|
| Irmandada con ||
|}
'''Valdés''' (nome [[asturiano]]: '''Valdés''', nome [[lingua castelá|español]]: '''Valdés''', nome en [[galego eonaviego]] '''Valdés''') é un [[concello]] [[España|español]] do [[Principado de Asturias]], ae súaten capitalcomo écapital [[Luarca]].
==Historia==
Os datos máis antigos da presenza humana no [[concello]] de Valdés remoótanse ás épocas [[prehistoria|prehistóricas]], concretamente á etapa do [[achelense|achelienseachelense]], atopándose ferramentas e industrias de homínidos no xacemento de Busto, sendo ata o momento presente, o lugar que deu os restos [[arqueoloxía|arqueolóxicos]] máis antigos de todo o norte peninsular. Tamén localizáronsese localizaron restos industriais destas mesmas etapas nos lugares de Caroyas, Ribón, e [[Paredes]]. Dentro da era [[megalitismo|Megálitamegalita]], localízanse varias [[necrópole]]s [[túmulo|tumulares]] en zonas limítrofes con [[Cudillero]], [[Salas]], [[Villayón]] e en zonas interiores como Villuir, La Granda ou Piedrafita, sendo o campo encontrado en Xugadoiro o máis sobresientesobresaínte dentro destosdestes descubrimentos.
Dentro da [[cultura castrexa]], varios son os asentamentos localizados por todo o concello, aunqueaínda que a ausencia de excavaciónsescavacións prívanosprivan de determinar con exactitude a data de construción dos mesmos. O único que podemos supoñer é que os localizados no interior eran utilizados polos [[romano]]s para os seus traballos nas prospeccións [[ouro|auríferas]], e que os atopados nas proximidades costeiras podían-se relacionar co control da [[Lista de vías romanas|vía romana]] que se dirixía a [[Lugo]]. O que sísi nos aportaachegou a época colonizadora romana son varias monedasmoedas, un selo, e unha lápida cunha inscripcióninscrición romana atopada en Rellón de Merás, parroquia de [[Paredes]].
Os primeiros datos documentados que temos do concello de Valdés corresponden ósaos séculos [[século X|X]] ye [[século|XI]], nos que se producen varias donaciónsdoazóns, tanto óao obispadobispado de [[Oviedo]], como ósaos cenobios de Corias e Bárcena, que posuían varias igrexas e terreos do [[municipio]]. Xa nestes tempos a poboación de Valdés empezaba a ter unha considerable importancia, sendo dous séculos máis tarde, concretamente no ano [[1270]], cando o monarca [[Alfonso X o Sabio]] otorgóuoutorgou a Carta Puebla óao territorio, concedéndolles a partirespartir deste momento e por culpa da [[anarquía]], roubos, e danos que os nobres e cabaleiros cometían cascoas xentes do lugar, tódolos dereitos reais e liberdades, reservándose a [[Coroa de España|Coroa]] as posesións eclesiásticas. Sete anos máis tarde Valdés forma parte da creación da hirmandadeirmandade da mayoríamaioría das pobraspóboas do occidente, que se desenroladesenvolve no Alto de La Espina, e na cal comprométensese comprometen todas elas a colaborar entre sési, e rematar cos roubos e delictosdelitos na comarca.
A época [[edade media|medieval]] ven marcada pola influencia que tiña en toda [[Luarca]] o incipenteincipiente Gremio de Mareantes, que agrupaba a pescadores, comerciantes e armadores para regular e defender os numerosos intereses comerciais que alí se daban. oO [[século XV]] ven marcado polas disputas da nobreza ca [[monarquía]], tendo variosvarias linaxesliñaxes unha autoridade bastante grande sobre boa parte da zona, cosafeito que non agrada de ningunha maneriamaneira á Coroa. Boa mostra delodisto o constitue a construción da torre de Villa de Moros, antiga fortaleza medieval que pertencéupertenceu á casa dos Peláez. No [[século XVI]], Valdés aparece nas actas da [[Xunta Xeral do Principado de Asturias]], como integrante do partido dos cinco concellos, documentado por primeira vez no ano [[1462]] e que agrupaba ósos municipios de [[Grado (Asturias)|Grado]], [[Salas]], [[Pravia]], Valdés e [[Belmonte de Miranda|Miranda]]. Durante os séculos XVI, [[século XVII|XVII]] e [[século XVIII|XVIII]], a xurisdición municipal abarcaba a 13 parroquias e un anexo e 189 entidades de poboación repartidas por todo o territorio.
O [[século XIX]] deixa un acontecimento relacionado cacoa [[Guerra da Independencia Española|Guerra da Independencia]] contra os franceses , e este non e outro que o traslado,: tras sufrir Oviedo a terceira invasión, da Xunta do Principado e da Real Audiencia a Luarca, para pasar posteriormente a [[Castropol]] e [[Figueras]]. Tamén deixa o final do século a aparición dos primeiros movementos migratorios ultramarinos, establecéndose líñas regulares de fragatas haciaen dirección a [[América]], e que volverían máis tarde á sua terra natal cun forte poder monetario e social, é o que chamamos a cultura dos indianos, e grazas á cal débesese debe o desenrolodesenvolvemento económico e industrial posterior na zona, quedando tamén belos legados arquitectónicos conocidoscoñecidos como casas de indianos de estilos modernistas coloniais. ▼
Do [[século XX]] a nova máis destacada que se produce eé o cambio do nome do concello en [[1909]], adoptando a nomenclatura da capital, non sendo restituido pola antguaantiga e máis acorde denominación de Valdés ata o ano [[1985]]. Hoxe en día Valdés é un dos concellos asturianos nos que máis cosas nos ofrecen,se podendopode disfrutardesfrutar dunhas estupendas paisaxes montañosas, unhas bonitas veigas dos ríos, así como unhasdunhas praias realmente belas, consiguendoconseguindo ser un dos destinos turísticos máis solicitados. Singularmente hermosofermosa é a vila de [[Luarca ]], destino de namorados. ▼▲O [[século XIX]] deixa un acontecimento relacionado ca [[Guerra da Independencia Española|Guerra da Independencia]] contra os franceses, e este non e outro que o traslado, tras sufrir Oviedo a terceira invasión, da Xunta do Principado e da Real Audiencia a Luarca, para pasar posteriormente a [[Castropol]] e [[Figueras]]. Tamén deixa o final do século a aparición dos primeiros movementos migratorios ultramarinos, establecéndose líñas regulares de fragatas hacia [[América]], e que volverían máis tarde á sua terra natal cun forte poder monetario e social, é o que chamamos a cultura dos indianos, e grazas á cal débese o desenrolo económico e industrial posterior na zona, quedando tamén belos legados arquitectónicos conocidos como casas de indianos de estilos modernistas coloniais.
▲Do [[século XX]] a nova máis destacada que se produce e o cambio do nome do concello en [[1909]], adoptando a nomenclatura da capital, non sendo restituido pola antgua e máis acorde denominación de Valdés ata o ano [[1985]]. Hoxe en día Valdés é un dos concellos asturianos que máis cosas nos ofrecen, podendo disfrutar dunhas estupendas paisaxes montañosas, unhas bonitas veigas dos ríos, así como unhas praias realmente belas, consiguendo ser un dos destinos turísticos máis solicitados. Singularmente hermoso é a vila de Luarca, destino de namorados.
==Festas==
Entre as súas festas máis destacadas temos: o último domingo de xullo, son as festas da Vaqueirada en Aristébano, e as da Virxe do Carme en Luarca e Barcia. O [[15 de agosto]], son as festas da Virxe do Rosario en Luarca, San Timoteo en Luarca o día [[22 de agosto]], La Regalina en Cadavedo o último domingo de agosto. O [[29 de septiembresetembro]], son as de San Miguel en [[Trevías]].
Multitude de celebracións sucédense por todo o territorio valdesano, sobre todo na estación estival, tendo cada festexo unha particularidade diferente. Así na festividade da Virxe do Rosario, ten lugar unha procesión marítima con posterior saleoprocesión cacoa imaxe da Virxe, tirándose posteriormente osa xóvenesxuventude vestidosvestida óao mar. As festas de San Timoteo son unha das máis concurridasconcorridas do verán astur, sendo o día [[22 de agosto]] o seu día grande, congregándose no Prau del Patrón unha infinidadeinfindade de xente asombrosa. Na Vaqueirada de Aristébano, organizada conjuntamenteconxuntamente con [[Tineo]], ten lugar unha tradicional bodavoda [[Vaqueiro de alzada|Vaqueira]]. Tamén a celebración de [[Festa da Regalina|La Regalina]], ten a súa nota característica, combinando bailes e cantos, realizados polas mozas solteiras en honor da patronapatroa. AdemáisAdemais de todos estosestes festexos, tamén son destacables na Villa Blanca, os Entroidos e a Semana Santa, sen dúbida a máis importante do occidente asturiano.
|
