Sólido (moeda): Diferenzas entre revisións

O '''sólido''' (en [[latín]]: ''solidus'') foi unha [[Moeda da Antiga Roma|moeda romana]] do [[ouro]] da época do [[Imperio Romano|Imperio]], introducida nos inicios do [[século IV]] en substitución do [[áureo]], que, por mor da súa estabilidade, continuou a súa existencia en [[Imperio Bizantino|Bizancio]] ata o [[século XI]], constituíndo a base dos sistemas monetarios de ambos os imperios.

 

 

O sólido foi creado por Constantino na súa reforma monetaria, cun [[peso]] teórico de 4,5 [[Gramo|gramos]] de ouro fino, para financiar o seu [[exército]] e as súas [[Guerra civil|guerras civís]]. Na práctica, viña substituir o áureo como moeda de ouro, que fora instituído por [[Diocleciano]], e pasou a se converter na unidade de conta do Imperio, en detrimento do [[denario]] de [[prata]].

 

 

En adiante, Constantino foi quen de manter a estabilidade do peso do sólido, apoiado por feitos como a recuperación, en [[324]], do tesouro de guerra do seu adversario [[Licinio]], e as confiscacións de [[metal precioso|metais preciosos]] que se conservaban en templos, en [[331]]. Paralelamente, para a reposición regular das súas existencias de ouro e para asegurar efectivo para os seus elevados gastos, Constantino tivo que crear novos [[impostos]], que cumpría pagar maioritariamente en ouro:

Ademais das emisións regulares de sólidos, existiron tamén [[múltiplos]] co valor dun sólido e medio, dous e aínda máis, que se cuñaron en tiraxes moi limitadas, co gallo de celebrar acontecementos tales como aniversarios imperiais ou nomeamentos dos altos [[Funcionario|funcionarios]], e tamén para [[Agasallo|agasallos]]. Estas moedas non estaban destinadas á súa circulación efectiva.

 

A produción de sólidos, que dimunuíra tras a conversión en moeda dos tesouros de Licinio, volveu a coller pulo en [[340]], grazas a un novo fluxo de ouro proveniente de novos [[Xacemento xeolóxico|depósitos]] que comezan a explotarse arredor de [[390]].

 

A garantía do peso do sólido era necesaria desde o punto de vista [[Economía|económico]], aínda que se ía vendo comprometida polo desgaste natural das pezas causado pola circulación, e tamén pola fraude que supuñan os recortes e as limaduras dos cantos. Para estes efectos, o [[Lista de emperadores romanos|emperador]] [[Xuliano]] introduciu en [[363]] a figura duns funcionarios controladores en cada cidade grande do Imperio, responsables de comprobar o peso dos sólidos e de arbitrar nos conflitos producidos no comercio por este problema. Este corpo de funcionarios mantívose vixente baixo a dinastía valentiniana.

 

En [[368]], [[Valentiniano I|Valentiniano]] e [[Valente]] reforzaron o valor do sólido, pasando a lei do metal precioso do 95 % a máis do 99 %, garantida pola marca OB (''obryziacus'': "de ouro puro") no reverso dalgunhas moedas.

 

Baixo [[Teodosio]], a creación das denominacións de medio sólido (''semis ''ou ''semissis'') e, especialmente, dun terzo de sólido (''tremis ''ou ''tremissis''), esta última con 1,5 gramos de ouro e moi amplamente cuñada, fixo máis accesible o uso das moedas de ouro polos particulares, polo que aumentou a súa difusión nos circuítos económicos.

 

No contexto dun sistema monetario en que o peso e o valor das moedas de prata e de [[bronce]] flutuaban adoiro (xeralmente cara a abaixo), o sólido, cunha extensión uniforme polos territorios do Imperio, era a única moeda estable como base da expresión de débedas e prezos. Georges Depeyrot resúmeo así: "o sólido de ouro convértese no pivote da economía e dos cambios durante séculos". 

 

Na segunda metade do [[século IV]], a produción anual de soldos estímase entre un e dous millóns de pezas, cantidade que de seguro se incrementaría os anos de grandes campañas militares.

 

En [[395]], a derradeira separación do Imperio en [[Imperio Romano de Occidente|Occidente]] e [[Imperio Bizantino|Oriente]] non cambiou a unidade do sistema monetario, ata tal punto que os sólidos emitidos en [[Constantinopla]] circulan con regularidade en Occidente.

No imperio oriental, déuselle a esta moeda a denominación grega de ''[[nomisma]]'', aínda que no ámbito [[Numismática|numismático]] é frecuente a alternancia entre ambas as denominacións (sólido e nomisma) para estas moedas orientais, ata a súa desvalorización do [[século X]] e a definitiva desaparición baixo o reinado de [[Aleixo I Comneno]] ([[1081]]-[[1118]]), cando foi substituída por unha nova moeda de maior pureza, chamada ''[[hyperpyron]]''. Unha derivación dese sólido bizantino foi o denominado ''[[besante]]'', que circulou fundamentalmente polo [[mundo árabe]] e en certas áreas do [[Mediterráneo]].

 

A situación é máis complexa no imperio de Occidente tras as grandes invasións<span></span>: no reduto romano, os obradoiros monetarios imperiais de [[Rávena]], [[Milán]], [[Roma]] e, ás veces, [[Arles]], continuaron a emitir soldos coas efixies dos emperadores, ata [[Rómulo Augústulo]] en [[476]], mentres que os [[pobos xermánicos]] que se instalaron como federados nas provincias periféricas cuñaban imitacións destas pezas, tamén con bustos e lendas alusivos aos emperadores romanos, aínda que con marcas ficticias do lugar de fabricación. Con estes precedentes, a partir da fin do reinado de [[Valentiniano III|Valentiniano III,]] preto de [[450]], o [[Visigodos|reino visigodo de Tolosa]] emitiu soldos de peso inferior, o efémero [[Suevos|reino suevo]] da [[Península Ibérica]] emitiu terzos de soldo, e outro tanto fixeron posteriormente os [[Burgundios]].

 

== Descendentes do sólido ==

O nome do sólido (lat: ''solidus'') está na orixe de denominacións monetarias posteriores como "[[soldo (moeda)|soldo]]" (con variantes idiomáticas como ''sol'', ''sou'', ''shilling'', etc.), e doutras palabras do noso idioma, como "soldo" (salario) ou "soldado".