Cronoloxía da Grecia antiga: Diferenzas entre revisións

Contido eliminado Contido engadido
m →‎A Grecia romana: Arranxos varios +cda
Servando2 (conversa | contribucións)
arranxos
Etiqueta: edición de código 2017
Liña 3:
=== Alta época arcaica ===
 
* [[VI milenio a. C.]]. - [[IV milenio a. C.]].: [[Neolítico]] en [[Grecia]].
* Cara [[-3000]]: Primeiras aglomeracións en [[illa de Creta|Creta]]. Chegada dos [[minoicos]].
* [[Século -XXVII]]: [[Idade de Bronce]]. Principio do [[Heládico]] e do [[Minoico]] antigos.
Liña 149:
* [[-505]]: Principio da tiranía de [[Cleandro]] en [[Xela]].
 
=== [[Século -V|Século V a.C.]]. ===
 
* [[-500|500 a.C.]].: Expedición persa contra [[Naxos]]. Misión de [[Aristágoras]] de [[Mileto, Grecia|Mileto]] en [[Esparta]] e en [[Atenas]]. Débil situación das importacións gregas no [[mar Mediterráneo|Mediterráneo]] occidental.
* [[-499]] - [[-494]]: Rebelión das cidades de [[Xonia]] contra os [[Persas]].
* [[-498]]: Esparta rexeita intervir en Xonia. Saqueo de [[Sardes]] polos Xonios, aliados cos Atenienses e os [[Eretria|Eretrios]]. A [[Caria]] e a [[Licia]] e [[Chipre]] únense á Rebelión. Atenas e [[Eretria]] retiran as súas tropas. Fin da [[tiranía]] de [[Cleandro]] e principio da tiranía de [[Hipócrates]] en [[Xela]].
* [[-497]]: Combates en Chipre.
* [[-497|497]] - [[-496|496 a.C.]].: Ofensiva persa en [[Asia Menor]] por terra. Asedio de [[Mileto, Grecia|Mileto]].
* [[-496]] - [[-495]]: Tentativa xonia de abrir unha fronte en [[Tracia]]. Campañas de [[Hipócrates]] en [[Sicilia]] oriental contra as cidades calcidias.
* [[-494]]: Vitoria de Esparta sobre [[Argos, Grecia|Argos]] en [[Sepeia]]. Sometemento de Chipre. A frota persa está no [[mar Exeo]]. Pacificación do litoral [[Anatolia|anatolio]]. Derrota dos Xonios en [[Lade]]. Caída de Mileto. Misión de [[Datis de Sardes]] a [[Persépole]] para preparar a contraofensiva no Exeo. Principio da tiranía de [[Anaxilao]], en [[Rexion]]. Ataque de Hipócrates de Xela contra [[Siracusa]].
Liña 163:
* [[-490]]: Expedición naval de [[Datis]] e de [[Artafernes]] nas illas e contra Atenas ([[Guerras médicas|primeira guerra médica]]).
** Primavera: Unha escuadra persa mandada por Datis aparece no Exeo, proveniente de [[Cilicia]].
** Marzomarzo: Vitoria de Exina sobre Atenas.
** Verán: Toma de [[Naxos]] polos Persas. Asedio e saqueo de [[Eretria]] en [[Eubea]].
** Setembrosetembro: Desembarco persa na [[Ática]], en [[Maratón, Grecia|Maratón]]. Vitoria ateniense en [[Batalla de Maratón|Maratón]], obra de Milcíades. Os persas volven embarcar. Fracaso dun desembarco persa en [[Falero]].
** Outono: Repregue da frota persa ao sueste do Exeo.
* Primavera [[-489]]: Expedición de Milcíades a [[Paros]] nas [[Cícladas]]. Fracaso.
Liña 175:
* [[-482]]: Preparativos de guerra en Cartago e en [[Sicilia]]. Fracaso das negociacións entre Xelón e a [[liga panhelénica]] de [[Corinto]].
* [[-481]]: Mobilización persa en [[Sardes]]. Constitución da liga panhelénica en Esparta.
** Setembrosetembro: Aceleración do programa de construción naval en Atenas.
** Outubrooutubro: Reunión do exército persa en Sardes, baixo o mando do rei Xerxes. Envío de embaixadores aos Estados gregos.
** Novembronovembro: Paz entre Atenas e Exina, en guerra desde [[-485]].
* Inverno [[-481]] - [[-480]]: Embaixada dos Gregos a [[Xelón de Siracusa]]. Fracaso do proxecto de alianza. [[Paz dos trinta anos]] entre Esparta e [[Argos, Grecia|Argos]].
* [[-480]] - [[-479]]: Segunda [[guerra médica]].
* [[-480]]: Avance dos Persas desde os Estreitos ata Grecia central. Derrota grega nas [[Batalla dos Termópilas|Termópilas]]. Saqueo de [[Atenas]]. Vitoria naval dos gregos en [[Batalla de Salamina|Salamina]]. Intervención de [[Cartago]] nos asuntos de [[Sicilia]]. Vitoria grega de [[Himera]].
** Primavera: Establecemento da [[liga panhelénica]]. Cuartel Xeral no santuario do [[Istmo de Corinto|Istmo]].
** Xuñoxuño: Xerxes pasa o [[Helesponto]]. Unión do exército e da frota persas ao fondo do [[golfo Termaico]], en [[Reino de Macedonia|Macedonia]]. Reunión dos Estados gregos resistentes no santuario do [[Istmo de Corinto|Istmo]]. Paz común e convocatoria aos exiliados. Decisión de defender as [[Termópilas]].
** mediados de Agostoagosto: [[Leónidas I de Esparta|Leónidas]] e a súa garda espartana avanzan cara as [[Termópilas]]. A frota grega remonta cara [[Skiathos]].
** Finais de Agostoagosto: [[Xerxes I]] establece o seu campamento na fronteira sur de [[Reino de Macedonia|Macedonia]]. A frota persa abandona o [[golfo Termaico]] e bordea as costas macedonias e tesalias.
** 15 setembro: A frota persa chega ao [[golfo Malíaco]], en [[Tesalia]]. Principio das operacións navais cerca de [[Skiathos]].
** 17 setembro: Douscentos navíos persas chegan ao [[cabo Artemision]], ao norte da [[Eubea]]. [[Xerxes I]] ataca as [[Termópilas]].
Liña 195:
** Principio outubro: A frota persa regresa a [[Asia Menor]]. O exército persa abandona [[Atenas]] e vai hibernar a [[Tesalia]]. [[Xerxes I]] volve a pasar a [[Asia]] e chega a [[Sardes]]. Mandato de [[Mardonio]].
* [[-479]]: Vitoria de [[Platea]], que libera Grecia. Vitoria naval de [[Batalla do cabo Micale|Micale]] e liberación da [[Xonia]].
** Xuñoxuño: [[Mardonio]] invade a [[Beocia]]. Nova evacuación e nova destrución de [[Atenas]]. Reunión das forzas peloponesias no [[Istmo de Corinto|Istmo]], que remontan por [[Mégara]] e a [[Ática]] ata [[Platea]], en [[Beocia]]. [[Batalla de Platea]]. Morte de [[Mardonio]]. Retirada dos Persas cara os estreitos.
** Xulloxullo - Agostoagosto: A frota grega libera [[Quíos]], [[Illa de Samos|Samos]] e [[Lesbos]] que forman parte da Liga. [[Batalla do cabo Micale]] e destrución das fortificacións persas. A frota remonta cara os Estreitos e libera [[Abidos]].
** Outono: Saída dos barcos peloponesios.
* [[-478]]: Combates nos Estreitos. Constitución por [[Atenas]] da [[Liga de Delos]]. En [[Siracusa]], morte de [[Xelón]] e subida ao trono de [[Hierón]]. O terceiro irmán, [[Polizelos]] é gobernador de [[Xela]].
Liña 232:
* [[-431]] - [[-421]]: Guerra de [[Arquídamo]].
* Principio do primavera [[-431]]: Expedición tebana a [[Platea]].
* Maiomaio - Xuñoxuño [[-431]]: Invasión da [[Ática]] polo exército espartano. Instalación dunha [[cleruquía]] en [[Exina]]. Alianza de Atenas co rei de [[Tracia]].
* [[-430]]: Principio da epidemia de peste en Atenas. Revogación de Pericles. Nova invasión da Ática.
* Inverno [[-430]] - [[-429]]: Capitulación de Potidea en [[Calcídica]].
Liña 246:
* [[-424]]: Renovación da paz entre Atenas e os [[Persas]]. Ocupación ateniense de [[Citera]]. Expedición espartana á [[Calcídica]]: conquista de [[Anfípolis]] por [[Brasidas]]. Derrota ateniense ante os [[Beocio]]s en [[batalla de Delion|Delion]]. Regreso da frota ateniense de Sicilia.
* [[-423]]: Subida ao trono de [[Darío II]] nun contexto problemático.
** Febreirofebreiro: Tregua dun ano.
* [[-422]]: Batalla de [[Anfípolis]]. Morte de [[Brasidas]] e de [[Cleón]] en [[Eion]].
* [[-421]]: Paz de cincuenta anos entre Esparta e Atenas, chamada «[[Paz de Nicias]]».
Liña 261:
* [[-412]]: Rebelión dos aliados de Atenas. Tratado entre Esparta e os Persas.
** Verán: Primeiro tratado entre Tisafernes e a [[Liga do Peloponeso]]. Concentración das forzas navais en [[Xonia]].
* Inverno [[-412|412]] - [[-411|411 a.C.]].: atraso dos auxilios persas: segundo tratado entre Esparta e os Persas. Batalla de [[Mileto, Grecia|Mileto]].
* [[-411]]: [[Golpe de Estado]] reaccionario en Atenas (os [[Catrocentos]]). Intrigas de [[Alcibíades]], que abandonou o campamento espartano para Tisafernes e negocia a alianza persa contra o seu regreso a Atenas. Fracaso.
** Primavera: Revolución oligárquica en Atenas. Alcibíades en [[Illa de Samos|Samos]]. Reapertura dos Estreitos.
** Maiomaio: Comisión dos Dez, estendida a Trinta e dotada de plenos poderes.
** Principio Xuñoxuño: Asemblea de Colono. Goberno dos Catrocentos.
** Verán: Terxiversacións de Tisafernes que se reprega cara o sur de [[Asia Menor]]. Alcibíades vaise reunir con el.
** Agostoagosto: Asasinato de [[Frínico (xeneral)|Frínico]]. Goberno dos Cinco Mil, arredor de [[Teramenes]] en Atenas. Cruceiro da frota nos Estreitos. Vitoria de [[Cinosema]] cerca de [[Abidos]]. (Fin da Historia de [[Tucídides]]).
** Outono: Tensións entre os persas e os peloponesios en Xonia. Regreso de [[Tisafernes]]. Os peloponesios se aproximan a [[Farnabazo]], o [[sátrapa]] de [[Rexión de Frixia|Frixia]].
* Inverno [[-411]] - [[-410]]: Misión de [[Alcibíades]] ante [[Tisafernes]] para obter subsidios; internado en [[Sardes]].
Liña 277:
** Verán: Vitoria sen futuro de Atenas nas [[illas Arxinusas]].
* [[-405]]: Derrota dos atenienses en [[Egospótamos]]. Conquista cartaxinesa de [[Xela]] e de [[Camarina]].
** Setembrosetembro: Destrución da frota ateniense en [[Egospótamos]].
** Fin [[-405]]: Primeiro tratado de paz entre Dionisio e [[Cartago]].
* [[-404]]: Asedio e rendición de Atenas. Fin da guerra do Peloponeso. Morte de [[Darío II]] e subida ao trono de [[Artaxerxes II]].
** Primavera [[-404]]: Rendición de Atenas. O estratego ateniense [[Conón]] refúxiase en [[Chipre]], e despois onda o rei de Persia.
** Xuñoxuño - Decembrodecembro: Réxime [[Os Trinta|dos Trinta]] en Atenas.
** Decembrodecembro: [[Trasíbulo]] apodérase do forte de [[File]].
* [[-404]] - [[-403]]: Operacións de [[Lisandro]] no Exeo e en Xonia.
** Inverno [[-404]] - [[-403]]: Marcha de Trasíbulo sobre [[o Pireo]]. Batalla de [[Muniquia]]. Liberación do Pireo.
* [[-403]]: Restauración democrática en Atenas.
** Outono: Pacificación da Ática polo rei de Esparta [[Pausanias I]].
** Setembrosetembro: Batalla cerca do Pireo. Negociacións e amnistía xeral en Atenas. Repregue dos Trinta a [[Eleusis]].
** Fin [[-403]]: Restauración da democracia.
* [[-403]] - [[-399]]: Revisión das leis e cambio de alfabeto en [[Atenas]].
Liña 366:
 
* [[-335]]: Rebelión e destrución de [[Tebas, Grecia|Tebas]]. Campañas de [[Alexandre o Grande|Alexandre]] en [[Tracia]], sobre o [[Danubio]] e en [[Iliria]]. Movemento anti-macedonio en [[Grecia]].
* Primavera [[-334]]: Desembarco en [[Asia Menor]]. [[Batalla do Gránico]] (maio-Xuñoxuño).
* Outono [[-334]]: Licenza da frota grega.
* [[-334]] - [[-333]]: Conquista de [[Asia Menor]] por [[Alexandre o Grande|Alexandre]] contra [[Darío III]].
Liña 382:
* [[-328]] - [[-327]]: Pacificación e colonización do val do [[Oxos]]. Matrimonio con [[Roxana]]. [[Cuestión da proscínese]]. [[Conxuración dos Pagos]]. Mobilización dos Persas.
* Verán [[-327]] - verán [[-325]]: Campaña da [[India]].
* Setembrosetembro - decembro [[-325]]: Viaxe de regreso ata [[Susa]].
* [[-324]]: Fuxida de [[Harpalo]], o tesoureiro, a [[Atenas]]. Decretos de Susa sobre o regreso dos desterrados e a institución dun culto real. Vodas de Susa. Regreso a [[Babilonia]]. Sedición de [[Opis]].
* [[-323]]: Carácter mixto da [[falanxe (infantaría)|falanxe hoplítica]].
** Xuñoxuño: Morte de [[Alexandre o Grande|Alexandre]] en [[Babilonia]]. Subida ao trono de [[Filipo III de Macedonia|Filipo Arrideo]] e de [[Alexandre IV]]. Primeira partición do Imperio. Poder efectivo en [[Pérdicas]] e en [[Crátero]].
** Verán: Sublevación de [[Atenas]], aliada cos [[Etolia|etolios]] e os [[Tesalia|tesalios]] ([[guerra lamíaca]]).
 
Liña 484:
* [[-167]]: Pillaxe do [[Epiro]] ao regreso das lexións. Principio da [[Rebelión dos Macabeos]].
* Cara [[-166]]: Creación do porto franco de [[Delos]] ás expensas de Rodas.
* [[-164|164 a.C.]].: Primeira partición do reino dos [[Dinastía tolemaica|tolomeos]]: terceira intervención romana, tras da guerra fratricida entre [[Tolomeo VI]] e o seu irmán [[Apión]], o senado obriga a unha partición do reino.
* [[-149]] - [[-148]]: Rebelión de [[Andrisco]] en [[Reino de Macedonia|Macedonia]]. Constitución da provincia de Macedonia.
* [[-149]] - [[-146]]: [[Terceira guerra púnica]].