Afonso V de Aragón: Diferenzas entre revisións

Contido eliminado Contido engadido
m →‎top: Arranxos varios, replaced: <br> → <br/> (2)
Sen resumo de edición
Liña 17:
|data de falecemento= [[27 de xuño]] de [[1458]]
|lugar de falecemento = Castel dell'Ovo, [[Reino de Nápoles|Nápoles]]
|lugar de enterro= [[Mosteiro de Poblet|Sepulcros Reais do MosterioMosteiro de Poblet]]
}}
{{Ortografía}}
'''Afonso V de Aragón''', nado en [[Medina del Campo]], [[Coroa de Castela|Castela]] en [[1396]] e finado no [[Castel dell'Ovo]], [[Reino de Nápoles|Nápoles]] o [[27 de xuño]] de [[1458]], chamado '''o Magnánimo''' e '''o Sabio''',<ref name=compendio>De Capmany y de Montpalau, Antonio (1792): [http://books.google.es/books?id=_AQMAAAAYAAJ&pg=PP7&dq=Alfonso+V+Arag%C3%B3n&lr=&as_brr=1&source=gbs_selected_pages&cad=3#v=onepage&q=Alfonso%20V%20Arag%C3%B3n&f=falseBlas ''Compendio cronológico-histórico de los soberanos de Europa. Primera Parte. Capítulo: "De los reyes de Aragón. Casa de Castilla"], páx. 413.</ref> foi, entre [[1416]] e [[1458]], rei de [[Reino de Aragón|Aragón]], de [[Reino de Valencia|Valencia]] (Afonso III), de [[Reino de Mallorca|Mallorca]] (Afonso I), de [[Sicilia]] (Afonso I), de [[Reino de Sardeña|Sardeña]] (Afonso II) e [[Condado de Barcelona|conde de Barcelona]], [[Rosellón]], [[Cerdaña]] e [[Urgell]], e entre [[1442]] e [[1458]], rei de [[Reino de Nápoles|Nápoles]] (Afonso I).
 
Era o fillo primoxénito do [[Rexencia|rexente]] de [[Coroa de Castela|Castela]] [[Fernando I de Aragón|Fernando de Antequera]] (que posteriormente foi rei de Aragón co nome de Fernando I), e da condesa [[Leonor de Alburquerque]]. PertecíaPertencía, por tanto, á [[Casa de Aragón]].<ref name=sesma>Fernando de Trastámara foi proclamado rei de Aragón o [[28 de xuño]] de [[1412]] como Fernando I, quen o [[5 de agosto]] entrou en [[Zaragoza]], onde xurou o seu título perante as Cortes xunto ao seu fillo Afonso, futuro Afonso V ''o Magnánimo'', que o fixo como herdeiro á [[Coroa de Aragón]]. En palabras de José Ángel Sesma:{{Cita|O breve reinado de Fernando I non supuxo de ningunha maneira unha nova etapa para a Coroa, nin sequera se pode falar dun cambio de dinastía. A Casa Real de Aragón seguirá no trono, polo menos durante o século XV.|J. A. Sesma Muñoz, ''El Interregno (1410-1412). Concordia y compromiso político en la Corona de Aragón'',Zaragoza, Institución «Fernando el Católico» (CSIC), 2011, páx. 224. ISBN 978-84-9911-143-8}}</ref> por ser neto de [[Leonor de Aragón e de Sicilia|Leonor de Aragón]] (xa que a dignidade real aragonesa podía transmitirse por liña feminina),<ref>Véxase Alberto Montaner Frutos, ''El señal del rey de Aragón: Historia y significado'', Zaragoza, Institución «Fernando el Católico», 1995, páxs. 24-25; Ana Isabel Lapeña Paúl, ''Ramiro II de Aragón: el rey monje (1134-1137)'', Gijón, Trea, 2008, páx. 184; Ernest Belenguer, «Aproximación a la historia de la Corona de Aragón», en Ernest Belenguer, Felipe V. Garín Llombart y Carmen Morte García, ''La Corona de Aragón. El poder y la imagen de la Edad Media a la Edad Moderna (siglos XII - XVIII)'', Sociedad Estatal para la Acción Cultural Exterior (SEACEX), Generalitat Valenciana y Ministerio de Cultura de España - Lunwerg, 2006, páx. 26; Adela Mora Cañada, [http://e-archivo.uc3m.es/bitstream/10016/10243/1/sucesion_mora_1999.pdf «La sucesión al trono en la Corona de Aragón»], en ''El territori i les seves institucions historiques. Actes de les Jornades d’Estudi. Ascó, 1997'', vol. 2, Barcelona, Pagés (Estudis, 20), 1999, vol. 2, páxs. 553-556 e Carlos Laliena Corbera y Cristina Monterde Albiac, [http://web.archive.org/web/http://www.estatutodearagon.es/difusion/detalleNoticiasHistorico?idNoticia=1116128 ''En el sexto centenario de la Concordia de Alcañiz y del Compromiso de Caspe''], coord. por José Ángel Sesma Muñoz, Zaragoza, Gobierno de Aragón, 2012, páx. 5.</ref> e á [[Casa de Trastámara|liñaxe Trastámara]] por ser neto de [[Xoán I de Castela]].
 
O [[28 de xuño]] de [[1412]] convértese en herdeiro ao trono da [[Coroa de Aragón]] cando seu pai foi proclamado rei tras o chamado [[Compromiso de Caspe]] e, tres anos máis tarde, o [[12 de xuño]] de [[1415]], na [[catedral de Valencia]], contraeu matrimonio coa súa prima a [[infante de España|infanta de Castela]] [[María de Castela (raíña de Aragón)|María]], filla de [[Henrique III de Castela]] e de [[Catarina de Lancaster]].
 
O [[2 de abril]] de [[1416]], tras o falecemento do seu pai, sucédeo como rei de Aragón e dos demais reinose*reinos e condados dos que era titular.<ref name=compendio />
 
Faleceu o [[27 de xuño]] de [[1458]] en Castel dell'Ovo, [[Reino de Nápoles|Nápoles]], e está soterrado nos [[Mosteiro de Poblet|Sepulcros Reais do MosterioMosteiro de Poblet]].
 
Sucedeuno como rei de Aragón o seu irmán [[Xoán II de Aragón|Xoán]], e como rei de Nápoles o seu fillo natural [[Fernando I de Nápoles|Fernando]].
 
== Política interior ==
[[Ficheiro:Armas de Alfonso V rey de Aragón.jpg|miniatura|Escudo de armas do rei AlfonsoAfonso V de Aragón ''O Magnánimo'' como cabaleiro da [[Orde do Vélaro de Ouro]], á que accedeu tras o seu sétimo capítulo de [[Gante]], 1445. Lenda: TRÈS HAÙT ET TRÈS EXCELLENT ET TRES PÙISSANT PRINCE DON ALPHONSE, ROY D'ARRAGON V. DÙ NOM. 'Moi alto e moi excelente e moi poderoso príncipe don Afonso, rei de Aragón V do nome.']]
 
=== Cataluña ===
Nas Cortes de [[1419]] Afonso tivo un enfrontamento cando a nobreza catalá formou unha liga de baróns, vilas e cidades reclamando ao rei que reducira o elevado número de membros da nobreza castelá nomeados para cargos de goberno, o que fixo que o monarca reducira e reorganizara a Casa Real.
 
En [[1448]], AlfonsoAfonso V dita desde [[Nápoles]], onde instalara a Corte, unha provisión que permitía aos campesiños (''pagesos'') reunírsense*reunirse nun sindicato para tratar a supresión dos ''[[malos usos señoriais|malos usos]]''. Os propietarios das terras opuxéronse á medida e fana fracasar. O problema volverá porén en [[1455]], cando Afonso dita a coñecida como "Sentenza interlocutoria" na que suspende as servidumes e os malos usos, medida que en [[1462]], xa reinando [[Xoán II de Aragón]], provocara a [[Guerra dos Remensas|primeira guerra remensa]].
 
=== Castela ===
Liña 45:
Ao ser coroado Fernando rei de Aragón no [[Compromiso de Caspe]] ([[1412]]), deixou aos seus fillos, os [[Infantes de Aragón]] [[Xoán II de Aragón|Xoán II de Navarra]] e [[Henrique de Trastámara (infante de Aragón)|Henrique]], como os seus lugartenentes en Castela para que defenderan os seus intereses.
 
En [[1419]], [[Xoán II de Castela]] alcanza a maioría de idade e pretende librarse da influencia dos Infantes. Tras o [[golpe de Tordesillas]] e o fracasado cerco do castelo de [[La Puebla de Montalbán]] a finais de [[1420]], delega todo o poder no novo [[Condestable de Castela|Condestábel de Castela]] [[Álvaro de Luna]], o que dará lugar a unha longa e intermitente [[guerra civil]] entre dous bandos: o primeiro formado por don Álvaro e a pequena nobreza, e o segundo intagradointegrado ormado polos [[Infantes de Aragón]] e a alta nobreza, apoiados por AlfonsoAfonso V desde [[Aragón]].
 
Porén, o enfrontamento que xorde entre os propios infantes polo poder provoca que a influencia aragonesa en Castela corra perigo, polo que Afonso V, que se encontraba en Nápoles, decide retornar á península en [[1425]] onde, tras acusar a Álvaro de Luna de usurpador do goberno, logra reconciliar aos seus irmáns os infantes e, aínda que consigue nun primeiro momento, en [[1427]], que o Condestábel de Castela sexa desterrado a [[Cuéllar]], non puido evitar o seu retorno vencedor ao ano seguinte.
 
Afonso V, entre [[1429]] e [[1430]], enléase nunha guerra contra o seu primo [[Xoán II de Castela]] e a política do valido Álvaro de Luna para apoiar aos seus irmáns os infantes pero, cando ambos os bandos se encontraban cerca de [[Jadraque]] fronte a fronte para entablarcomezar a batalla, a intervención persoal da raíña castelá [[María de Aragón (raíña de Castela)|María de Aragón]], irmá de Afonso V, evitona*evitouna.
 
En [[1432]] Afonso retorna a [[Italia]] e, en [[1436]], asina a paz con Castela mediante un tratado no que os infantes abandonaban o reino castelán a cambio de percibir rendas anuais.
Liña 57:
 
=== Sicilia ===
O [[antipapa]] [[Benedito XIII (antipapa)|Benedito XIII]] investira a Fernando I de Aragón como [[Sicilia|rei de Sicilia]] en [[1412]], quen nomeou ao seu fillo [[Xoán II de Aragón|Xoán]] como lugartenente xeral da illlailla. Ao falecer Fernando I, os sicilianos intentaron que o seu trono fora ocupado por Xoán, polo que a primeira medida de política exterior que tomou Afonso V foi acabar con esas ansias independentistas. Reclamou a presenza do seu irmán Xoán na Corte e enviouno, xunto ao seu outro irmán, [[Henrique de Trastámara (infante de Aragón)|Henrique]], para que lle axudara na loita que mantiñaa*mantiña por facerse co poder en [[Reino de Castela|Castela]].
 
=== Sardeña ===
Liña 82:
[[Ficheiro:Alfons Da Fiesole Louvre RF1611.jpg|miniatura|esquerda|170px|Retrato de Afonso V de Aragón, de [[Mino da Fiesole]].]]
 
A tregua permite a Afonso fixar a súa atención en [[África]], onde xa en [[1432]] dirixira unha expedición militar contra a illa de [[Xerba]]. O seu interese reanúdasereanudouse en [[1434]] cunha nova expedición a [[Trípoli, Libia|Trípoli]]; poréporén, as mortes dos seus rivais napolitanos fai que a súa atención volva a centrarse en Italia.
 
En efecto, en [[1434]] falece Luís III de Anjou, polo que a raíña Xoana nomea novo herdeiro ao trono de Nápoles ao irmán de aquel, [[Renato I de Nápoles|Renato]]. Porén, ante a morte de Xoana ao ano seguinte, o papa Uxío IV non dá a sua aprobación, polo que Afonso ve chegado o momento de conquistar [[Nápoles]]. Acompañado dos seus irmáns Xoán, Henrique e Pedro toma a cidade de [[Capua]] e pon sitio a [[Gaeta]] en cuxo auxilio acudiu unha frota xenovesa que derrotaría á aragonesa na batalla que se desenvolveu o [[4 de agosto]] de [[1435]] fronte á illa de [[Ponza]] e na que foron feitos prisioneiros o propio rei e os seus irmáns [[Xoán II de Aragón|Xoán II de Navarra]] e [[Henrique de Trastámara (infante de Aragón)|Henrique]], que foron entregados ao duque de [[Milán]] Filippo María Visconti.<ref name=compendio />
Liña 103:
Tivo contactos diplomáticos co imperio de [[Etiopía]]. En [[1428]] recibiu unha carta de [[Yeshaq I de Etiopía]], entregada en man por dous dignatarios, na que lle propoñía unha alianza contra os [[Islam|musulmáns]], selada por un dobre matrimonio, o do infante Don Pedro coa filla de Yeshaq, a condición de que este levara a Etiopía a un grupo de menestrais. Non está claro se Afonso respondeu a esta carta nin en que termos, aínda que unha mensaxe enviada en [[1450]] ao sucesor de Yeshaq, [[Zara Yagob]], escribiu que estaría encantado de envialos se se lle garantía a súa seguridade, xa que nunha ocasión anterior toda unha partida de trece dos seus súbditos pereceran na viaxe.
 
O seu reinado acaba con dúas novas guerras: unha contra o seu primo e cuñado, [[Xoán II de Castela]], entre os anos [[1445]] e [[1454]], e outra contra [[Xénova]], que se iniciou en [[1454]] e continuou até a súa morte, ocorrida o [[27 de xuño]] de [[1458]] no [[Castel dell'Ovo]] ('Castelo do Ovo') ([[Nápoles]]). En [[1671]] [[Pedro Antonio de Aragón]], vicerrei de Nápoles, obtivo o permiso para trasladar desde alí os restos de Afonso V o Magnánimo e depositalos nos [[Mosteiro de Poblet|Sepulcros Reais do mosteiro de Poblet]]. Construise*Construíuse unha tumba cun gran pedestal xunto aos sepulcros reais, no cruciero*cruceiro, no [[lado do Evanxeo]]. Só queda na actualidade (ano 2007) a base ou pedestal restaurado.
 
== AntepasadosDevanceiros ==
<div style="clear: both; width: 100%; padding: 0; text-align: left; border: none;" class="NavFrame">
<div style="background: #ccddcc; text-align: center; border: 1px solid #667766" class="NavHead">'''AntepasadosDevanceiros de Afonso V de Aragón'''
</div>
<div class="NavContent" style="display:none;">