Bruma, Mesía: Diferenzas entre revisións

Contido eliminado Contido engadido
Amplio
Ligazóns
Liña 11:
|entidades = 1
}}
'''San Lourenzo de Bruma''' é unha parroquia [[exclave]] do concello de [[Mesía]], que linda con [[Ardemil, Ordes|Ardemil (Ordes)]], [[Beira, Carral|Beira (Carral)]] e [[Vizoño, Abegondo|Vizoño, (Abegondo]]). A súa única aldea é o [[Hospital, Bruma, Mesía|Hospital]], que se lle chama así xa que nel se atopaba ununha pousada e [[hospital]] de [[peregrinación|peregrinos]]. A Bruma chega o [[camiño inglés]] de [[Santiago de Compostela|Santiago]], xusto cando as súas dúas variantes da [[A Coruña|Coruña]] e [[Ferrol]] e [[Neda]] se unen. O antigo hospital é agora un albergue do camiño. Bruma, segundo o padrón municipal de [[2016]], tiña 41 habitantes (20 homes e 21 mulleres) distribuídos en 1 entidade de poboación, o que supón unha diminución en relación ao ano [[1999]] cando tiña 54 habitantes.
 
==Xeografía e xeoloxía==
Liña 27:
No Coto, entre [[Ardemil, Ordes|Ardemil]] e Bruma, atópase restos de [[mámoa]]s que poden ser do [[neolítico]] ou do comezo da [[idade de bronce]].<ref name="pxom">{{Cita libro| título = Plano xeral de ordenación municipal de Mesía | data = 26/12/2012 (Aprobación), 17/01/2013 (BOP), 10/01/2013 (DOG) | autores = Julio C. Rojo Martínez e Isidro López Yáñez, Equipo ESTUDIO TECNICO GALEGO SA | editores = Concello de Mesía | url = http://www.concellodemesia.gal/concello/urbanismo/pxom1}}</ref><ref>Sección: Restos arqueolóxicos.</ref>
 
Inda que non exite unha proba directa, a [[Vía XX]] [[Imperio Romano|romana]] que describiu Antonino pasou ou ben por preto ou pola parroquia.<ref name="GBonome" />
 
O Hospital foi cando menos desde o [[século XII]] un lugar de viaxeiros que peregrinaban a [[Santiago de Compostela|Compostela]].<ref name="caminho" /> Xa o rei [[Afonso VII]] declarou cales eran os lindes do convento e do hospital no [[1140]]. Ese hospital funcionaría como tal xa que puido ser unha [[lepra|leprosería]]. O Hospitalhospital está cerca do monte da [[A Malata, Vizoño, Abegondo|Malata]], en [[Vizoño, Abegondo|Vizoño]]; e ese [[topónimo]] refírese a lepra; co que parece apoiar que o hospital tivese esa función.<ref name="blanco2008">{{Cita publicación periódica | título = Las fortalezas medievales que jalobaban la ruta jacobea entre Santiago y Betanzos | nome1 = Mª del Rosario | apelidos1 = Valdés Blanco-Rajoy | xornal = Caminería Hispánica. Actas del VIII Congreso Internacional | editores = Manuel Criado de Val (edit.) (IEGPS) Comunicaciones congresos | lugar = Madrid | ano = 2008 | url = http://hdl.handle.net/10261/34611 |isbn = 9788477904694}}</ref> O [[abade]] do [[condado]] de ''Némitos'' ou [[Nendos]], [[Pedro Crescóniz]], foi o fundador dese hospital, que se emprazou nun lugar chamado ''Rania Longa'', hoxe en día lugar de Raña Longa. Ese hospital estaba entre as "terras de [[Santa Cruz de Montaos, Ordes|Montaos]]" e o [[Comarca de Betanzos|condado de Nemitos]]<ref>O condado de Némitos ou Nendos ocupou un territorio similar á comarca de Betanzos no baixo medievo.</ref>. Neses anos Pedro Martis e a súa muller Urraca cedéronlle ao Hospital de Santiago nun documento do 25 de maio de [[1175]] unha parte do terreo do lugar de "''Rama-Longa''" en "''Gruma''", referíndose a Bruma:<ref name="GBonome">{{Cita libro| título = O Camiño inglés e as rutas atlánticas de peregrinación a Compostela. II Aulas no Camiño | capítulo = Los hospitales de peregrinos: de Ferrol a Santiago | nome1 = María A. | apelidos1 = González Bonome | data = 1997 | lugar = Ferrol | editores = José Leira López-Vizoso (coord.). Servizo de publicacións, [[Universidade da Coruña]] | páxinas = 311-329 | isbn = 84-89694-47-8 | url = https://ruc.udc.es/dspace/handle/2183/8708}}</ref><ref>{{Cita publicación periódica | título = La hospitalidad en el camino inglés | autores = José Raimundo Núñez Varela y Lendoiro, Manuel Pérez Grueiro, Ana López Brey | páxina-web = cronistadebetanzos.com | ano = 2012}}</ref>
{{Cita|de omni portione nostra ipsius '''hospitales de gruma'''|Pedro Martis, 1175}}
A parroquia do "San Lourenzo do Hospital", a que se lle ten chamado así, pertenceu ata o [[século XV]], xunto con San Xiao de [[Poulo, Ordes|Poulo]] e o coto de [[Buscás, Ordes|Buscás]], aos señores de Mesía, afincados nese [[Mesía, Mesía|lugar]] e [[Castelo de Mesía|torre]].<ref name="GBonome" /> O rei [[Carlos I]] fixo unha parada da súa viaxe para almorzar en Bruma no [[século XVI]]. [[Pedro Juan Villuga|Pedro Villuga]] e o [[Martín Sarmiento|Padre Sarmiento]] fixeron mención ao Hospital como ruta de paso da [[A Coruña|Coruña]] ata [[As Travesas, Beira, Carral|as Travesas]].<ref name="GBonome" />
 
O 25 de abril de [[1836]] publícase a resolución do goberno pola que se crea o concello de Mesía e nel se inclúen, entre outras, Bruma e [[Ardemil, Ordes|Ardemil]] como parroquias do concello.<ref>{{Cita publicación periódica | título = Artigos de Oficio - Diputación provincial da Coruña. Continuación del arreglo de ayuntamientos. Partido de Santiago.|número = 116 | data = Luns 26 de abril de 1836 |xornal = Boletín Oficial de la Provincia de La Coruña | idioma = castelán</ref> Porén, no verán dese mesmo ano de 1836, unha nova orde do estado move a parroquia de Ardemil para o concello de [[Ordes]], co cal Bruma convértese nun exclave de Mesía.<ref>{{Cita libro| título = Crónica general de España o sea Historia ilustrada y descriptiva de sus provincias, sus poblaciones mas importantes de la península y de ultramar. [...] Coruña. | autores = Obra redactada por conocidos escritores de Madrid, de provincias y de América (Fulgosio, Fernando) | lugar = Madrid | editores = Ronchi y Compañía | URL = http://biblioteca.galiciana.gal/gl/consulta/registro.cmd?id=7087 | ano = 1866}}
</ref><ref name="h_ordes">{{Cita web | url = http://ordestories.blogspot.com.es/2016/09/mapa-de-mesia.html | data = 19/09/2016 | título = Mapa de Mesía | autores = Juan José Ferreiro Boquete | páxina-web = Historias de Ordes (e comarca) | dataacceso = 7/04/2018}}</ref> Poucos anos despois, en [[1842]], valorouse a integración dos concellos de Mesía, [[Frades]] e [[Oroso]] nun só, que se chamaría ''Vitre''; e en escindir Bruma de Mesía e incluíla en [[Ordes]]. Malia a todo, esa proposta non se levou a cabo e Bruma continuou sendo parte do concello de Mesía ata a actualidade.<ref>{{Cita web| url = http://www.santiagocompostela.info/mesiacutea.html | editores = Terras de Santiago | título = Mesía | dataacceso = 7/04/2018}}</ref>
 
==Topónimo==
A construción dun hospital para peregrinos na parroquia fixo que a parroquia de Bruma pasase a ser coñecida como "''Hospital de Bruma''" ou mencionada como ''"San Lourenzo do Hospital"'', e que o lugar onde se atopa tamén reciba o nome de Hospital.<ref name="pxom" /><ref>Sección: Arquitectura relixiosa.</ref>
 
==Patrimonio==
===Patrimonio arqueolóxico===
No lugar do Coto do Regueiro, entre Bruma e [[Ardemil, Ordes|Ardemil]] atópase o xacemento dunha [[mámoa]] que data do [[neolítico]] ou [[Idade de Bronce|idade de bronce]].<ref name="pxom" /><ref>Xacemento arqueolóxico número 31.</ref><ref>Mámoa do Coto con referencia: GA15047059-60.</ref>
 
===Patrimonio arquitectónico===
====O Hospital de peregrinos====
No lugar do Hospital está o albergue de peregrinos do [[Camiño Inglés|camiño inglés]] de santiagoSantiago.<ref name="caminho" /> Ese edificio, de estilo do [[Arquitectura gótica en Galicia|gótico]] tardío, construiuse no [[século XVI]] á beira do rego de Outeiros. Está feito de cachotería[[cachotaría]], ten unha cociña cunha boa [[cheminea]] e conta con [[Lintel|linteis]] con inscricións relixiosas. A pranta do edificio é rectangular e ten un [[pórtico]].<ref>Plan xeral de ordenación municipal de Mesía. Arquitectura cultural.</ref>
 
Coa súa reforma do século XX o edifio ampliouse, sen respetar o estilo inicial do hospital.<ref>Plan xeral de ordenación municipal de Mesía. Arquitectura cultural.</ref>
 
Á beira do Hospital hai unha área recreativa con espazo de lecer para a xuventude e unha fonte. Bruma conta cun local social.
 
Coa súa reforma do [[século XX]] o edifio ampliouse, sen respetar o estilo inicial do hospital.<ref>Plan xeral de ordenación municipal de Mesía. Arquitectura cultural.</ref>
====Hórreos====
Os [[hórreo]]s catalogados da parroquia son de tipo Mahía e de dous ou tres vans.<ref name="pxom" /><ref>Sección do catálogo "Hórreos da parroquia de Bruma".</ref>
Liña 63 ⟶ 60:
====O camiño inglés e camiño real====
As dúas variantes do Camiño inglés xuntáronse históricamente na entrada á parroquia de Bruma, entre [[San Bartolomeu, Montouto, Abegondo|San Bertolameu, Montouto]] e o comezo do lugar [[As Travesas, Beira, Carral|das Travesas, Carral]]<ref name="caminho">{{Cita libro| título = Camiño Inglés: Delimitación do trazado e o ámbito vinculado ao Camiño de Santiago | capítulo = Concello de Mesía | volume = Separata 11 | editorial = Xunta de Galicia | url = http://ficheiros-web.xunta.gal/patrimonio/DELIMITACION_CINGLES/11_MESIA.pdf}}</ref> Esas dúas variantes do camiño inglés proceden do "Porto do Faro" na Coruña e a de Ferrol e Neda.<ref name="Leira">{{Cita libro | título = O Camiño inglés e as rutas atlánticas de peregrinación a Compostela. II Aulas no Camiño (1997. Ferrol) | capítulo = Poboación e estructura social ó longo do Camiño de Ferrol e Neda a Fisterra | nome1 = Leira López |apelidos1 = José | editores = José Leira López-Vizoso (coord.). Servizo de publicacións, Universidade da Coruña | data = 1997 | páxinas = 177-213 | isbn = 84-89694-47-8 | url = https://ruc.udc.es/dspace/handle/2183/8707}}</ref> ou na capela de San Roque das Travesas.<ref>{{Cita libro | título = Guía Turística - Concello de Oroso| sección = El Camino Inglés de Santiago | páxinas = | autores = Manuel Pazos Gómez e José Luis Varela Fernández (autores), Antonio Matías e Luis Alonso Ocaña (imaxes), Antonio Puentes Chao (traduccións) | editores = tresCtres e eurográficas}}</ref> Boa parte deste itinerarío que conflúe preto do Hospital cadra cos "[[Camiño real|camiños reais]]" que comunicaron as cidades do norte de Galicia con Compostela. O camiño inglés definido en [[1997]] xuntaba as dúas variantes no mesmo centro do Hospital. Revisións posteriores volveron a definir a xuntanza das dúas vías polo camiño histórico, nas Travesas á súa entrada na parroquia de Bruma.<ref name="caminho" />
 
'''Espazos recreativos e culturais'''
 
Á beira do Hospital hai unha área recreativa con espazo de lecer para a xuventude e unha [[fonte]]. Bruma conta cun local social.
 
====Festas====