Mandorla: Diferenzas entre revisións
Contido eliminado Contido engadido
engado referencia |
|||
Liña 3:
[[Ficheiro:Codex_Bruchsal_1_01v_cropped.jpg|miniatura|Cristo dentro dunha forma de '''mandorla''' ou '''''vesica piscis''''' nun [[manuscrito]] medieval (o Evanxeo de Stuttgart / ''das Speyerer'' ''Evangelistar'', [[1220]]). Nas esquinas aparecen os 4 evanxelistas ([[tetramorfo]]s).]]
[[Ficheiro:Vesica_Piscis.svg|miniatura|A ''Vesica Piscis'']]
A '''mandorla'''<ref>{{DRAG|mandorla}}</ref> (ou '''''vesica piscis''''') é un símbolo ou un [[Auréola|halo]] de xeito oval no que están inseridos personaxes sagrados da [[Cristianismo|relixión cristiá]], sendo o máis común [[Xesús de Nazaret|Cristo]], mais tamén a [[Virxe María|Virxe]] ou os santos<ref>
A palabra mandorla vén do italiano ''mandorla'', que significa "améndoa". Nalgunhas linguas tamén se coñece co nome de "améndoa mística"<ref>Referencia en [http://digalego.xunta.gal/digalego/Html/index.php?op=ver&id=3492&opcion=entrada&entrada=am%E9ndoa Digalego.xunta.gal]: ''Ornamento en xeral de forma elíptica, que rodea unha figura sagrada á que se quere dar un relevo especial.''</ref><ref>
== Historia ==
A mandorla, como forma simbólica, provén dun elemento arquitectónico romano que introducía os personaxes representados dentro dun círculo ou medallón, denominado [[Clípeo (escudo)|''clípeo'']], que daba lugar á chamada "''imago clipeata''".<ref>Hartt
O mesmo motivo é atopado na [[iconografía]] da [[arte bizantina]] ortodoxa, como na icona da [[Transfiguración de Xesús|Transfiguración]], na baixada ao limbo ou a icona de [[Pantocrátor|Cristo Pantocrátor]] (mandorla tripla). Na icona da Natividade, a Virxe está representada tamén nunha mandorla, que foi confundida co seu leito. Pola contra, na icona da Dormición da Virxe, xa non está nunha mandorla senón que é a súa alma a que vén recoller Cristo nunha mandorla. Tamén aparece no [[Mosteiro do Monte Sinaí]] ([[Exipto]]) onde aparece no único [[mosaico]] encargado por [[Xustiniano I|Xustiniano]] fóra de [[Roma Antiga|Roma]], entre o [[549]] e o [[564]].<ref>{{Cita libro|título=Arte. Historia de la pintura, escultura y arquitectura|apelidos=Hartt|nome=Frederick|editorial=Akal|ano=1989|ISBN=84-7600-411-7|serie=Arte y Estética|páxina=336|ref=}}</ref>
Liña 27:
O uso do círculo para inscribir un personaxe, ademais da súa localización na parte superior de un elemento arquitectónico, evoca a esfera celeste. A mandorla leva a outra dimensión: é unha figura xeométrica deseñada con dous círculos que se cortan. Estes círculos simbolizan o mundo superior e o inferior, o celestial e o terreal,<ref>Cirlot (2006), p. 302</ref> respectivamente. Na súa intersección atópase unha persoa, pola que se debe pasar para percorrer o camiño entre os dous círculos. A introdución de Cristo nunha mandorla no [[Tímpano (arquitectura)|tímpano]] da porta da igrexa revela o [[simbolismo]] do movemento dende fóra da igrexa cara adentro da igrexa e, polo tanto, anuncia o paso dos vivos do mundo terrestre ao celestial. A mandorla é usada, polo tanto, para expresar unha pasaxe ou unha porta.
De acordo co simbolismo de [[Hildegarda de Bingen|santa Hildegarda de Bingen]], a mandorla refírese ao cosmos<ref>
Na [[arquitectura gótica]], ademais dos beneficios de deseño de arquitectura da bóveda de nervios que permite a entrada de luz na construción, aparece tamén o [[arco apuntado]] que ten a aparencia de mandorla aberta para a plena luz.
Este símbolo é tamén utilizado fóra do cristianismo. En varias relixións a améndoa é asociada co nacemento dunha virxe. Por exemplo, a [[Ninfa (mitoloxía)|ninfa]] virxe Nana concibiu a [[Atis]] ao pór unha améndoa nos seus seos<ref>
Na arte cristiá, algunhas auréolas teñen a forma dunha ''vesica piscis'' horizontal, hai algúns selos de organizacións eclesiásticas que empregan unha ''vesica piscis'' horizontal (en vez da máis habitual forma circular).
Liña 41:
{{commonscat}}
=== Bibliografía ===
* Andreopoulos, Andreas (2005). ''Metamorphosis: The Transfiguration in Byzantine Theology and Iconography''. St.Vladimir's Seminary Press. [[ISBN]] [[Especial:Fontes bibliográficas/0-8141-295-3|0-8141-295-3]].
* Azcárate Goded, Pilar et alii. ''Enfoques Actuales en la Didáctica de las Matemáticas''. Secretaría General Técnica, Ministerio de Educación y Ciencia. [[ISBN]] [[Especial:Fontes bibliográficas/84-369-4287-6|84-369-4287-6]].
* Bango Torviso, Isidro G. (1992). O románico en España, Madrid, Espasa Calpe.(Español), ISBN 84-239-5295-9.
* {{Cita libro|título=Diccionario de símbolos|apelidos=Cirlot|nome=Juan Eduardo|editorial=Siruela|ano=2006|ISBN=|lugar=Madrid|ASIN=B019TM6M24|ref=}}
* Frazer, James (1922). ''The Golden Bough''. Macmillan Publishing Company. [[ISBN]] [[Especial:Fontes bibliográficas/0-02-095570-7|0-02-095570-7]].
* Hartt, Frederick (1989). ''Arte. Historia de la pintura, escultura yarquitectura''. Arte y Estética. Akal. [[ISBN]] [[Especial:Fontes bibliográficas/84-7600-411-7|84-7600-411-7]].
* Liungman, Carl G. (1991). ''Dictionary of Symbols''. W.W.norton. [[ISBN]] [[Especial:Fontes bibliográficas/0-393-31236-4|0-393-31236-4]].
* Rico, Lourdes; Martínez, Celia (dirs.) (2003). ''Diccionario técnico Akal de conservación y restauración de bienes culturales''. Madrid: Akal. [[ISBN]] [[Especial:Fontes bibliográficas/84-460-1227-8|84-460-1227-8]].
* Riedel, Ingrid (2005). ''Hildegard von Bingen: Prophetin der Weisheit kosmischen''. Kreuz Verlag.
* Salas-Salvadó, Jordi; Ros Rahola, Emilio; Sabaté Casellas, Joan (2005). ''Frutos secos, salud y culturas mediterráneas''. Glosa. [[ISBN]] [[Especial:Fontes bibliográficas/84-7429-253-0|84-7429-253-0]].
* Úzquiza ruiz, Teodoro (2012). ''Símbolos en el arte cristiano. Breve diccionario ilustrado''. Burgos: Sembrar. [[ISBN]] [[Especial:Fontes bibliográficas/978-1-4716-4306-4|978-1-4716-4306-4]].
{{Control de autoridades}}
| |||