Ópalo

O ópalo (do sánscrito upala que significa pedra preciosa) é un mineraloide da clase dos silicatos cuxa fórmula química é SiO₂·nH₂O (SiO₂ cunha presenza de auga na súa composición do 4% ó 20%).

Ópalo
Ópalo multicor, Nevada (Estados Unidos)
Fórmula química	SiO2·nH2O
Clase	Silicatos
Subclase	Tectosilicatos
Sistema cristalino	Ningún, amorfo
Cor	Incolora, branca, verde, azul, vermella e amarela
Brillo	De vítreo a resinoso
Dureza	5-6,5
Fractura	Concoidea
Exfoliación	Moi imperfecta
Raia	Branca
Densidade	1,9-2,2 g/cm3

Aspecto

Debido á súa estrutura amorfa, o ópalo preséntase en forma de agregados amorfos, moitas das veces esferiformes. A súa coloración é moi variable e mesmo pódense encontrar variedades de ópalo multicor.

Variedades do ópalo

Segundo a súa coloración pódense diferenciar diferentes variedades de ópalo:

• Hialita, incolora e transparente. É a variedade pura do ópalo.

• Ópalo leitoso, branco e opaco.

• Ópalo común, de moi variada coloración e opaco.

• Ópalo nobre, azul e translúcido.

• Ópalo dourado, ou tamén chamado ópalo de lume é vermello alaranxado e translúcido.

Lugares onde se atopa

Aparece normalmente nas cavidades e grechas das rochas volcánicas. Asóciase con frecuencia coa calcedonia sendo moi dificil de diferenciar ámbolos dous minerais.

Noutrora os ópalos procedían dos xacementos, agora esgotados, de Eslovaquia. En Australia foron hachadas as primeiras fontes de ópalo en 1863. Hoxe concéntrase nesa illa o 98% do mercado mundial. A vila de Coober Pedy no deserto do sur de Australia depende case exclusivamente do mercado dos ópalos. En México explótase a variedade do ópalo dourado, ademais de outras cores.

Estrututa

Ficheiro:Esferasopalo.jpg

Estruturación de esferas de sílice no ópalo nobre

Estrutura do ópalo nobre

O ópalo nobre, a única variedade do ópalo cunha estrutura interna relativamente cristalina en comparanza coas outras variedades deste mineral, está constituído por diminutas esferas de sílice dun tamaño aproximado duns 0,1 micrómetros. Estas partículas atópanse apiladas unhas xunto ás outras dando forma a un enreixado tridimensional (ver imaxe da esquerda). A auga aproveita os ocos que deixan entre sí estas esferas para penetrar na estrutura puidendo, se aproveita todo o espazo dispoñible, chegar a acadar un volume do 20% do total da composición do ópalo.

Usos do ópalo

O ópalo, tallado en forma de cabuxón, é usado principalmente como pedra preciosa.

Os ópalos inservibles para seren utilizados na xoiería úsanse na industria como material abrasivo.

Propiedades

Debido á particular estrutura interna do ópalo, é o único mineral coñecido coa capacidade de reflectir os raios solares ou de luz e descompoñelos nas colores do arco da vella.

Outros silicatos

Outros minerais nos que a presenza de silicio é destacada son:

A olivina, a sodalita, a mica, o feldespato e o cuarzo (tamén formado por SiO₂).