).<ref>Petit (1974). Páxina 671.</ref>
 
[[Nicéforo II|Nicéforo II Phocas]] ([[963]]-[[969]]) emprendeu numerosas campañas contra os [[Árabes]] e, para as financiar, creou unha nova variedade do nomisma,denominda ''[[Nomisma|tetarteron nomisma]]'', que se utilizaba nas transaccións comerciais á par que o nomisma tradicional, aínda que 1/12 máis lixeiro.<ref>Treadgold (1997). Páxina 503.</ref><ref>Hendy (1985). Páxina 507.</ref> Para distinguir as dúas variedades, pasou a denominarse ''[[Nomisma|histamenon nomisma]]'' ao nomisma estándar. Algúns [[Investigación|investigadores]] [[Numismática|numismáticos]] teñen apuntado a posibilidade de que esta redución lle conferiuconferise ao nomisma un peso semellante ao do [[dinar]] fatimida, para facilitar o seu uso no comercio internacional. O ''tetarteron'' foi usado ata [[1092]], cando foi substituído por unha moeda de [[cobre]] do mesmo nome que circulou ata mediados do século XIII.<ref>Alfaro Asíns, C. et al. (2009). "Nomisma (2)", "Nomisma histamenon" e "Nomisma tetarteron".</ref>
 
Se o nomisma "pesado" e o nomisma "lixeiro" tiñan nos seus inicios unha mema aparencia, baixo [[Basilio II]] ([[976]]-[[1025]]) caracterizaron na súa forma as súas diferenzas: mentres que o ''tetarteron nomisma'' pasou a ter un tamaño menor, o ''histamenon nomisma'' fíxose máis grande e máis groso. Baixo o [[Lista de emperadores bizantinos|emperador]] [[Constantino VII]] ([[1025]]-[[1028]]) ampliáronse as diferenzas: o tetarteron pasou a ter un diámetro de 18 [[mm]] e un peso de 3,98 gramos, mentres que o ''histamenon'' alcanzou un diámetro de 25 mm e adquiriu unha forma cóncava (o nomisma orixinal, previo á diferenciación, tiña un diámetro de 20 mm). Esta peculiar forma foi ampliada posteriormente ás moedas bizantinas de [[electro]] ([[aliaxe]] de ouro e prata) e de [[billón]] (aliaxe de prata e cobre). Ata o comezo do [[século XI]], o nomisma (tanto o ''histamenon'' coma o ''tetarteron'') mantivo unha pureza case uniforme, cun contido de ouro de entre 23 e 23,5 quilates. A partir do emperador [[Miguel IV]] ([[1034]]-[[1041]]), nado nunha familia de cambistas en [[Paflagonia]] (e que exerceu este oficio antes de casar coa emperatriz [[Zoe]]), houbo unha desvalorización progresiva da moeda bizantino, debida á diminución do seu contido en ouro.<ref>Kazhdan (1991). "Michael IV Paphlagon". Páxina 1.365.</ref> Dunha pureza de 21 quilates (87,5 % de pureza) con [[Constantino IX]] ([[1042]]-[[1055]]), baixou a 18 quilates (75 % de pureza) con [[Constantino X Ducas|Constantino X]] ([[1059]]-[[1067]]), a 16 quilates (66,7% de pureza) con [[Romano IV Dióxenes|Romano IV]] ([[1068]]-[[1071]]), a 14 quilates (58 % de pureza) con [[Miguel VII Ducas|Miguel VII]] ([[1071]]-[[1078]]), a 8 quilates (pureza do 33 %) baixo [[Nicéforo III]] ([[1078]]-[[1081]]) e preto de 0 quilates durante a primeira parte do reinado de [[Aleixo I Comneno|Aleixo I]] ([[1081]]-[[1118]]).
Liña 103:
|-
! ''Semifollis''
| 1⁄840}} || 1⁄2 || 1 || 2 || 4 || 20
|-
! ''Decanummium''
| 1⁄1680 || 1⁄4 || 1⁄2}} || 1 || 2 || 10
|-
! ''Pentanummium''