Reino de Navarra: Diferenzas entre revisións

Contido eliminado Contido engadido
Xoio (conversa | contribucións)
Lles (conversa | contribucións)
m Cambiei arroxado por botado. Arroxar: https://academia.gal/dicionario/-/termo/busca/arroxar
Liña 119:
O apoxeo producirase con [[Sancho Garcés III de Navarra|Sancho III o Maior]]. Ascendeu ao trono entre o ano 1000 e o 1004, herdando o reino de Navarra e o [[condado de Aragón]], baixo a titoría dun consello de rexencia integrado polos bispos e a súa nai, e incorporando extensos territorios aos seus dominios, como o [[condado de Castela]] ademais do soar tradicional do reino (Pamplona e [[Nájera]]). A unión dinástica con Aragón deuse en dous períodos: do ano 1000 ao 1035 e do ano 1076 ao 1134.
 
Baixo o seu mandato o reino cristián de Nájera-Pamplona alcanza a súa maior extensión territorial, abarcando case todo o terzo norte peninsular, desde [[Astorga]] até [[Ribagorza]]<ref>[http://www.vallenajerilla.com/berceo/rioja-aberta/sanchoIII/sanchoIIImayor.htm ''Sancho III o Maior. Un rei pamplonés e hispano''] Armando <span title="vesga" style="background-color: rgb(255, 145, 145);">Besga</span> Marroquín, Universidade de Deusto</ref> na reorganización do reino, crese que creou o [[vizcondado de Labort]], entre [[1021]] e [[1023]], con residencia do vizconde en [[Baiona, Francia|Baiona]] e o de [[Baztán]] cara a [[1025]]. Á morte do duque [[Sancho Guillermo]], duque de [[Gascuña]], o día [[4 de outubro]] de [[1032]], tratou de estender a súa autoridade sobre a antiga [[Vasconia]] ultrapirenaica comprendida entre o [[Pireneos|Pireneo]] e o [[Garona]], aínda que non o conseguiu, ao herdar o ducado Eudes.{{Cita|Polo Norte, a fronteira do reino pamplonés está clara, os Pireneos (caso de terse estendido a autoridade dos reis navarros até o Baztán, o que é o máis probable, pero que non se pode acreditar ata o 1066), e non se modificou. Non é certo, a pesar de todas as veces que se dixo, que Sancho III lograse o dominio de Gascuña (a única Vasconia de entón, é dicir, o territorio entre os Pireneos e o Garona, no que a poboación que podemos considerar vasca pola súa lingua só era unha minoría). O rei navarro unicamente pretendeu suceder en 1032 ao duque de Gascuña Sancho Guillermo, morto sen descendencia, o que bastou para que nalgúns documentos cíteselle reinando en Gascuña. Pero a verdade é que a herdanza recaeu en Eudes|}}
 
Tiña a súa residencia en [[Nájera]], estendendo as súas relacións máis aló dos [[Pireneos]], co [[ducado de Gascuña]], e aceptando as novas correntes políticas, relixiosas e intelectuais.
Liña 133:
Durante o reinado de [[García Sánchez III de Navarra|García Sánchez III]] ([[1035]] - [[Serra de Atapuerca|Atapuerca]], [[15 de setembro]] de [[1054]]) alcumado "''o de Nájera''", e o seu fillo Sancho Garcés, Navarra sepárase dos reinos veciños.
 
En 1076, tras o asasinato de [[Sancho Garcés IV de Navarra|Sancho IV, o de Peñalén]] (arroxadobotado a un precipicio en [[Funes, Navarra|Funes]]) Navarra e Aragón seguen novamente xuntos baixo o reinado de [[Pedro I de Aragón|Pedro I]] e logo o do seu irmán, o rei emperador Afonso, sendo neste período cando se consuma a toma de [[Tudela]] e o seu distrito. Tras a morte sen descendencia de [[Afonso I de Aragón|Afonso I o Batallador]] ([[1134]]), sucédelle [[García Ramírez de Navarra]]. Nin aragoneses nin navarros respectaron o testamento do seu rei emperador Afonso, que deixaba os reinos á [[orde do Amorne]] e a outras ordes militares e cada reino escolle un rei diferente.
 
=== O reino de Navarra ===