Gripe: Diferenzas entre revisións

Contido eliminado Contido engadido
m →‎Vacinación: arranxiño
Liña 27:
Nos seres humanos afecta ás vías respiratorias, inicialmente pode ser similar a un [[arrefriado]] e con frecuencia acompáñase de síntomas xerais como dor de garganta, debilidade, dores musculares ([[mialxia]]s), dor estomacal, articulares ([[artralxia]]s) e de cabeza ([[Cefalalxia|cefalea]]), con [[tose]] (que xeralmente é seca e sen mucosidade), malestar xeral e algúns signos como poida ser a [[febre]].<ref name=merck>{{cita web|autor = Merck Sharp & Dohme de España, S.A. |ano =2005 |url = http://www.msd.es/publicaciones/mmerck_hogar/seccion_17/seccion_17_186.html|título = CAPÍTULO 186. Infecciones víricas |obra = Manual Merck de información médica para el hogar |dataacceso = 15/11/2013| lingua = castelán}}</ref> Nalgúns casos máis graves pode complicarse con pulmonía ([[pneumonía]]), que pode resultar mortal, especialmente en nenos pequenos e sobre todo en anciáns. Aínda que se pode confundir co arrefriado común ([[Arrefriado|catarro]]), a gripe é unha enfermidade máis grave e está causada por un tipo diferente de [[virus]].<ref name=Eccles>{{cita publicación periódica|apelidos=Eccles |nome=R |título=Understanding the symptoms of the common cold and influenza |revista=Lancet Infect Dis |volume=5 |número=11 |páxinas=718–25 |ano=2005 |pmid=16253889 |doi=10.1016/S1473-3099(05)70270-X }}</ref> Tamén pode provocar, máis a miúdo en nenos, [[náusea]]s e [[vómito]]s,<ref name=merck /> que ao ser síntomas de [[gastroenterite]] fai que se denomine gripe estomacal ou abdominal.<ref>{{cita web|autor = Kristina Duda, R.N |ano =[[22 de decembro]] de [[2006]] |url = http://coldflu.about.com/od/flumisconceptions/f/stomachflu.htm|título = Seasonal Flu vs. Stomach Flu |obra = About.com, forma parte de [[The New York Times]] Company |dataacceso = 1, 10 2008| lingua = inglés}}</ref>
 
A gripe xeralmente transmítese polo ar desde individuos infectados a través de pingas en forma de [[aerosol]] cargadas de virus (procedentes de [[moco|secreción nasal]], [[bronquio|bronquial]] ou [[saliva]] que conteña algúns deles<ref>{{cita web|autor = Lucy Atkins |ano =[[15 de febreiro]] de [[2005]] |url = http://www.guardian.co.uk/society/2005/feb/15/health.medicineandhealth2|título = It's OK, you can kiss me |obra = [[The Guardian]]|dataacceso = 26, 04 2012| lingua = inglés}}</ref>), que son emitidos coa tose ou cos esbirros ou só ao falar. Xa moito máis raramente, a través das [[feces]] de paxaros infectados. Tamén é transmisible pola [[sangue]]<ref name=merck /> e polas superficies ou obxectos contaminados co [[virus]], que se denominan fomites.
 
Os virus da gripe resisten máis en ambiente seco e frío. Poden conservar a súa capacidade infectiva durante unha semana á temperatura do corpo humano, durante 30 días a 0&nbsp;°C e durante moito máis tempo a menores temperaturas.<ref>{{cita publicación periódica|autor=Reid AH, Fanning TG, Hultin JV, Taubenberger JK |título=Origin and evolution of the 1918 "Spanish" influenza virus hemagglutinin gene |revista=Proc. Natl. Acad. Sci. U.S.A. |volume=96 |número=4 |páxinas=1651–6 |ano=1999 |pmid=9990079 | doi = 10.1073/pnas.96.4.1651 <!--Retrieved from CrossRef by DOI bot-->}}</ref><ref>[http://vir.sgmjournals.org/cgi/content/full/87/12/3655?maxtoshow=&HITS=25&hits=25&RESULTFORMAT=&searchid=1&FIRSTINDEX=0&sortspec=date&resourcetype=HWCIT J Gen Virol 87 (2006), 3655-3659; DOI 10.1099/vir.0.81843-0] article ''Recent H5N1 avian Influenza A virus increases rapidly in virulence to mice after a single passage in mice'' says "To prepare the original virus stock for this study, virus was propagated once in the allantoic cavity of embryonated eggs at 37&nbsp;°C for 1–2 days and then stored at –80&nbsp;°C until use."</ref> Pode ser facilmente inactivado mediante [[deterxente]]s ou [[desinfectante]]s.<ref>{{cita publicación periódica|apelidos=Suarez |nome=D |autor2=Spackman E, Senne D, Bulaga L, Welsch A, Froberg K |título=The effect of various disinfectants on detection of avian influenza virus by real time RT-PCR |revista=Avian Dis |volume=47 |número=3 Suppl |páxinas=1091–5 |ano=2003 |pmid=14575118}}</ref><ref>{{cita web|autor = Center for Infectious Disease Research & Policy (CIDRAP) |ano =[[28 de agosto]] de [[2008]] |url = http://www.cidrap.umn.edu/cidrap/content/influenza/avianflu/biofacts/avflu_human.html|título = Avian Influenza (Bird Flu): Implications for Human Disease |obra = Academic Health Center - Universidad de Minnesota |dataacceso = 1, 10 2008| lingua = inglés}}</ref><ref name="NHZ2006-11-30">{{cita web|autor = Reuters |ano =[[28 de agosto]] de [[2008]] |url = http://www.nzherald.co.nz/category/story.cfm?c_id=204&objectid=10413124|título = Flu viruses 'can live for decades' on ice |obra = The New Zealand Herald |dataacceso = 1, 10 2008| lingua = inglés}}</ref>
Liña 165:
A incidencia global calcúlase no 10-20% pero a selectiva, en determinados grupos poboacionais, pode chegar ao 40-50 %.
=== Variacións estacionais ===
A gripe alcanza os seus picos de maior [[prevalencia]] durante o [[inverno]], e é debido a que os hemisferios [[hemisferio norte|norte]] e [[hemisferio sur|sur]] atravesan esta estación en diferentes momentos; existen, de feito, dúas tempadas de gripe cada ano: de [[outubro]] a [[abril]] no hemisferio norte e de [[maio]] a [[setembro]] no hemisferio sur. Este é o motivo polo que a [[Organización Mundial da Saúde|OMS]] (asesorada polos Centros Nacionais para a Gripe) fai recomendacións para dúas formulacións [[vacina]]is cada ano: unha para cada [[hemisferio]].<ref name= WHOrecommendation>[http://web.archive.org/20060528111237/www.who.int/csr/disease/influenza/2007northreport.pdf Recommended composition of influenza virus vaccines for use in the 2006–2007 influenza season] WHO report 14 de febreiro de 2006. Visto 31/01/2015 {{en}}</ref> Ademais do [[clima]] e a [[humidade]], o estilo de vida das poboacións e outros factores están asociados á aparición da gripe.<ref name="vacunascielo">GUTIERREZ, Eliana Battaggia, LI, Ho Yeh, SANTOS, Ana Catarina De Seixas et al. Effectiveness of influenza vaccination in elderly outpatients in São Paulo city, Brazil. Rev. Inst. Med. trop. S. Paulo [online]. 2001, vol. 43, no. 6 [citado o 10 de setembro de 2008], pp. 317-320. Dispoñíbel na World Wide Web: [http://www.scielo.br/scielo.php?script=sci_arttext&pid=S0036-46652001000600003&lng=en&nrm=iso]. ISSN 0036-4665. doi: 10.1590/S0036-46652001000600003. {{en}}</ref>
Non está completamente claro por que as [[epidemia]]s de gripe ocorren desta forma estacional e non de xeito máis uniforme ao longo de todo o ano. Unha posible explicación é que o contacto interpersonal é máis estreito no inverno debido a un maior tempo de vida no interior de domicilios e edificios, e isto facilitaría unha transmisión do virus de persoa a persoa. Outra explicación é que as [[temperatura]]s máis altas dos meses de verán e a maior sequidade do ar limitaría a expulsión do [[moco]] por [[deshidratación]] do mesmo, dificultando a transmisión a través do mecanismo de aerosol que se dá durante a tose ou o esbirro. O virus tamén pode sobrevivir moito máis tempo nos fomites (obxectos e superficies transmisores como pomos de portas, encimeiras...) cando o ambiente é máis frío. Os desprazamentos poboacionais durante as vacacións de Nadal no [[hemisferio norte]] tamén poderían xogar algún papel na súa transmisión.<ref name="NPR2003-12-17">[http://www.npr.org/templates/story/story.php?storyId=1551913 Weather and the Flu Season] NPR Day to Day, [[17 de decembro]] de [[2003]]. Visto 31/01/2015 {{en}}</ref>
Liña 344:
Son de primeira elección na infección polo virus da gripe, aínda que o [[Centros para o Control e a Prevención de Enfermidades dos Estados Unidos|CDC]] estadounidense recomendou o uso de inhibidores M2 durante a tempada de gripe 2005/06.<ref>{{Cita web|url=http://www.cdc.gov/flu/weekly/weeklyarchives2005-2006/05-06summary.htm|editor=Centers for Disease Control and Prevention|título=2005-06 U.S. INFLUENZA SEASON SUMMARY|lingua=en|dataacceso= 15 de agosto do 2015|data=21 de xullo do 2006}}</ref>
 
Lamentablemente un estudo demostrou que a administración do tratamento antiviral en pacientes con gripe provoca a aparición de resistencia durante a terapia, alterando o prognóstico da enfermidade. Iso ten importancia no impacto que leva o tratar masivamente a unha comunidade (~20% da poboación) durante unha pandemia, o cal pode provocar a desastrosa aparición de cepas resistentes durante o período da administración do tratamento.<ref name="scielochile">CALVO A., Mario. Otra nueva mala noticia en gripe aviar Oseltamivar resistance during treatment of Influenza A (H5N1) infection Jong MD, Thanh TT, Khanh TH, Hien VM et al. NEJM 353; 25: 2667-72. Rev. chil. infectol. [online]. Mar. 2006, vol.23, no.1 [citado 10 setembro de 2008], p.84-85. Dispoñíbel na World Wide Web: [http://www.scielo.cl/scielo.php?script=sci_arttext&pid=S0716-10182006000100015&lng=en&nrm=iso]. ISSN 0716-1018.</ref>
 
O [[oseltamivir]] (de nome comercial [[Tamiflu]]) e o [[zanamivir]] ([[Relenza]]) son inhibidores da neuraminidase que foron deseñados para deter a propagación do virus no organismo humano.<ref name= Neuraminidase_inhibitors>{{cita publicación periódica|apelidos=Moscona |nome=A |título=Neuraminidase inhibitors for influenza |url=http://content.nejm.org/cgi/content/full/353/13/1363 |revista=N Engl J Med |volume=353 |número=13 |páxinas=1363–73 |ano=2005 |pmid=16192481 |doi=10.1056/NEJMra050740 |lingua=en |dataacceso= 15 de agosto do 2015}}</ref> Teñen un rango alto de efectividade tanto fronte a Influenzavirus A como B. O grupo colaborativo [[Biblioteca Cochrane|Cochrane]] para a gripe realizou estudos sobre estes fármacos concluíndo que axudan a reducir os síntomas e as complicacións derivadas da infección.<ref name="pmid16855962">{{cita publicación periódica|apelidos=Jefferson |nome=T |autor2=Demicheli V, Di Pietrantonj C, Jones M, Rivetti D |título=Neuraminidase inhibitors for preventing and treating influenza in healthy adults |revista=Cochrane Database Syst Rev |volume=3 |número=|páxinas=CD001265 |ano=2006|doi=10.1002/14651858.CD001265.pub2 |pmid=16855962}}</ref> As diferentes cepas de virus da gripe presentan resistencias variables á súa acción polo que é imposible predecir que grado de resistencia se atopara nunha futura pandemia.<ref>{{cita publicación periódica|apelidos=Webster |nome=Robert G. |título=H5N1 Influenza — Continuing Evolution and Spread |url=http://content.nejm.org/cgi/content/full/355/21/2174 |revista=N Engl J Med |volume=355 |número=21 |páxinas=2174–77 |ano=2006 |pmid=16192481 |doi=10.1056/NEJMp068205 |lingua=en |dataacceso=15 de agosto do 2015}}</ref>
Liña 424:
Existen vacinas e antivirais para a profilaxe e o tratamento das infeccións polo virus da gripe. As vacinas están formuladas a partir de virus inactivados ou [[Vacina intranasal viva contra a influenza|virións atenuados]] da gripe humana H1N1 e H3N2, así como os dos virus da influenza B. Debido a que a antixenicidade dos virus salvaxes evolucionan, as vacinas se reformulan anualmente. Con todo, cando a antixenicidade das cepas que forman parte das vacinas e a dos virus salvaxes que circulan entre a poboación non coinciden, as vacinas deixan de ser efectivas. Noutras ocasións, mesmo cando ambas as antixenicidades coinciden, pódese dar o caso de que aparezan mutantes que escapan á vacina. Os fármacos máis frecuentes inclúen a amantadina, que inhibe a perda da envoltura dos virións ao interferir con M2, e oseltamivir, que inhibe a liberación dos virións das células infectadas ao interferir con NA. Con todo, os mutantes que son capaces de escapar á vacina xeráronse, principalmente, en ex-usuarios de drogas e con menor frecuencia para o último fármaco.<ref>{{Cita publicación periódica|apelido= Suzuki |nome= Yoshiyuki |título= Natural Selection on the Influenza Virus Genome |url= https://academic.oup.com/mbe/article/23/10/1902/1096939 |revista=Mol. Biol. Evol |volume=23 |número=10 |páxinas=1902-1911 |ano=2006 |pmid=16818477 |doi=10.1093/molbev/msl050}}</ref>
 
Realizáronse varios estudos co obxectivo de demostrar a inmunoxenicidade da vacina inactivada contra a gripe. En [[1976]] atopouse que dita inmunidade persistía ao cabo de tres anos posterior á vacinación do tipo monovalente A.<ref name=scielohistoria /> Un ano despois reportouse que os individuos vacinados durante unha epidemia de influenza tipo A presentaban inmunidade a partir do oitavo ou noveno día despois da vacinación e persistía ao cabo dun ano. En [[1982]] comprobouse a eficacia da vacina trivalente en 75 recrutas do exército italiano e centos doutros voluntarios doutros países.<ref name="scielohistoria">MANCINI, Dalva A. Portari, NASCIMENTO, Elvira M. Mendes do, TAVARES, Valéria Rosa et al. Vacina inativada contra gripe trivalente: estudo comparativo da resposta imunitária pelos métodos de inibição de hemaglutinação e da hemólise radial simples. Rev. Saúde Pública [online]. 1985, vol. 19, no. 5 [citado 2008-09-10], pp. 438-443. Disponível em: [http://www.scielosp.org/scielo.php?script=sci_arttext&pid=S0034-89101985000500007&lng=pt&nrm=iso]. ISSN 0034-8910. doi: 10.1590/S0034-89101985000500007.</ref>
[[Ficheiro:Defense.gov News Photo 041028-N-9864S-021.jpg|miniatura|Vacinación de [[exército|persoal militar]].]]
A vacinación antigripal está amplamente recomendada para grupos de alto risco,<ref name=vacunascielo /> que son aqueles en os que as complicacións da gripe poden ser graves:
Liña 451:
As vacinas contra a gripe son seguras e de cando en cando repórtanse efectos adversos. Os efectos secundarios máis frecuentes son dor, enroxecemento e leve edema no sitio da [[inxección (medicina)|inxección]] (20%), [[cefalea|dor de cabeza]], [[malestar]] e [[Astenia|debilidade xeneralizada]]. Con menos frecuencia observáronse [[mareo]]s e [[hipotensión]]. En 1-2% dos casos hai febre e síntomas constitucionais. Pode causar tamén [[Sistema inmune|reaccións inmunitarias]] que se asemellan a unha infección real polo virus, ou a síntomas xerais de infección (moitos síntomas catarrais ou gripais son, en realidade, síntomas xerais inespecíficos de infección), aínda que dunha maneira leve e transitoria.
 
Os casos máis graves inclúen reaccións [[alerxia|alérxicas]] e [[broncoespasmo]].<ref name="comparacion">MORALES, A., ARIAS SALAZAR, J., SALAZAR, Y. et al. A randomized controlled trial comparing split and subunit influenza vaccines in adults in Colombia. Medicina (B. Aires). [online]. mayo/jun. 2003, vol.63, no.3 [citado 10 setembro de 2008], p.197-204. Disponible en la World Wide Web: [http://www.scielo.org.ar/scielo.php?script=sci_arttext&pid=S0025-76802003000300002&lng=es&nrm=iso]. ISSN 0025-7680.</ref> por reacción fronte a algún dos compoñentes da vacina (residuos das proteínas do ovo ou dos antibióticos empregados para a súa elaboración); non obstante este tipo de reaccións son extremadamente infrecuentes.<ref>[http://www.cdc.gov/flu/about/qa/flushot.htm Questions & Answers: Flu Shot] CDC publication updated 24 de julio de 2006. Visto 19 de oct 06.</ref>
 
== Notas ==